https://www.engelsizkariyer.com/YaziYazdir.aspx?id=326
Malul ve Emekli Olanlar Yeniden Çalışabilir mi?
Emekli Olanların Yeniden Çalışmaya Başlaması
Emekli olanlar, isterlerse yeniden çalışmaya başlayabilirler. Emekli kişinin engelli olmasında da durum böyledir.
Emekli memur, özel sektörde çalışmaya başlarsa; emekli aylığı kesilmez. Bu kişilerden, Kanunda belirlenen oranda yeni iş yerindeki maaşından, sosyal destek primi kesilir. Böylece hem emekli aylıklarını hem de yeni iş yerindeki aylıklarını alabilirler.
Emekli memur ve işçi, kendi adına iş yeri açarsa emekli maaşı kesilmez.
Emekli memur, tekrar memur olarak çalışmaya başlarsa emekli aylığı kesilir.
Bağ-Kur ve SSK emeklileri, memur olarak çalışmaya başlarsa, emeklilik maaşları kesilir.
Maluliyeti iptal olan işçiler işe geri dönmek isterlerse ne yapılır?
İş Kanununa göre (madde 30); Bir işyerinden malulen ayrılmak zorunda kalıp da sonradan maluliyeti ortadan kalkan işçiler eski işyerlerinde tekrar işe alınmalarını istedikleri takdirde, işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorundadır. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye altı aylık ücret tutarında tazminat öder.
Mallüllük Maaşı Alanlar Çalışabilir mi?
5510 sayılı Kanuna göre; Malûllük aylığı almakta iken sigortalı olarak yeniden çalışmaya başlayanların veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya veya ikamete dayalı sosyal yardım almaya başlayanların malûllük aylıkları, çalışmaya başladıkları veya ikamete dayalı sosyal yardım almaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başında kesilir.
Bu Kanuna göre sigortalı olmayı gerektiren bir işte çalışması nedeniyle malûllük aylıkları kesilenlerden çalışması sona erip, malûllük aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunanlara, kontrol muayenesine tâbi tutulmak ve malûllüğünün devam ettiği anlaşılmak şartıyla eski malûllük aylığı, yazılı istekte bulunduğu tarihten sonraki aybaşından itibaren ödenmeye başlanır. Ancak, bu durumdaki sigortalılar için yazılı istek tarihlerine göre yeniden malûllük aylığı hesaplanır ve bu aylık önceden bağlanan malûllük aylığından fazla ise hesaplanan yeni aylık üzerinden ödeme yapılır.
Emekli Sandığından görev malülü olarak emekli olanlar; özel sektörde işe başlarsa; her ay SGDP öderler ve malullük maaşları kesilmez (506 Sayılı Kanunun 3 üncü madde). Bu kişiler Bağ-Kurlu olarak da çalışabilir. Dolayısıyla; yeniden prim ödeyerek engelli emekliliğinde yararlanabilir (eski çalıştıkları süreler dikkate alınmaz) ve ikinci emeklilik kazanmış olurlar.
Emekli olanlar EKPSS veya kura usulü ile atanabilirler mi?
Emekli olanlar da EKPSSye girebilirler.
Atandıklarında ilk emeklilikten aldıkları maaş kesilir.
Engeli memur emeklileri için; bu kişilerin tercih listesinden seçim yaparken her kuruma yönelik tercih yapamazlar. Şöyle ki; bu kişiler, genel bütçeye dahil dairelerin, katma bütçeli idarelerin, döner sermayelerin, kefalet sandıklarının, sosyal güvenlik kurumlarının ve bütçeden yardım alan kuruluşların kadrolarına hiçbir şekilde tercih yapamazlar.
Ancak; fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50'sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklara ait kadrolarda tercih yapabileceklerdir.
Örneğin; emekli engelli bir memur, Sağlık Bakanlığına bağlı bir hastane için, sağlık memuru olarak tercih yapamayacak ancak bir belediyeden şartlarına uygun tercih yapabilecektir.
