ENGELLİ HAKLARI KONUSUNDA YASAL DAYANAKLARIMIZ
Anayasanın 10 Maddesine ilave edilen (2010 yılı referandumunda ) cümlede pozitif ayrımcılık gereği ''engelliler hakkında alınacak tedbirlerin eşitlik ilkesine aykırı olamayacağı'' ifadesi yer alır.
Anayasanın 42. maddesi 8. fıkrası; “Devlet, durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı olanları topluma yararlı kılacak tedbirleri alır”.
Anayasanın 49. maddesi; “Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir.”
Anayasanın 50. maddesi 2. fıkrası;'' Bedenî veya ruhî yetersizliği olanların çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar''.
Anayasa 70. madde; “Her Türk kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir” .
Anayasa 70.Madde 2. fıkra; “Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez.”
5378 Sayılı Engelliler Yasası Madde 15;'' Hiçbir gerekçeyle engellilerin eğitim alması engellenemez.Engelli çocuklara, gençlere ve yetişkinlere, özel durumları ve farklılıkları dikkate alınarak, bütünleştirilmiş ortamlarda ve engelli olmayanlarla eşit eğitim imkânı sağlanır.''
Engelli hakları konusundaki taleplerimizin yasal dayanaklarını Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesinden. Anayasa ve 5378 Sayılı Engelliler Yasasında yer alır.
Engelli çalışanlar hakkında 2014 EPSS Yönetmeliğinde aşağıdaki hükümler yer alır:
MADDE 16 ‒ (1) Kamu kurum ve kuruluşları çalışma yerlerini ve eklentilerini, engellilerin erişebilirliğine uygun duruma getirmek, engellilerin çalışmalarını kolaylaştıracak gerekli tedbirleri almak ve engellilerin görev yaptıkları kadronun gereği olan işleri yapabilmeleri için engel durumlarına göre gerek duyulan yardımcı ve destekleyici araç ve gereçleri temin etmek zorundadır
(2) Engelliler, engelliliklerini artırıcı ve ek engel getirici işlerde çalıştırılamaz.
MADDE 10-(3) Engellilerin istihdam edileceği uygun münhal kadro bulunmadığı takdirde hizmet gereklerine ve genel hükümlere göre diğer münhal kadrolarda değişiklik yapılarak gerekli kadrolar temin edilir. Engelli personelin istihdam edileceği birimler engellilerin engel durumları dikkate alınarak ilgili kamu kurum veya kuruluşunca belirlenir.
ENGELLİ HAKLARI
1-SU İNDİRİMİ:Her belediye bu indirimi uygulamak zorundadır.Ankara’da 18 yaşını dolduranlar için indirim oranı %50’dir.
NOT:Yaş sınırının kaldırılması taleplerimiz arasındadır.
2-DİGİTÜRK İNDİRİMİ:%40 ve üzeri engellilere % 50 indirimlidir.Bu hakkı kendi evinizde kullanmıyorsanız istediğiniz bir kişinin bu indirimi kullanmasını sağlayabilirsiniz.
3-ŞEHİR İÇİ ULAŞIM:Belediye otobüslerinden %40 ve üzeri engel oranına sahip olanlar ücretsiz,’’ağır engelli’’ibareli raporu olanlara kendisi ile birlikte olan bir refakatçi de ücretsiz yararlanır.
4-EKPSS ‘YE GİRME HAKKI:%40 ve üzeri tüm engellilerin sınava girme hakkı vardır.
EKPSS 27 Nisan 2014 Pazar günü yapılacaktır.
5-GELİR VERGİSİ İNDİRİMİ: %40 ve üzeri tüm engelli çalışan ve engelli çocuğu olan çalışanlar gelir vergisi indiriminden yararlanır.Serbest çalışanlar da bu hakkı kullanır.
NOT:Vasisi olmak,aynı hanede oturmak ve bakmakla yükümlü olunmak şartı ile engelli kardeşi olanların da bu haktan yararlanması talebimizdir.
6-TÜRK TELEKOM SOSYAL TARİFE: Türk Telekom Sosyal Tarife
(sabit ücret 12 lira +3000 dakika şehir içi).
