Engelli sağlık kurul raporları, Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurul Raporları Hakkında Yönetmelik usullerine göre, Sağlık Bakanlığı tarafından engelli sağlık raporu vermeye yetkilendirilmiş hastanelerden alınmaktadır. Engelli sağlık kurul raporları sağlık kurulunda onaylandıktan sonra Ulusal Veri Tabanına işlenmektedir. Veri tabanına işlenen kurul raporları üzerinde, rapor alınan hastane sağlık kurulu da dâhil hiçbir kurum değişiklik yapamaz.
Veri tabanına işlenmiş bir raporda değişiklik istenirse; İl Sağlık Müdürlüklerinden itiraz başvurusu yapılmalıdır. Rapor sonucuna dair bir yanlışlık ya da eksiklik olduğunu düşünüyorsa, sağlık kurulu kararı ulusal veri tabanına işlenmeden (bu süre hastaneden hastaneye değişmekle birlikte en geç 3 gün olabileceği söylenebilir) hastanenin baştabipliğine yeniden inceleme yapılması için müracaat edilebilir. Sağlık Kurul yetkilileri yeniden incelemeyi uygun görürlerse, rapor tekrar incelemeye tabi tutulabilir. Sonuç olarak bir yanlışlık ya da eksiklik varsa düzeltilir ya da hiçbir değişiklik yapılmadan sonuçlandırılabilir.
Aşağıda yer alan sorular Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmeliğin "Özürlü Sağlık Kurulu Raporuna İtiraz" başlıklı 10. Maddesi, "Özürlü sağlık kurulu raporunun geçerlilik süresi" başlıklı 13. Maddesi, "Özürlü sağlık kurulu raporunun doldurulması" başlıklı 9. Maddesine göre cevaplanmıştır.
Soru: Hangi Durumlarda Engelli Sağlık Kurul Raporlarına İtiraz yapılır?
Cevap: Aşağıdaki durumlarda engelli sağlık kurul raporlarına itiraz yapılabilir:
1) Engelli sağlık kurulu raporu sürekli olsa da engel durumunuzun değiştiğine yönelik bir düşünceniz varsa,
2) Raporda ağır engellilik kısmında hafif ya da ağır engelli yazdığı hallerde bu durumun değiştiğini ya da yanlış yazıldığını düşünüyorsanız,
3) Raporunuzda çalışabilir ibaresi yoksa ve bir işe yerleşmeniz söz konusu ise çalışabilir olduğunuzun incelenmesi için yeni rapor almanız gerektiğinde,
4) Vakıf maaşına başvuru yapacaksanız ve raporunuz Mart 2013'den önce alınmış ise (Vakıflar Genel Müdürlüğü bu tarihten önceki raporları işleme almamaktadır),
5) Raporunuzda olması gereken ibareler eksik yazılmışsa (raporun süresi yazılmamışsa, ağır ya da hafif engellilik durumuna dair hiçbir ibare yoksa, engel oranı yazılmamışsa). Bu durumu fark ettiğinizde rapor aldığınız sağlık kurulu kusurlu olduğundan öncelikle hastane baştabipliğine müracaat ediniz.
Soru: İtiraz başvurusu için belirli bir zaman beklemeli miyim?
Cevap: Engelli raporuna itiraz için beklenmesi gereken bir zaman şartı yoktur. Yukarıdaki gerekçeler var ise zamana bağlı kalınmadan itiraz hakkını kullanabilirsiniz.
Soru: Daha önce asker hastaneden aldığım raporuma nasıl itiraz edebilirim?
Cevap: Asker hastaneleri kapandığından bu hastanelerden alınan raporların itiraz işlemleri de yukarıdaki gibidir. Asker Hastanelerin isim değişikliği olduğundan, itirazınız sonucunda tekrar aynı hastaneye gönderilemezsiniz.
Soru: TSK da görev yapamaz kararına itiraz etmek istiyorum. Nasıl bir yol izlemeliyim?