Bakınız; EKPSS Tercih Kılavuzu.
Engelli Bağ-Kur ya da işçi emeklileri için yukarıdaki ayrım yoktur.
Malulen emekli olanlar EKPSS veya kuraya katılabilirler mi?
Malulen emekli olanlar EKPSS ya da kuraya katılabilirler. Bu kişiler tercihleri sonucunda atanırlarsa, malullük durumlarının kalktığına dair sağlık raporu alıp, raporu SGKya sunmalı ve SGKnın onayını beklemelidirler. SGK Sağlık Kurulunca çalışabilir ibareli rapor alınması halinde; bu durumda atanması uygun bulunanların malullük maaşı kesilir.
Vazife malulü olanların özel sektörde çalışmaları
Vazife malûllüğü aylığı almakta olanlar, aylıkları kesilmeksizin, iş verinin malullüğünün görevini yapmasına engel teşkil etmeyeceğine dair sağlık raporu istemesi halinde bu raporu sunması gerekir. İşverenin onayı ile vazife malulü olanlar; özel sektörde çalışırlar.
Adi malul olarak emekliye sevk edilen kişinin memur olarak atanıp atanmayacağı hakkında
5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanununun 98 inci maddesinde "Emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylığı alanların? kurumlarda emeklilik hakkı tanınan vazifelere tayin edilebilmeleri için tayin edilecekleri vazifelere ait yaş hadlerini doldurmamış olmaları ve malullerin, malullüklerinin bu vazifeleri yapmağa mani olmadığının sağlık kurulunca tasdik edilecek raporla belirtilmesi şarttır." hükmü yer almaktadır.
Bu kapsamda, atanılacak kurumların takdiri olması şartı ile atanılacak vazifeye ait yaş haddini doldurmamış olmak ve malullüğün, atanılacak vazifeyi yapmağa mani olmadığının sağlık kurulunca tasdik edilecek raporla belirtilmesi halinde, memuriyete atanma için aranan diğer şartların da sağlanması durumunda sınav şartı aranmaksızın kamu kurum ve kuruluşlarının kadrolarına atamaları yapılabilir.
Bakınız: Devlet Personel Başkanlığı görüşler (görüş tarih ve sayısı: 23/03/2017-1724)
İlgili mevzuat:
Emekli memur, yeniden memur olarak atanır.
Devlet Memurları Kanunu? "Emeklilerin yeniden hizmete alınması" başlıklı 93 üncü maddesinde; "T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre emekli olanlardan (5434 sayılı Kanunun 104 üncü maddesine göre emeklilikle ilgili görevlere yeniden atanamayacaklar hariç) sınıfında yazılı nitelikleri taşımakta bulunanlar kanunun 92 nci maddesi hükümlerine göre kurumlarda boş kadro bulunmak şartıyla yeniden memurluğa alınabilirler."
Engelli Kamu Personeli Yerleştirme Tercih Kılavuzu "Başvuru genel ve Özel Şartları" bölümü. "Başvuru Özel Şartları" başlığı altında; "6) 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi hükmüne göre herhangi bir sosyal güvenlik kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanların, genel bütçeye dâhil dairelerin, katma bütçeli idarelerin, döner sermayelerin, kefalet sandıklarının, sosyal güvenlik kurumlarının ve bütçeden yardım alan kuruluşların kadrolarına açıktan tekrar atanamayacakları öngörüldüğünden, bu niteliği haiz adayların tercihleri arasında bahsi geçen kurumlara yer vermemesi gerekmektedir. Bu durumda olanların yerleştirilseler dahi atamaları yapılmayacaktır."
Kaynaklar:
5335 sayılı Kanun
Devlet Memurları Kanunu
Emekli Sandığı Kanunu
EKPSS ve Kura Tercih Kılavuzu (2018)
Engelsizkariyer.com için hazırlayan: Ayşe Sarı |SAHİMSEN Engelliler Komisyon Başkanı