Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Bankası 2011’de Dünya Engellilik Raporu’nu yayınladı ve 9 Şubat 2011 tarihinde de raporun tanıtımı Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Dünya Bankası ve Dünya Sağlık Örgütü işbirliği ile İstanbul’da yapıldı (detaylar için buraya tıklayabilirsiniz)
Dünya Sağlık Örgütü'nden Tom Shakespeare ile Dünya Bankası'ndan Aleksandra Posarac'ın sunduğu Rapor, "[...] engelliliğin güncel durumunu belgelemektedir. Bu rapor bilgi eksikliğine dikkat çekmekte ve ileride daha fazla araştırma yapılması ve politika geliştirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Buradaki öneriler, engelli insanların mutlu ve rahat bir hayat yaşayabileceği, kapsayıcı ve engellerin aşıldığı bir toplumun kurulmasına katkıda bulunabilir."
Türkçeye çevrilen DÜNYA ENGELLİLİK RAPORU YÖNETİCİ ÖZETİ’nden kısa bir bölümü aşağıya ekliyorum (Raporun tamamı halen Türkçeye çevrilme aşamasında. Tamamlandığında onu da buraya ekleyeceğiz). Bu vesileyle hem özeti bize ulaştırdığı için hem de raporun tamamının Türkçeye çevrilmek üzere olduğu haberini bize aktardığı için Dünya Bankası Türkiye ofisinden Sayın Elif Yükseker'e teşekkür ediyoruz.
- Buraya tıklayarak 45 sayfadan oluşan Özet metnine erişebilirsiniz
- Buraya tıklayarak Dünya Sağlık Örgütü’nün web sayfasına erişebilirsiniz
- Buraya tıklayarak Raporun İngilizce haline erişebilirsiniz
- Buraya tıklayarak "Disabling barriers - break to include" sloganı ile yayın yapan Facebook sayfasına erişebilir ve BEĞENerek sayfaya destek verebilirsiniz
Engelli olmanın başarıya mani olmasına gerek yok. Yetişkin hayatımın neredeyse tamamını motor nöron hastalığı ile geçirdim. Ama bu hastalık beni astrofizik alanında önemli bir kariyer ve mutlu bir aile sahibi olmaktan alıkoyamadı.
Dünya engellilik raporunu okurken raporu kendi deneyimim ile çok alakalı buldum. Ben birinci sınıf tıbbi bakıma erişimden istifade ettim. Konforlu ve onurlu bir biçimde yaşamamı ve çalışmamı kişisel asistanlarımdan oluşan ekibe borçluyum. Evim ve iş yerim benim için kolaylıkla erişilebilir hale getirildi. Bilgisayar uzmanlarının desteği sayesinde derslerimi ve makalelerimi hazırlamama ve farklı dinleyici kitleleri ile iletişime geçmeme imkan tanıyan desteklenmiş bir iletişim sistemine ve konuşma sentezleyicisine kavuştum.
Birçok bakımdan oldukça şanslı olduğumun farkındayım. Teorik fizik konusunda gösterdiğim başarı, değerli bir hayat sürmem için destek görmemi sağladı. Üretken bir iş ve kişinin kendini gerçekleştirmesi şöyle dursun, dünyadaki engelli insanların çoğu gündelik hayatlarını idame ettirirken bile son derece zorlanmakta.
Bu ilk Dünya engellilik raporunu iyi dileklerle karşılıyorum. Bu rapor engellilik ve engelliliğin bireyler ve toplum üzerindeki etkilerini anlamamıza büyük bir katkıda bulunmaktadır. Rapor, engelli insanların karşı karşıya kaldığı farklı davranışsal, f iziksel ve ekonomik engellere dikkat çekmektedir. Bu engellere çözüm üretmemiz mümkündür.
Aslına bakılacak olursa, toplumsal yaşama katılımın önündeki engelleri kaldırmak ve engelli insanların sahip olduğu büyük potansiyeli ortaya çıkarmak için yeterli kaynak ve uzmanlığı bu konuya vakfetmek ahlaki sorumluluğumuzdur. Sağlık, rehabilitasyon, destek, eğitim ve istihdama erişimleri reddedilen ve başarılı olmaları için hiçbir zaman şans tanınmayan milyonlarca engelli insanı dünya genelindeki hükümetler artık görmezden gelemezler.
Bu rapor yerel, ulusal ve küresel düzeylerde eyleme geçilmesi için tavsiyelerde bulunmaktadır.
Bu nedenle, engellilik alanında faaliyet gösteren politika yapıcılar, uygulayıcılar, araştırmacılar, hak savunucular ve gönüllüler için bu rapor paha biçilemez bir araç olacaktır. Umudum odur ki, Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme (Convention on the Rights of Persons with Disabilities) ile başlayan ve şimdi Dünya engellilik raporunun yayınlandığı bu yüzyıl, içinde yaşadıkları toplumlara engelli insanların dahil edilmesi bakımından bir dönüm noktası teşkil edecektir.