Cevap: TSK personelinin "TSK'da görev yapamaz" kararlı raporlarına itirazlar kurumlarının bilgilendirmesi ile belirlenen usullere uygun gerçekleştirilir.
Soru: TSK personeliyim. Engelli raporum var ve yenilemek istiyorum. Raporum sürekli. Ne yapmalıyım?
Cevap: TSK personeli kendilerine ait engelli sağlık raporlarını istedikleri (Sağlık Bakanlığının Sitesinde yayınlanan Engelli Sağlık Kurul Raporu vermeye yetkili hastane listesi) hastanelerden alabilirler. Anlaşılacağı üzere TSK personeli ile engelli raporu almak isteyen diğer kişiler arasında bu konuda bir ayrım yoktur. Bu raporlara itirazlar da yukarıda anlatıldığı gibidir.
Soru: Neden sağlık raporuna itiraz etmek zorundayım, itiraz etmeksizin yeni rapor alamaz mıyım?
Cevap: Alınan her engelli sağlık raporu, ulusal veri tabanına kayıt olmaktadır. Rapor aldığınız ilden başka bir ile ya da başka bir hastaneye de gitseniz, TC Numarası girildiğinde raporunuz sistemde görülecektir. Raporunuzun geçerlilik süresi içinde itiraz etmeden yeni bir rapor almanız da mümkün olmayacaktır.
Soru: Sürekli raporum vardı. Yeniden rapor almak için hastaneye başvurdum ve rapor işlemlerine başladım. İtiraz etmediğim için sorun yaşar mıyım?
Cevap: 2013 yılından önce alınmış bazı raporlar ulusal veri tabanına kayıtlı olmayabilir. Bu durumda, başvuru yaptığınız hastane rapor işlemini yaparsa, bu son aldığınız rapor veri tabanına işlenecektir.
Soru: Adana'dan alınmış engelli sağlık raporuna, ikamet ettiğim Ankara'da itiraz edebilir miyim?
Cevap: Evet. Yönetmelikte; itirazın raporun alındığı yerleşim yerinde yapılması yönünde bir düzenleme olmadığından, rapora itirazı yaşadığınız yerden farklı bir ilde de yapılabilirsiniz. Bu bilgi Ankara İl Sağlık Müdürlüğünden alınmıştır.
Soru: İtiraz ettiğimde sevk edildiğim hastane bana çok uzak. Bu durumda ne yapmalıyım?
Cevap: Bu durumda tekrar İl Sağlık Müdürlüğüne giderek itirazınızı geri çektiğinize dair dilekçe veriniz. İtirazınız geri çekildiğinden tekrar itiraz ederek size uygun hastaneye sevk mümkün ise ya da İl Sağlık Müdürlüğünün uygun gördüğü daha yakın bir hastaneye sevkinizi isteyiniz.
Soru: Hakem hastane raporuna itiraz edebilir miyim?
Cevap: Eğer hakem hastane kararından sonra hastalığınızda bir ilerleme ya da iyileşme durumu olduysa veya yeni bir tedavi olduysanız ya da ilave bir teşhis konduysa en son rapor aldığınız hakem hastaneye bir dilekçe ile başvurmanız gerekir. Başvurunuzda tedaviye yönelik doktor raporu, varsa ameliyat raporu, hastaneye yatmışsanız epikriz raporunu da dilekçenize ilave ediniz. Dilekçenizde rapor verildiğinden bu yana engel durumunuzda değişiklik olduğunu, yeniden inceleme talep ettiğinizi belirtiniz. Eğer hakem hastane sizi İl Sağlık Müdürlüğüne sevk ederse, aynı belgelerle İl Sağlık Müdürlüğüne başvurarak hakem hastane raporuna itiraz etme sebebinizi izah edip itiraz hakkınızı kullanınız.
Engelli sağlık raporuna itiraz sırasıyla şu şekilde gerçekleşir:
1. Engelli sağlık kurulu raporuna; engelli birey, velisi veya vasisi ve ya raporu isteyen kurum tarafından itiraz edilebilir.