7-TTNET:Fiber İnternet dahil yaş sınırı olmaksızın %25 indirimli.
8- UYDUNET ve TÜRKCELL SÜPERONLINE:Bu hizmetlerde de indirim mevcuttur.
9-ERKEN EMEKLİLİK:%40 ve üzeri çalışan engellilere (kamu personeli ve özel sektörde çalışanlar) erken emeklilik hakkı verilmiştir.
10-EMLAK VERGİSİ MUAFİYETİ:200 metrekareyi geçmemek şartı ile tek evde emlak vergisi muafiyeti vardır.Evin engelli bireyin üzerinde olması gereklidir.
NOT:Kredi çekerek ev sahibi olan engelli çocuğu olanlara da bu muafiyetin sağlanması talebimizdir.
11-ŞEHİRLER ARASI OTOBÜSLERDE İNDİRİM:%40 ve üzeri engelliler için %30 indirim mevcuttur.İnternetten bilet alımlarında indirimli bilet alınamıyor.Bu konuda gerekli önlemlerin alınması için talep oluşturacağız.Bazı otobüs firmaları bilet alımında ''bir otobüste bir engelli için indirim yapıldığını ,diğerleri için indirim yapamayacaklarını''söyleyebilirler.
Ulaştırma Bakanlığından alınan bilgi sonucu şu şekildedir:''Bu durumu yaşayan engelli vatandaşlarımız terminal içinde zabıta,güvenlik görevlisi,terminal dışında emniyet mensuplarının yardımını alarak engelli kontenjanı uygulayan firma hakkında tutanak tutulması ve bakanlığımıza iletilmesi gerekmektedir.''
12-THY İNDİRİMİ:%40 ve üzeri engelliler için%25 indirim mevcuttur.Ancak ekonomik bilet alanlar,internetten bilet alanlar bu indirimden yararlanamıyor.Bu konuda gerekli önlemlerin alınması için talep oluşturacağız.
Tekerlekli sandalyede olanlar tek başlarına seyahat etme özgürlüğüne sahip değillerdir.Ayrıca görme ve işitme engellinin ikisine birden sahip olanlar da tek başına seyahat edemezler.Bu kişilerin yanında mutlaka refakatçi bulunmalıdır.
13-MUAYENEDE ÖNCELİK:Tüm hastanelerde muayene sırasında öncelik hakkı vardır.
14-DEVLET TİYATROLARINDA İNDİRİM:Ücretsiz izleme hakkı vardır.Engelli Tiyatroları Kültür Bakanlığı'ndan maddi destek almaktadır.Bazı özel tiyatrolarda ve sinemalarda indirim mevcuttur.
15-MÜZE VE ÖREN YERLERİNDE İNDİRİM:%40 ve üzeri engellilere giriş ücretsizdir.Özel işletilen müze ve tarihi yerlerde indirim hakkını vermeyebilirler.
16-ÖTV VE MTV MUAFETİ: % 90 ve üzeri engelliler için ÖTV ve MTV muafiyetli yeni araç alma hakları vardır.
Kendisi H sınıfı ehliyet sahibi olup ''özel donanımlı araç kullanabilir '' ibareli sağlık kurul kararı alanlar da engel oranına bakılmaksızın(engel oranı %90'ın altında olması halinde. Bakınız http://www.gib.gov.tr/fileadmin/beyannamerehberi/2013_engellilervergirehberi.pdf)
sol ayak veya sol bacak engeli bulunanlar otomatik vitesli araç,sağ ayak veya sağ bacak engeli olanlar otomatik vitesli araçlara engellerine uygun hareket ettirici tadilatlar yaptırarak ÖTV ve MTV muafiyetli araç alabilirler.
Ayrıca bu kişiler özel tertibatlı engelli aracı (%90 ve üzeri engelli olup yakını tarafından araç kullanılacak ise engelli kişinin ortopedik engelli olması şartı ile)ithali ile yurt dışından araç getirtebilirler.
İşitme engelliler bu haktan yararlanamazlar.Ancak araçlarının arkasına işitme engelli işareti sticker takmalıdırlar.
ÖTV indirimli araç alımlarında KDV indirimine özel bir düzenleme bulunmamaktadır.
