Bayağı çettefilli bir hesaplama sistemi söz konusudur. Ali Tezel bu iş için 20-TL alıyordu
1. Dönem 31.12.1999 tarihine kadar olan çalışma süreleri,
Bu döneme ait hesaplamalarda OYK (Ortalama Yıllık Kazanç) ve gösterge sistemi kullanılmaktadır. Ortalama yıllık kazanç, sigortalıların prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanmakta olup, aylığın miktarını belirleyen unsurlardan biridir. OYK hesabı için sigortalının 2000 yılı öncesine ait son 5 (üst göstergeden aylığa hak kazanıyorsa 10) takvim yılındaki prime esas kazançlar toplamının 5e ( ya da 10) bölünmesiyle belirlenir. 5 veya 10 takvim yılından daha az takvim yılında prim ödemiş olan sigortalı için ortalama yıllık kazanç, prim ödenen takvim yılları esas alınmak suretiyle belirlenir. Aylıkların hesabına esas alınacak göstergeler, sigortalının ortalama yıllık kazancına, çalıştığı kurum statüsüne ait gösterge veya üst gösterge tespit tablosundan eşit sayının, tabloda eşit sayı yoksa en yakın sayının karşılığı olarak tespit edilir. Sigortalının eski sisteme göre hesaplanacak aylığı Gösterge x Katsayı x ABO formülüne göre belirlenir. Bu formülde katsayı 12000 olarak alınır. ABO (Aylık Bağlama Oranı) ise yaşlılık aylığının gösterge veya üst göstergeden hak kazanılmasına göre değişkenlik gösterir: Gösterge tablosundan hak kazanılan aylıkların baz oranı % 60dır. Üst gösterge tablosundan bağlanacak aylıkların oranı ise her derecenin her kademesi için ayrı ayrı belirlenmiş olup, % 50 ile % 59.9 arasında değişir . Bu şekilde baz alınan oranlar; sigortalının kadın ise 50, erkek ise 55 yaşından sonra doldurduğu her tam yaş için ve 5000 günden fazla ödediği her 240 günlük prim için % 1 artırılır, 5000 günden noksan ödediği her 240 günlük prim için % 1 eksiltilir. Ancak, özel koşullara göre bağlanan aylıklarda bu indirim uygulanmaz. Bu şekilde bulunan aylıkların oranı % 45den az, % 85den fazla olamaz. Örnek olarak; ABO %60, Göstergesi 14500 olarak hesaplanmış bir sigortalının bu döneme ait aylığı Gösterge x Katsayı x ABO formülü kullanılarak 14500 x 12000 x(60/100) = 104.400.00 TL olarak bulunur. Bulunan bu miktara TA1 (1.Dönemin Tam Aylığı) diyeceğiz. Bu döneme ait tam aylık 79.590.000 liradan az olamaz. Hesaplanan maaş bu değerden az çıkarsa, 79.590.000 olarak kabul edilir.. Bu döneme ait Kısmi Aylığı (KA1) bulmak için TA1, Dönem Ağırlığı (DA1) ile çarpılır. Dönem Ağırlığı 1.döneme ait prim gün sayısının, toplam prim gün sayısına bölümüne eşittir. Örneğimizdeki sigortalı 4000 günü 1.döneme (2000 yılı öncesine) ait olmak üzere toplam 5000 prim gün ödemişse, Dönem Ağırlığı 4000/5000 = 0.80 olarak bulunur. Bu döneme ait Kısmi Aylık (KA1) ; TA1 x DA1 formülü ile 104.400.000 x 0.8 = 83.520.000 TL olarak bulunur. Bulunan KA1 değeri önce Aralık/1999 ayı TÜFE artış oranı (yüzde 5.9) kadar artırılarak Ocak/2000 ayına taşınır. Bu değer 1.10.2008 tarihine kadar geçen takvim yılları için her yılın Aralık ayına göre açıklanan TÜFE artış oranı ve gelişme hızı kadar ayrı ayrı artırılır. Bulunan değer bu kez TÜFE artış oranı ve gelişme hızı x 0.3 oranında artırılarak emeklilik talep yılı başına kadar tekrar arttırılarak güncellenmiş KA1 bulunur. 1.Dönem için emekli maaşınıza katılacak miktar bu güncellenmiş KA1 değeridir. Bu hesaplama yöntemi oldukça karışık olup Gösterge Tablolarına, Aylık Bağlama Tablosuna, 2000 yılından günümüze kadar Yıllık TÜFE ve Gelişme Hızı değerlerinin bilinmesine ihtiyaç duymaktadır.