2. Başvuruda itiraza neden olan raporun tasdikli bir örneği, kimlik fotokopisi, kişinin yakınları müracaatta bulunacaksa kimlik fotokopisi, varsa vasilik belgesi, boşanmış anneler için mahkeme kararı ile birlikte bulunulan ilin Sağlık Müdürlüğüne başvurulur. Başvuruda; verilen dilekçe örneği doldurulur. İtiraz nedeni açıkça belirtilir.
3. Başvuru sonucunda itiraz edilen raporun alındığı hastaneye sevk mümkün değildir. İl Sağlık Müdürlüğü yeniden rapor alacağınız hastanenin belirlenmesinde başvuran kişiye farklı birkaç hastane arasından tercih sunabilir. Belirlenen hastaneye sevk işlemi başlatılır.
4. İtiraz edilen engelli sağlık kurulu raporu ile itiraz üzerine verilen yeni engelli sağlık kurulu raporundaki kararlar aynı yönde ise engelli sağlık kurulu raporu kesinleşir. 5. İtiraz edilen engelli sağlık kurulu raporu ile itiraz üzerine verilen yeni engelli sağlık kurulu raporundaki kararların farklı olması durumunda kişi, 3. hastaneye yani hakem hastaneye sevk edilir. Hakem hastanenin engelli sağlık kurulunca verilen kararı kesindir.
ÖZÜRLÜ SAĞLIK KURULU RAPORLARINDA YAZILMASI GEREKEN HUSUSLAR
Hastane sağlık kurulu, engelli kişiyi bizzat görerek karar verir. Bu nedenle engelli kişinin sağlık kuruluna gitmeden rapor verilmesini istemesi uygun değildir. Hastalığa ilişkin klinik bulgular, radyolojik tetkikler ve laboratuvar bilgileri, raporun ön yüzündeki ilgili bölüme özetlenerek yazılır.
Bazen raporun ön yüzünde sadece teşhis ve engel oranı yazılır. Bu tür raporlar özellikle SGK nın işlemlerinde önemlidir ve bu bilgilerin eksikliği (örneğin emeklilik işleminde) başvurunun reddine neden olabilir.
15 yaşından küçük çocuklar için raporda resim bulundurulması zorunlu değildir. Kişinin ya da kişiyi sevk eden kurumun talebi halinde, kişinin sağlığına etkisi dikkate alınarak çalıştırılamayacağı işlerin niteliği ile raporun kullanım amacı bölümüne; bireyin yararlanmak istediği hak ve hizmetlere ilişkin talepleri belirtilir.
Engelli sağlık kurulu raporunun sonucu bölümünde yer alan "Ağır Engelli" kısmında evet ya da hayır ifadesi yazılarak kişinin durumu belirtilir ve bu bölüm hiçbir suretle boş bırakılmaz.
Engelli sağlık kurulu raporunun ilgili kısmına kişinin engel grubu belirtilir. Gerektiğinde birden fazla engel grubu işaretlenir. Bu kısım boş bırakılmaz.
Kişinin engel durumunun zaman içinde değişme ihtimali olduğu ve hastalık bulgularının tam olarak görülemediği durumlarda kişinin mevcut durumu esas alınarak süreli rapor düzenlenir.
Buradan da anlaşılacağı üzere raporun sürekli ya da süreli olması engelli kişinin yaşına bağlı değildir.
Engelli sağlık kurulu raporlarının kişinin başvuru tarihinden itibaren en geç yirmi iş gününde tamamlanarak ilgiliye verilmesi esastır. Buna göre başvurudan itibaren 1 ay içinde kişiye teslimi zorunludur. Rapor alım süresi bu süreyi aştığında hastanenin Hasta Hakları Birimine müracaat edilebilir.
Ayşe SARI
Sağlık Hizmetleri Sendikası (SAHİMSEN) Engelliler Komisyon Başkanı
Sivil Memurlar Sendikası Genel Merkez Engellilik Mevzuat Danışmanı
Gülhane Eğitim ve Araştırma Engelli Danışma ve Koordinasyon Birim Sorumlusu
Türkiye Engelsiz Yaşam ve Sosyal Hizmet Vakfı (TEYVAK) Yönetim Kurul Üyesi
Lütfen alıntı yaptığınızda kaynak gösteriniz.