17-ENGELLİ PARK YERLERİ:Engelli araç park kartı ile engelli araç park yerlerine araç park edebilirsiniz.Ayrıca otobanlarda 15 dakikaya kadar aracınızı yol kenarına çekebilirsiniz.
ÖTV indirimli aracınız için evinizin önüne PARK YERİ yaptırabilirsiniz.Bunun için belediyeye müracaat etmelisiniz.(Sağlık raporu,nüfus kağıdı ve ruhsat fotokopisi ile başvurunuz)
18- TCDD İNDİRİM:Şehir içi ve şehir dışı seferlerinde %40 ve üzeri engellilere %50 indirimli ulaşım imkanı veriyor.Ağır engelliler için bir refakatçisi de %50 indirimli ulaşımdan yararlanır.
Not:2 Ağustos 2013 tarihinde yürürlüğe giren yasa gereği TCDD nin %40 ve üzeri engellilere şehir içi ve şehir dışı uygulayacağı ÜCRETSİZ ULAŞIM hakkındaki uygulama ilgili bakanlıkların hazırlayacağı yönetmelikle belirlenecektir.Bu yasaya göre ağır engelli bireyin yanındaki bir refakatçisi de ücretsiz seyahat edebilecektir.
Not: Artık ücretsiz (2015)
19-HASTA ALT BEZİ:2 yaşını dolduran çocuklar için 2 yıllık tek doktor imzalı raporla aylık 120 adet bez ödeneği alınmaktadır.
20-CEP TELEFONU HİZMETLERİNDE İNDİRİM: Türkcell ,Telsim ve Vodafon da engellilere özel tarifeler mevcuttur.
21-ONSEKİZ YAŞ ÜSTÜ ENGELLİLİK MAAŞI: Yaşı 18'in üstünde olan, başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde engelli olduklarını sağlık kurulu raporu ile kanıtlayan, herhangi bir geliri bulunmayan kişilerden, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları'nca muhtaç olduklarına karar verilenlere, muhtaçlık hali devam ettiği sürece, 4860 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanacak. 18 yaşını tamamlamış engellilerden, talep etmesine rağmen, Türkiye İş Kurumu tarafından işe yerleştirilememiş olanlar için de 3240 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanacak. Nafaka bağlanmış ya da bağlanacak olan kişiler, bu düzenlemenin kapsamı dışında olacak.Hane geliri kişi başına asgari ücretin üçte biri oranında düşmelidir.(255 lira)
22-ONSEKİZ YAŞ ALTI ENGELLİ YAKINI MAAŞI: 18 yaşını tamamlamamış engelli olan yakınlarının bakımını üstlenenlerden, geliri, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık tutarın asgari ücretin üçte 1'inden daha az olanlara, 3240 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımında bulunacak tutarda aylık bağlanacak. 18 yaşını tamamlamamış engelli aylıklarında, engeli yakını da genel sağlık sigortası kapsamına alınacaktır.Asgari ücretin üçte biri 2014 yılı ilk yarısı için 255 liradır.
23-ÜNİVERSİTEDE ENGELLİ ÖĞRENCİLER: Üniversitede okuyan engelli öğrenciler ilk yıllarında Kredi ve Yurtlar Kurumuna başvurmalıdır.Engelli öğrencilere üniversite girişlerinde ek puan verilir.Bazı üniversitelerde engelli öğrencilere indirim uygulanmaktadır.Açık Öğretim Fakültesinde ise hiç bir ücret ödenmemektedir.Açık Öğretim Fakültesini mezun olmaları gereken sürede bitiremeyenler öğrenci harcında engel oranlarında indirim yapılarak ödeme yapılmaktadır.
Üstün yetenekli öğrencilerin YÖK tarafından değerlendirilmesi sonucu uygun görülmesi halinde YGS ye girmeden Güzel Sanatlar Bölümlerine kayıt olabilmeleri hakkı getirilmiştir.Bu nedenle Otizmli üstün yetenekli çocuklar da bu haktan yararlanabileceklerdir.
24-EVDE BAKIM MAAŞI: Ağır engelli olup yasaya göre uygun şartları taşıyan engelli çocuk annelerine ''evde bakım ücreti''ödenir.Kişi başına düşecek gelir 2024 yılı ilk yarısı için 510 liradır.Bu miktar asgari ücretin üçte ikisidir.