Profesör Stephen W. Hawking
ÖNSÖZ:
Dünyada bir milyardan fazla insan herhangi bir tür engellilik ile yaşamakta, bu insanların yaklaşık 200 milyonu hayatlarını devam ettirme konusunda kayda değer zorluklar yaşamaktadır. Engellilik önümüzdeki yıllarda daha da büyük bir kaygı konusu haline gelecektir, çünkü yaygınlığı artmaktadır. Nüfusların yaşlanması ve yaşlı insanların engelli hale gelme riskinin daha yüksek olması ile birlikte diyabet, kalp ve damar hastalıkları, kanser ve akıl sağlığı bozuklukları gibi kronik sağlık sorunlarının da küresel olarak artış göstermesi engelliğinin artmasının nedenleridir.
Dünya çapında, engelli olmayan insanlara kıyasla engelli insanlar daha kötü sağlık durumuna, daha düşük eğitim başarısı ve iktisadi katılıma ve daha yüksek yoksulluk oranlarına sahiptir. Birçoğumuzun varlığına alıştığı sağlık, eğitim, istihdam, ulaşım ve bilgi edinme gibi hizmetlere erişimde engelli insanların bariyerlerle karşılaşıyor olması bu farkları kısmen açıklayabilir. Daha az avantajlı toplumlarda bu sorunlar daha yakıcı hale gelmektedir.
2015 Binyıl Kalkınma Hedeflerinin merkezinde yer alan çok daha iyi, uzun ömürlü kalkınma beklentilerini ve daha da fazlasını gerçekleştirmek için engellilerin kaliteli eğitim almalarını, saygın işler bulmalarını ve seslerinin duyulmasını sağlayarak engellerle yaşayan insanları güçlendirmemiz ve engellileri topluluklarına katılmaktan alıkoyan bariyerleri ortadan kaldırmamız gerekmektedir.
Sonuç olarak, engelli insanların hayatlarını iyileştirmeye yönelik ilerici politikalar ve programlar için bulgu sağlamak ve Mayıs 2008’de yürürlüğe giren Engellilerin Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesinin uygulanması kolaylaştırmak amacıyla Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Bankası Grubu ortaklaşa Dünya Engellilik Raporunu ortaya çıkardı. Bir dönüm noktası teşkil eden bu uluslararası anlaşma, engellilikten kaynaklı sorunların çözümünün bir insan hakları ve kalkınma önceliği olduğu kanaatini pekiştirdi.
Dünya Engellilik Raporu, engelli insanların ve bütün toplumun faydalanması adına; engelleri ortadan kaldıracak koşullar yaratmak, rehabilitasyon ve destek hizmetlerini geliştirmek, yeterli sosyal koruma sağlamak, kapsayıcı politikalar ve programlar oluşturmak, var olan ve yeni standartlar ile yasaları yürürlüğe sokmak için bütün ilgili paydaşlara -hükümetlere, sivil toplum örgütlerine ve engelli insanların örgütlerine- atılacak adımlar önermektedir. Bu çabaların merkezinde engelli insanlar olmalıdır.
Bizleri harekete geçiren ideal hepimizin sağlıklı, rahat ve onurlu bir yaşam sürdürebildiği kapsayıcı bir dünyadır. Sizleri bu idealin gerçekleşmesine yardımcı olmanız için bu rapordaki bulguları kullanmaya davet ediyoruz.
Dr. Margaret Chan
Genel Direktör
Dünya Sağlık Örgütü
Robert B. Zoellick
Başkan
Dünya Bankası Grubu
ÖZET:
Engellilik insan olma halinin bir parçasıdır - neredeyse herkes yaşamının belli bir noktasında geçiçi veya kalıcı olarak zayıf düşecek ve uzun yıllar yaşayan insanlar işlevlerini yerine getirme konusunda artan zorluklarla karşılaşacaktır. Engellilik karmaşıktır ve engellilik ile bağlantılı dezavantajların üstesinden gelen müdahaleler çoklu ve sistemiktir - bağlamına göre değişiklik gösterir.
2006 yılında benimsenen Engellilerin Haklarına İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’nin (CRPD) amacı, “tüm engelli insanların temel özgürlüklerden ve bütün insan haklarından tam ve eşit bir şekilde faydalanmasını teşvik etmek, sağlamak, korumak ve insan olmaktan ileri gelen haysiyetlerine yönelik saygıyı arttırmaktır”. Bu, dünya çapında engelliliğe yönelik anlayışta ve verilen tepkilerde büyük bir değişimi ifade etmektedir.
Dünya engellilik raporu engelli insanların yaşamlarını geliştirme ve CRPD’nin uygulanmasını kolaylaştırma amacıyla, engelliliğe dair mevcut en iyi bilimsel bilgileri biraraya getirmektedir. Raporun amacı şudur:
• Mevcut en iyi bulgulara dayanarak, hükümetlere ve sivil topluma engelliliğin önemi ve engelliliğe yönelik tepkilere dair etraflıca bir analiz sunmak.