2. Dönem 01.01.2000 tarihinden 30.09.2008 tarihine kadar olan süreleri,
1.Dönem için uygulanan katsayı ve gösterge sistemi 2.Dönem için kaldırılmış ve yerine güncelleştirilmiş prim esasına dayanan bir sistem getirilmiştir. Sigortalının 2000 ve daha sonraki yıllara ait prime esas yıllık kazançları; kazancın ait olduğu yılı takip eden takvim yılları için TÜİK tarafından açıklanan yıllık TÜFE ve GH ile ayrı ayrı çarpılarak 2008 yılı için güncel değeri bulunur. 2008 ve 2007 yıllarına ait kazançlar güncel kabul edildiği için aynen alınır. Bu döneme ait bütün güncellenmiş kazançlar toplanır ve bu döneme ait prim gün sayısına bölünerek Ortalama Günlük Kazanç (OGK) bulunur. OGK 30 ile çarpılarak Ortalama Aylık Gelir (OAG) hesaplanır. Bu dönem için ABO, sigortalının toplam prim ödeme gün sayısının; İlk 3600 günün her 360 günü için % 3.5, Sonraki 5400 günün her 360 günü için % 2, Daha sonraki her 360 gün için % 1,5 oranlarının toplamından oluşur. Bu dönemin Tam Aylığı (TA2); Ortalama Aylık Gelirin (OAG) ABO ile çarpılması ile bulunur. Ortalama Aylık Geliri 800 TL ve ABO %50 olarak bulunan sigortalının bu döneme ait Tam Aylığı 800 x (50/100) hesabı ile 400 TL olarak bulunur. Emeklilik Maaşına katılacak olan KA2 ise bu döneme ait tam aylığın, bu dönemin ağırlığı ile çarpılması ile elde edilir. 500 günü 2.döneme ait olmak üzere toplam 4000 gün prim ödemiş bir sigortalı için bu dönemin ağırlığı 500/4000 ya da 0.125dir. Bu dönem için Tam Aylığı 400 TL ve dönem ağırlığı 0.125 olan bu örnekte KA2; 400 TL x 0.125 = 50 TL olarak hesaplanır Bulunan kısmi aylık, 2008 Ocak ayına güncellenmiş aylıktır. Bu kısmi aylık TÜFEnin tamamı ve Gelişme Hızının %30u dikkate alınarak emeklilik talep yılının başına kadar tekrar güncellenir.
3. Dönem 01.10.2008 tarihi sonrası çalışma sürelerini kapsamaktadır.
Esas olarak 2.Dönem ile aynıdır. Güncelleştirilmiş Kazanç esasına göre hesaplama yapılmaktadır. Ancak şartlar sigortalılar için kötüleştirilmiştir. Aylık Bağlama Oranları düşürülmüş ve Gelişme Hızının tamamı yerine sadece %30u hesaplamalara katılmıştır. Bu dönem için Aylık Bağlama Oranı her 360 gün için %2 olarak belirlenmiştir. Bu döneme ait hesaplamalar, ABO ve GH değerleri yukarıda belirtildiği şekilde alınmak şartı ile 2.Dönem için kullanılan yöntemin aynısı kullanılarak yapılacaktır. Bu döneme ait kazanç güncellemeleri emeklilik talep yılı başlangıcına göre yapılacaktır. Emeklilik yılı ve bir önceki yıla ait kazançlar güncel kabul edildiği için arttırılmadan hesaplara dahil edilecektir. Bu döneme ait hesaplanan maaş, sigortalının bu döneme ait prim gün sayısının toplam prim gün sayısına oranı ile çarpılarak bu döneme ait kısmi aylığı belirlenir.