Hane içinde birden fazla bakıma muhtaç engelli var ise birinci engelliden sonraki engelli iki kişi sayılır.(1 Temmuz 2014’tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.)
NOT:Evde bakım maaşı alanların sigortalanması ile ilgili çalışma devam etmektedir.
25-ENGELLİ ÇOCUĞU OLANLARA NÖBET MUAFİYETİ: Kamu kuruluşlarında çalışan engelli çocuğu olan memur anne ve babalara nöbet ve mesai muafiyeti vardır.
Bakıma muhtaç yakını olan çalışanlara günlük bakım izni konusunda kolaylık tanınması sağlanmıştır.(Başbakanlık Genelgesi 30 Kasım 2010)
TSK da görev yapıp bakıma muhtaç engelli çocuğu olan muvazzaf asker ve sivil çalışanlara Haziran 2013 tarihli yönetmelik değişikliği ile nöbet muafiyeti hakkı tanınmıştır.
NOT:Günlük eğitim ve bakım izninin ENGELLİ BİREYLER YASASINA dahil edilmesi talebimizdir.
26-ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN ANNNELERE ERKEN EMEKLİLİK HAKKI:''Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunan annelerin '' yasanın yürürlüğe girdiği 28 Eylül 2008 'den sonraki kalan sigortalılık sürelerinden dörtte bir oranında indirim yapılır.Bu haktan Bağ-Kur,SSK,Emekli Sandığı,Tarım İşçileri ve İsteğe Bağlı Sigortalı olan anneler yararlanır.
NOT:Söz konusu hakkın babalara ve vasisi olmak,aynı hanede yaşamak şartı ile engelli kardeşi olanlara da tanınması taleplerimiz arasındadır.
27-ÖZEL EĞİTİM HAKKI: Alınan raporla özel eğitim alması gerektiği belirtilen engelli çocuk için (engel oranı en az %20 olmalı)Rehberlik Araştırma Merkezlerinin değerlendirmesi sonucu Özel Eğitim imkanlarından yararlanır.Bu durumda devletin ödeyeceği miktar en fazla .... liradır.
NOT:Anayasa ,BM Engelli Hakları Sözleşmesi ve 5378 Sayılı Engelliler Yasasında engelli bireylerin ömür boyu eğitimi garanti alınmışken çıkarılan yönetmeliklerle gerek eğitim programının bitmesi gerekse yaş sınırlaması gibi şartlarla eğitimin sonlandırılması konusunda çocuklarımızın haklarının korunması için TBMM Dilekçe Komisyonuna dilekçe verilmiştir.
28-YETİM AYLIĞI VE ENGELLİ MAAŞI ALANLAR: Aylık almaya hak kazanacak şekilde engelli olduğunu belgeleyen çocuklardan yetim aylığı alanların geliri, engelli olması nedeniyle ödenecek aylıktan daha düşük ise aradaki fark Hazine tarafından kapatılacaktır.
29-TAYİN HAKKI: Bakmakla yükümlü olunan kişinin durumu sağlık kurullarınca belirtildikten sonra kamu personeli olan anne ,baba ve kardeşler (vasi olmak şartı var)için atamaya esas karar oluşturur.
NOT:Çalışmaları devam eden Torba Yasada ‘’kendisi veya bakmakla yükümlü olduğu yakınlarından engelli olan çalışana atama taleplerinde özel ve ayrık düzenleme yapılır’’ ifadesi yer almaktadır.Bir sefere mahsus istediği yere atama isteklerine yönelik talebimizin değerlendirilip değerlendirilmediği ilgili yasanın onaylanmasından sonra görebileceğiz.
30-ENGELLİ MEMURUN NÖBET DURUMU:Engelli memura kendi isteği dışında gece nöbet ve fazla mesai hizmeti yaptırılamaz.
31-BAYİİLİKLER: En az 1 yıllık vergi mükellefliği bulunan %40 ve üzerinde sağlık kurulu raporu olan her engelli birey milli piyango genel müdürlüğü tarafından verilen sayısal loto bayiliklerini alabilir.