• Ulusal ve uluslararası eylem tavsiyelerinde bulunmak.
Bu raporun kavramsal çerçevesi olarak benimsenen Uluslararası İşlevsellik, Engellilik ve Sağlık Sınıflandırması (ICF) engelliliği sakatlık, faaliyet sınırlılığı ve katılım kısıtlılığı için şemsiye bir terim olarak kullanmaktadır. Engellilik, (beyin felci, Down sendromu, depresyon ve benzeri) sağlık sorunları olan bireylerin (negatif tavırlar, erişilemeyen ulaşım ve kamu binaları, sınırlı sosyal destek gibi) kişisel ve çevresel faktörlerle etkileşimlerinde ortaya çıkan olumsuz durumları ifade eder.
ANA BAŞLIKLAR
Engellilik hakkında ne biliyoruz?
İnsanları Engelleyen Faktörler Nelerdir?
Engelli insanların yaşamları nasıl etkilenmektedir?
Engelleri ve eşitsizlikleri aşmak
Öneriler:
• Öneri 1: bütün sistemlere ve hizmetlere ayrıştırılmamış kurumlarda erişimi sağla
• Öneri 2: engelli insanlar için özel programlar ve hizmetler geliştir
• Öneri 3: ulusal bir engellik stratejisi ve eylem planı benimse
• Öneri 4: engelli insanları dahil et
• Öneri 5: insan kaynağı kapasitesini geliştir
• Öneri 6: yeterli finansman temin et ve hizmetlerin insanların bütçesine uygun olmasını sağla
• Öneri 7: toplumun farkındalığını ve anlayışını geliştir
• Öneri 8: engellilik ile ilgili veri toplama sistemi geliştir
• Öneri 9: engellilik araştırmalarını destekle ve geliştir
Önerileri eyleme dönüştürmek
Sonuç
CRDP değişim için bir gündem ortaya koydu. Dünya engellilik raporu ise engelliliğin güncel durumunu belgelemektedir. Bu rapor bilgi eksikliğine dikkat çekmekte ve ileride daha fazla araştırma yapılması ve politika geliştirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Buradaki öneriler, engelli insanların mutlu ve rahat bir hayat yaşayabileceği, kapsayıcı ve engellerin aşıldığı bir toplumun kurulmasına katkıda bulunabilir.
ANA RAPORDAN ÖRNEKLER
Kutu 2.1. İrlanda nüfus sayımı ve 2006 engellilik anketi
Kutu 2.5. Yeni ihtiyaçları ve mevcut uygulamalarla karşılanmayan ihtiyaçları daha iyi anlamak için farklı kaynakları birarada kullanmak - Avustralya’dan bir örnek
Kutu 4.2. Uganda’da yumru ayak tedavisi
Kutu 4.4. İtalya’da akıl sağlığı yasası reformu - psikiyatrik kurumları kapatmak yetmez
Kutu 4.5. Don Bosco Üniversitesi aracılığıyla protezcilik ve ortotik eğitimi
Kutu 4.6. Brezilya- São Paulo Hastanesi’ndeki sadeleştirilmiş rehabilitasyon programları
Kutu 4.7. Gujarat, Hindistan’da deprem mağdurlarına sunulan fiziksel yardım ve rehabilitasyon hizmetlerinin iyileştirilmesi
Kutu 5.1. İsveç’te karar alma süreçlerini desteklemek için kişisel ombudsman
Kutu 5.2. Toplum temelli rehabilitasyon yoluyla ilerleme işaretleri
Kutu 5.3. Paraguay’da akıl sağlığı sistemi reformu ve insan hakları
Kutu 6.3. Malezya’nın engellerden arındırılmış binaları
Kutu 6.4. Hindistan’da herkes için erişilebilir bir çevre yaratmak
Kutu 6.5. Brezilya’da entegre toplu taşıma
Kutu 7.2. Birleşik Devletler’de okuldan işe geçiş Kutu 7.3. Vietnam’da kapsayıcılık mümkündür - fakat daha fazlası yapılabilir
Kutu 7.4. Etiyopya’da öğretmenlerin eğitimi
Kutu 7.5. Fiji’de engelli çocuklar için spor
Kutu 8.2. Yeni Zelanda’da engelli insanlar için mesleki hizmetleri geliştirmek
Kutu 8.3. Malezya’da işe geri dönmek
bunu söyledigi iyi olmush; "bakin, insan hic bi tarafini kipirdatamasa bile dileyince neler basharabiliomush!" diye temcit pilavi gibi isitilip isitilip sakatlarin önüne sunuluyordu hawking'in basharilari... belki birileri böyle yapmadan önce artik shöyle bi durur, "yahu, sakatlarin degerli ve saygin bir hayat sürebilmeleri icin hepsinin birer dahi veya 'dogushtan shansli' olmalarini beklememiz ne kadar dogru - devlet, toplum, insan haklari vs. neydi sahi, nicin vardi ?" diye bi düshünürler 