Veri tabanına işlenmiş bir raporda değişiklik istenirse; İl Sağlık Müdürlüklerinden itiraz başvurusu yapılmalıdır. Rapor sonucuna dair bir yanlışlık ya da eksiklik olduğunu düşünüyorsa, sağlık kurulu kararı ulusal veri tabanına işlenmeden (bu süre hastaneden hastaneye değişmekle birlikte en geç 3 gün olabileceği söylenebilir) hastanenin baştabipliğine yeniden inceleme yapılması için müracaat edilebilir. Sağlık Kurul yetkilileri yeniden incelemeyi uygun görürlerse, rapor tekrar incelemeye tabi tutulabilir. Sonuç olarak bir yanlışlık ya da eksiklik varsa düzeltilir ya da hiçbir değişiklik yapılmadan sonuçlandırılabilir.
Aşağıda yer alan sorular Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmeliğin "Özürlü Sağlık Kurulu Raporuna İtiraz" başlıklı 10. Maddesi, "Özürlü sağlık kurulu raporunun geçerlilik süresi" başlıklı 13. Maddesi, "Özürlü sağlık kurulu raporunun doldurulması" başlıklı 9. Maddesine göre cevaplanmıştır.
Soru: Hangi Durumlarda Engelli Sağlık Kurul Raporlarına İtiraz yapılır?
Cevap: Aşağıdaki durumlarda engelli sağlık kurul raporlarına itiraz yapılabilir:
1) Engelli sağlık kurulu raporu sürekli olsa da engel durumunuzun değiştiğine yönelik bir düşünceniz varsa,
2) Raporda ağır engellilik kısmında hafif ya da ağır engelli yazdığı hallerde bu durumun değiştiğini ya da yanlış yazıldığını düşünüyorsanız,
3) Raporunuzda çalışabilir ibaresi yoksa ve bir işe yerleşmeniz söz konusu ise çalışabilir olduğunuzun incelenmesi için yeni rapor almanız gerektiğinde,
4) Vakıf maaşına başvuru yapacaksanız ve raporunuz Mart 2013'den önce alınmış ise (Vakıflar Genel Müdürlüğü bu tarihten önceki raporları işleme almamaktadır),
5) Raporunuzda olması gereken ibareler eksik yazılmışsa (raporun süresi yazılmamışsa, ağır ya da hafif engellilik durumuna dair hiçbir ibare yoksa, engel oranı yazılmamışsa). Bu durumu fark ettiğinizde rapor aldığınız sağlık kurulu kusurlu olduğundan öncelikle hastane baştabipliğine müracaat ediniz.
Soru: İtiraz başvurusu için belirli bir zaman beklemeli miyim?
Cevap: Engelli raporuna itiraz için beklenmesi gereken bir zaman şartı yoktur. Yukarıdaki gerekçeler var ise zamana bağlı kalınmadan itiraz hakkını kullanabilirsiniz.
Soru: Daha önce asker hastaneden aldığım raporuma nasıl itiraz edebilirim?
Cevap: Asker hastaneleri kapandığından bu hastanelerden alınan raporların itiraz işlemleri de yukarıdaki gibidir. Asker Hastanelerin isim değişikliği olduğundan, itirazınız sonucunda tekrar aynı hastaneye gönderilemezsiniz.
Soru: TSK da görev yapamaz kararına itiraz etmek istiyorum. Nasıl bir yol izlemeliyim?
Cevap: TSK personelinin "TSK'da görev yapamaz" kararlı raporlarına itirazlar kurumlarının bilgilendirmesi ile belirlenen usullere uygun gerçekleştirilir.
Soru: TSK personeliyim. Engelli raporum var ve yenilemek istiyorum. Raporum sürekli. Ne yapmalıyım?