Anayasanın 10 Maddesine ilave edilen (2010 yılı referandumunda ) cümlede pozitif ayrımcılık gereği ''engelliler hakkında alınacak tedbirlerin eşitlik ilkesine aykırı olamayacağı'' ifadesi yer alır.
Anayasanın 42. maddesi 8. fıkrası; “Devlet, durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı olanları topluma yararlı kılacak tedbirleri alır”.
Anayasanın 49. maddesi; “Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir.”
Anayasanın 50. maddesi 2. fıkrası;'' Bedenî veya ruhî yetersizliği olanların çalışma şartları bakımından özel olarak korunurlar''.
Anayasa 70. madde; “Her Türk kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir” .
Anayasa 70.Madde 2. fıkra; “Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez.”
5378 Sayılı Engelliler Yasası Madde 15;'' Hiçbir gerekçeyle engellilerin eğitim alması engellenemez.Engelli çocuklara, gençlere ve yetişkinlere, özel durumları ve farklılıkları dikkate alınarak, bütünleştirilmiş ortamlarda ve engelli olmayanlarla eşit eğitim imkânı sağlanır.''
Engelli hakları konusundaki taleplerimizin yasal dayanaklarını Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesinden. Anayasa ve 5378 Sayılı Engelliler Yasasında yer alır.
Engelli çalışanlar hakkında 2014 EPSS Yönetmeliğinde aşağıdaki hükümler yer alır:
MADDE 16 ‒ (1) Kamu kurum ve kuruluşları çalışma yerlerini ve eklentilerini, engellilerin erişebilirliğine uygun duruma getirmek, engellilerin çalışmalarını kolaylaştıracak gerekli tedbirleri almak ve engellilerin görev yaptıkları kadronun gereği olan işleri yapabilmeleri için engel durumlarına göre gerek duyulan yardımcı ve destekleyici araç ve gereçleri temin etmek zorundadır
(2) Engelliler, engelliliklerini artırıcı ve ek engel getirici işlerde çalıştırılamaz.
MADDE 10-(3) Engellilerin istihdam edileceği uygun münhal kadro bulunmadığı takdirde hizmet gereklerine ve genel hükümlere göre diğer münhal kadrolarda değişiklik yapılarak gerekli kadrolar temin edilir. Engelli personelin istihdam edileceği birimler engellilerin engel durumları dikkate alınarak ilgili kamu kurum veya kuruluşunca belirlenir.
ENGELLİ HAKLARI
1-SU İNDİRİMİ:Her belediye bu indirimi uygulamak zorundadır.Ankara’da 18 yaşını dolduranlar için indirim oranı %50’dir.
NOT:Yaş sınırının kaldırılması taleplerimiz arasındadır.
2-DİGİTÜRK İNDİRİMİ:%40 ve üzeri engellilere % 50 indirimlidir.Bu hakkı kendi evinizde kullanmıyorsanız istediğiniz bir kişinin bu indirimi kullanmasını sağlayabilirsiniz.
3-ŞEHİR İÇİ ULAŞIM:Belediye otobüslerinden %40 ve üzeri engel oranına sahip olanlar ücretsiz,’’ağır engelli’’ibareli raporu olanlara kendisi ile birlikte olan bir refakatçi de ücretsiz yararlanır.
4-EKPSS ‘YE GİRME HAKKI:%40 ve üzeri tüm engellilerin sınava girme hakkı vardır.
EKPSS 27 Nisan 2014 Pazar günü yapılacaktır.
5-GELİR VERGİSİ İNDİRİMİ: %40 ve üzeri tüm engelli çalışan ve engelli çocuğu olan çalışanlar gelir vergisi indiriminden yararlanır.Serbest çalışanlar da bu hakkı kullanır.
NOT:Vasisi olmak,aynı hanede oturmak ve bakmakla yükümlü olunmak şartı ile engelli kardeşi olanların da bu haktan yararlanması talebimizdir.
6-TÜRK TELEKOM SOSYAL TARİFE: Türk Telekom Sosyal Tarife
(sabit ücret 12 lira +3000 dakika şehir içi).
7-TTNET:Fiber İnternet dahil yaş sınırı olmaksızın %25 indirimli.
8- UYDUNET ve TÜRKCELL SÜPERONLINE:Bu hizmetlerde de indirim mevcuttur.
9-ERKEN EMEKLİLİK:%40 ve üzeri çalışan engellilere (kamu personeli ve özel sektörde çalışanlar) erken emeklilik hakkı verilmiştir.
10-EMLAK VERGİSİ MUAFİYETİ:200 metrekareyi geçmemek şartı ile tek evde emlak vergisi muafiyeti vardır.Evin engelli bireyin üzerinde olması gereklidir.
NOT:Kredi çekerek ev sahibi olan engelli çocuğu olanlara da bu muafiyetin sağlanması talebimizdir.
11-ŞEHİRLER ARASI OTOBÜSLERDE İNDİRİM:%40 ve üzeri engelliler için %30 indirim mevcuttur.İnternetten bilet alımlarında indirimli bilet alınamıyor.Bu konuda gerekli önlemlerin alınması için talep oluşturacağız.Bazı otobüs firmaları bilet alımında ''bir otobüste bir engelli için indirim yapıldığını ,diğerleri için indirim yapamayacaklarını''söyleyebilirler.
Ulaştırma Bakanlığından alınan bilgi sonucu şu şekildedir:''Bu durumu yaşayan engelli vatandaşlarımız terminal içinde zabıta,güvenlik görevlisi,terminal dışında emniyet mensuplarının yardımını alarak engelli kontenjanı uygulayan firma hakkında tutanak tutulması ve bakanlığımıza iletilmesi gerekmektedir.''
12-THY İNDİRİMİ:%40 ve üzeri engelliler için%25 indirim mevcuttur.Ancak ekonomik bilet alanlar,internetten bilet alanlar bu indirimden yararlanamıyor.Bu konuda gerekli önlemlerin alınması için talep oluşturacağız.
Tekerlekli sandalyede olanlar tek başlarına seyahat etme özgürlüğüne sahip değillerdir.Ayrıca görme ve işitme engellinin ikisine birden sahip olanlar da tek başına seyahat edemezler.Bu kişilerin yanında mutlaka refakatçi bulunmalıdır.
13-MUAYENEDE ÖNCELİK:Tüm hastanelerde muayene sırasında öncelik hakkı vardır.
14-DEVLET TİYATROLARINDA İNDİRİM:Ücretsiz izleme hakkı vardır.Engelli Tiyatroları Kültür Bakanlığı'ndan maddi destek almaktadır.Bazı özel tiyatrolarda ve sinemalarda indirim mevcuttur.
15-MÜZE VE ÖREN YERLERİNDE İNDİRİM:%40 ve üzeri engellilere giriş ücretsizdir.Özel işletilen müze ve tarihi yerlerde indirim hakkını vermeyebilirler.
16-ÖTV VE MTV MUAFETİ: % 90 ve üzeri engelliler için ÖTV ve MTV muafiyetli yeni araç alma hakları vardır.
Kendisi H sınıfı ehliyet sahibi olup ''özel donanımlı araç kullanabilir '' ibareli sağlık kurul kararı alanlar da engel oranına bakılmaksızın(engel oranı %90'ın altında olması halinde. Bakınız http://www.gib.gov.tr/fileadmin/beyannamerehberi/2013_engellilervergirehberi.pdf)
sol ayak veya sol bacak engeli bulunanlar otomatik vitesli araç,sağ ayak veya sağ bacak engeli olanlar otomatik vitesli araçlara engellerine uygun hareket ettirici tadilatlar yaptırarak ÖTV ve MTV muafiyetli araç alabilirler.
Ayrıca bu kişiler özel tertibatlı engelli aracı (%90 ve üzeri engelli olup yakını tarafından araç kullanılacak ise engelli kişinin ortopedik engelli olması şartı ile)ithali ile yurt dışından araç getirtebilirler.
İşitme engelliler bu haktan yararlanamazlar.Ancak araçlarının arkasına işitme engelli işareti sticker takmalıdırlar.
ÖTV indirimli araç alımlarında KDV indirimine özel bir düzenleme bulunmamaktadır.