Cevap: TSK personeli kendilerine ait engelli sağlık raporlarını istedikleri (Sağlık Bakanlığının Sitesinde yayınlanan Engelli Sağlık Kurul Raporu vermeye yetkili hastane listesi) hastanelerden alabilirler. Anlaşılacağı üzere TSK personeli ile engelli raporu almak isteyen diğer kişiler arasında bu konuda bir ayrım yoktur. Bu raporlara itirazlar da yukarıda anlatıldığı gibidir.
Soru: Neden sağlık raporuna itiraz etmek zorundayım, itiraz etmeksizin yeni rapor alamaz mıyım?
Cevap: Alınan her engelli sağlık raporu, ulusal veri tabanına kayıt olmaktadır. Rapor aldığınız ilden başka bir ile ya da başka bir hastaneye de gitseniz, TC Numarası girildiğinde raporunuz sistemde görülecektir. Raporunuzun geçerlilik süresi içinde itiraz etmeden yeni bir rapor almanız da mümkün olmayacaktır.
Soru: Sürekli raporum vardı. Yeniden rapor almak için hastaneye başvurdum ve rapor işlemlerine başladım. İtiraz etmediğim için sorun yaşar mıyım?
Cevap: 2013 yılından önce alınmış bazı raporlar ulusal veri tabanına kayıtlı olmayabilir. Bu durumda, başvuru yaptığınız hastane rapor işlemini yaparsa, bu son aldığınız rapor veri tabanına işlenecektir.
Soru: Adana'dan alınmış engelli sağlık raporuna, ikamet ettiğim Ankara'da itiraz edebilir miyim?
Cevap: Evet. Yönetmelikte; itirazın raporun alındığı yerleşim yerinde yapılması yönünde bir düzenleme olmadığından, rapora itirazı yaşadığınız yerden farklı bir ilde de yapılabilirsiniz. Bu bilgi Ankara İl Sağlık Müdürlüğünden alınmıştır.
Soru: İtiraz ettiğimde sevk edildiğim hastane bana çok uzak. Bu durumda ne yapmalıyım?
Cevap: Bu durumda tekrar İl Sağlık Müdürlüğüne giderek itirazınızı geri çektiğinize dair dilekçe veriniz. İtirazınız geri çekildiğinden tekrar itiraz ederek size uygun hastaneye sevk mümkün ise ya da İl Sağlık Müdürlüğünün uygun gördüğü daha yakın bir hastaneye sevkinizi isteyiniz.
Soru: Hakem hastane raporuna itiraz edebilir miyim?
Cevap: Eğer hakem hastane kararından sonra hastalığınızda bir ilerleme ya da iyileşme durumu olduysa veya yeni bir tedavi olduysanız ya da ilave bir teşhis konduysa en son rapor aldığınız hakem hastaneye bir dilekçe ile başvurmanız gerekir. Başvurunuzda tedaviye yönelik doktor raporu, varsa ameliyat raporu, hastaneye yatmışsanız epikriz raporunu da dilekçenize ilave ediniz. Dilekçenizde rapor verildiğinden bu yana engel durumunuzda değişiklik olduğunu, yeniden inceleme talep ettiğinizi belirtiniz. Eğer hakem hastane sizi İl Sağlık Müdürlüğüne sevk ederse, aynı belgelerle İl Sağlık Müdürlüğüne başvurarak hakem hastane raporuna itiraz etme sebebinizi izah edip itiraz hakkınızı kullanınız.
Engelli sağlık raporuna itiraz sırasıyla şu şekilde gerçekleşir:
1. Engelli sağlık kurulu raporuna; engelli birey, velisi veya vasisi ve ya raporu isteyen kurum tarafından itiraz edilebilir.
2. Başvuruda itiraza neden olan raporun tasdikli bir örneği, kimlik fotokopisi, kişinin yakınları müracaatta bulunacaksa kimlik fotokopisi, varsa vasilik belgesi, boşanmış anneler için mahkeme kararı ile birlikte bulunulan ilin Sağlık Müdürlüğüne başvurulur. Başvuruda; verilen dilekçe örneği doldurulur. İtiraz nedeni açıkça belirtilir.