17-ENGELLİ PARK YERLERİ:Engelli araç park kartı ile engelli araç park yerlerine araç park edebilirsiniz.Ayrıca otobanlarda 15 dakikaya kadar aracınızı yol kenarına çekebilirsiniz.
ÖTV indirimli aracınız için evinizin önüne PARK YERİ yaptırabilirsiniz.Bunun için belediyeye müracaat etmelisiniz.(Sağlık raporu,nüfus kağıdı ve ruhsat fotokopisi ile başvurunuz)
18- TCDD İNDİRİM:Şehir içi ve şehir dışı seferlerinde %40 ve üzeri engellilere %50 indirimli ulaşım imkanı veriyor.Ağır engelliler için bir refakatçisi de %50 indirimli ulaşımdan yararlanır.
Not:2 Ağustos 2013 tarihinde yürürlüğe giren yasa gereği TCDD nin %40 ve üzeri engellilere şehir içi ve şehir dışı uygulayacağı ÜCRETSİZ ULAŞIM hakkındaki uygulama ilgili bakanlıkların hazırlayacağı yönetmelikle belirlenecektir.Bu yasaya göre ağır engelli bireyin yanındaki bir refakatçisi de ücretsiz seyahat edebilecektir.
Not: Artık ücretsiz (2015)
19-HASTA ALT BEZİ:2 yaşını dolduran çocuklar için 2 yıllık tek doktor imzalı raporla aylık 120 adet bez ödeneği alınmaktadır.
20-CEP TELEFONU HİZMETLERİNDE İNDİRİM: Türkcell ,Telsim ve Vodafon da engellilere özel tarifeler mevcuttur.
21-ONSEKİZ YAŞ ÜSTÜ ENGELLİLİK MAAŞI: Yaşı 18'in üstünde olan, başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek şekilde engelli olduklarını sağlık kurulu raporu ile kanıtlayan, herhangi bir geliri bulunmayan kişilerden, Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları'nca muhtaç olduklarına karar verilenlere, muhtaçlık hali devam ettiği sürece, 4860 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanacak. 18 yaşını tamamlamış engellilerden, talep etmesine rağmen, Türkiye İş Kurumu tarafından işe yerleştirilememiş olanlar için de 3240 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımından bulunacak tutarda aylık bağlanacak. Nafaka bağlanmış ya da bağlanacak olan kişiler, bu düzenlemenin kapsamı dışında olacak.Hane geliri kişi başına asgari ücretin üçte biri oranında düşmelidir.(255 lira)
22-ONSEKİZ YAŞ ALTI ENGELLİ YAKINI MAAŞI: 18 yaşını tamamlamamış engelli olan yakınlarının bakımını üstlenenlerden, geliri, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık tutarın asgari ücretin üçte 1'inden daha az olanlara, 3240 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımında bulunacak tutarda aylık bağlanacak. 18 yaşını tamamlamamış engelli aylıklarında, engeli yakını da genel sağlık sigortası kapsamına alınacaktır.Asgari ücretin üçte biri 2014 yılı ilk yarısı için 255 liradır.
23-ÜNİVERSİTEDE ENGELLİ ÖĞRENCİLER: Üniversitede okuyan engelli öğrenciler ilk yıllarında Kredi ve Yurtlar Kurumuna başvurmalıdır.Engelli öğrencilere üniversite girişlerinde ek puan verilir.Bazı üniversitelerde engelli öğrencilere indirim uygulanmaktadır.Açık Öğretim Fakültesinde ise hiç bir ücret ödenmemektedir.Açık Öğretim Fakültesini mezun olmaları gereken sürede bitiremeyenler öğrenci harcında engel oranlarında indirim yapılarak ödeme yapılmaktadır.
Üstün yetenekli öğrencilerin YÖK tarafından değerlendirilmesi sonucu uygun görülmesi halinde YGS ye girmeden Güzel Sanatlar Bölümlerine kayıt olabilmeleri hakkı getirilmiştir.Bu nedenle Otizmli üstün yetenekli çocuklar da bu haktan yararlanabileceklerdir.
24-EVDE BAKIM MAAŞI: Ağır engelli olup yasaya göre uygun şartları taşıyan engelli çocuk annelerine ''evde bakım ücreti''ödenir.Kişi başına düşecek gelir 2024 yılı ilk yarısı için 510 liradır.Bu miktar asgari ücretin üçte ikisidir.