3. Başvuru sonucunda itiraz edilen raporun alındığı hastaneye sevk mümkün değildir. İl Sağlık Müdürlüğü yeniden rapor alacağınız hastanenin belirlenmesinde başvuran kişiye farklı birkaç hastane arasından tercih sunabilir. Belirlenen hastaneye sevk işlemi başlatılır.
4. İtiraz edilen engelli sağlık kurulu raporu ile itiraz üzerine verilen yeni engelli sağlık kurulu raporundaki kararlar aynı yönde ise engelli sağlık kurulu raporu kesinleşir. 5. İtiraz edilen engelli sağlık kurulu raporu ile itiraz üzerine verilen yeni engelli sağlık kurulu raporundaki kararların farklı olması durumunda kişi, 3. hastaneye yani hakem hastaneye sevk edilir. Hakem hastanenin engelli sağlık kurulunca verilen kararı kesindir.
ÖZÜRLÜ SAĞLIK KURULU RAPORLARINDA YAZILMASI GEREKEN HUSUSLAR
Hastane sağlık kurulu, engelli kişiyi bizzat görerek karar verir. Bu nedenle engelli kişinin sağlık kuruluna gitmeden rapor verilmesini istemesi uygun değildir. Hastalığa ilişkin klinik bulgular, radyolojik tetkikler ve laboratuvar bilgileri, raporun ön yüzündeki ilgili bölüme özetlenerek yazılır.
Bazen raporun ön yüzünde sadece teşhis ve engel oranı yazılır. Bu tür raporlar özellikle SGK nın işlemlerinde önemlidir ve bu bilgilerin eksikliği (örneğin emeklilik işleminde) başvurunun reddine neden olabilir.
15 yaşından küçük çocuklar için raporda resim bulundurulması zorunlu değildir. Kişinin ya da kişiyi sevk eden kurumun talebi halinde, kişinin sağlığına etkisi dikkate alınarak çalıştırılamayacağı işlerin niteliği ile raporun kullanım amacı bölümüne; bireyin yararlanmak istediği hak ve hizmetlere ilişkin talepleri belirtilir.
Engelli sağlık kurulu raporunun sonucu bölümünde yer alan "Ağır Engelli" kısmında evet ya da hayır ifadesi yazılarak kişinin durumu belirtilir ve bu bölüm hiçbir suretle boş bırakılmaz.
Engelli sağlık kurulu raporunun ilgili kısmına kişinin engel grubu belirtilir. Gerektiğinde birden fazla engel grubu işaretlenir. Bu kısım boş bırakılmaz.
Kişinin engel durumunun zaman içinde değişme ihtimali olduğu ve hastalık bulgularının tam olarak görülemediği durumlarda kişinin mevcut durumu esas alınarak süreli rapor düzenlenir.
Buradan da anlaşılacağı üzere raporun sürekli ya da süreli olması engelli kişinin yaşına bağlı değildir.
Engelli sağlık kurulu raporlarının kişinin başvuru tarihinden itibaren en geç yirmi iş gününde tamamlanarak ilgiliye verilmesi esastır. Buna göre başvurudan itibaren 1 ay içinde kişiye teslimi zorunludur. Rapor alım süresi bu süreyi aştığında hastanenin Hasta Hakları Birimine müracaat edilebilir.
Ayşe SARI
Sağlık Hizmetleri Sendikası (SAHİMSEN) Engelliler Komisyon Başkanı
Sivil Memurlar Sendikası Genel Merkez Engellilik Mevzuat Danışmanı
Gülhane Eğitim ve Araştırma Engelli Danışma ve Koordinasyon Birim Sorumlusu
Türkiye Engelsiz Yaşam ve Sosyal Hizmet Vakfı (TEYVAK) Yönetim Kurul Üyesi
Lütfen alıntı yaptığınızda kaynak gösteriniz.