Hane içinde birden fazla bakıma muhtaç engelli var ise birinci engelliden sonraki engelli iki kişi sayılır.(1 Temmuz 2014’tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.)
NOT:Evde bakım maaşı alanların sigortalanması ile ilgili çalışma devam etmektedir.
25-ENGELLİ ÇOCUĞU OLANLARA NÖBET MUAFİYETİ: Kamu kuruluşlarında çalışan engelli çocuğu olan memur anne ve babalara nöbet ve mesai muafiyeti vardır.
Bakıma muhtaç yakını olan çalışanlara günlük bakım izni konusunda kolaylık tanınması sağlanmıştır.(Başbakanlık Genelgesi 30 Kasım 2010)
TSK da görev yapıp bakıma muhtaç engelli çocuğu olan muvazzaf asker ve sivil çalışanlara Haziran 2013 tarihli yönetmelik değişikliği ile nöbet muafiyeti hakkı tanınmıştır.
NOT:Günlük eğitim ve bakım izninin ENGELLİ BİREYLER YASASINA dahil edilmesi talebimizdir.
26-ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN ANNNELERE ERKEN EMEKLİLİK HAKKI:''Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunan annelerin '' yasanın yürürlüğe girdiği 28 Eylül 2008 'den sonraki kalan sigortalılık sürelerinden dörtte bir oranında indirim yapılır.Bu haktan Bağ-Kur,SSK,Emekli Sandığı,Tarım İşçileri ve İsteğe Bağlı Sigortalı olan anneler yararlanır.
NOT:Söz konusu hakkın babalara ve vasisi olmak,aynı hanede yaşamak şartı ile engelli kardeşi olanlara da tanınması taleplerimiz arasındadır.
27-ÖZEL EĞİTİM HAKKI: Alınan raporla özel eğitim alması gerektiği belirtilen engelli çocuk için (engel oranı en az %20 olmalı)Rehberlik Araştırma Merkezlerinin değerlendirmesi sonucu Özel Eğitim imkanlarından yararlanır.Bu durumda devletin ödeyeceği miktar en fazla .... liradır.
NOT:Anayasa ,BM Engelli Hakları Sözleşmesi ve 5378 Sayılı Engelliler Yasasında engelli bireylerin ömür boyu eğitimi garanti alınmışken çıkarılan yönetmeliklerle gerek eğitim programının bitmesi gerekse yaş sınırlaması gibi şartlarla eğitimin sonlandırılması konusunda çocuklarımızın haklarının korunması için TBMM Dilekçe Komisyonuna dilekçe verilmiştir.
28-YETİM AYLIĞI VE ENGELLİ MAAŞI ALANLAR: Aylık almaya hak kazanacak şekilde engelli olduğunu belgeleyen çocuklardan yetim aylığı alanların geliri, engelli olması nedeniyle ödenecek aylıktan daha düşük ise aradaki fark Hazine tarafından kapatılacaktır.
29-TAYİN HAKKI: Bakmakla yükümlü olunan kişinin durumu sağlık kurullarınca belirtildikten sonra kamu personeli olan anne ,baba ve kardeşler (vasi olmak şartı var)için atamaya esas karar oluşturur.
NOT:Çalışmaları devam eden Torba Yasada ‘’kendisi veya bakmakla yükümlü olduğu yakınlarından engelli olan çalışana atama taleplerinde özel ve ayrık düzenleme yapılır’’ ifadesi yer almaktadır.Bir sefere mahsus istediği yere atama isteklerine yönelik talebimizin değerlendirilip değerlendirilmediği ilgili yasanın onaylanmasından sonra görebileceğiz.
30-ENGELLİ MEMURUN NÖBET DURUMU:Engelli memura kendi isteği dışında gece nöbet ve fazla mesai hizmeti yaptırılamaz.
31-BAYİİLİKLER: En az 1 yıllık vergi mükellefliği bulunan %40 ve üzerinde sağlık kurulu raporu olan her engelli birey milli piyango genel müdürlüğü tarafından verilen sayısal loto bayiliklerini alabilir.