2006 yılından bu yana uygulanan evde bakım maaşı uygulamasının bağlanma şartlarına baktığımızda öncelikle engelli sağlık kurul raporunda ağır engelliifadesinin olması ve hane gelirinin hanede yaşayan kişi sayısına bölündüğünde asgari ücretin üçte ikisinin altında bir tutar olması gerekmektedir. Bu iki şartı sağlayanların başvuruları ASPB Sosyal Hizmetler İl Müdürlükleri tarafından değerlendirilerek, bakım ihtiyacı olduğuna karar verilen kişilerin yakınlarına bakım maaşı bağlanır.
Evde bakım maaşı alan annelerin sigortalanıp emekli edilmelerini sağlayacak olan çalışma 2013 yılında başlamış ancak halen tamamlanmamıştır. Çalışma kanunlaşıp Resmi Gazetede yayınlanmadığı sürece, bu konudaki haberler yanıltıcı olabilir.
Çocuğu ağır engelli olup çalışmayan ancak hane geliri nedeniyle evde bakım maaşı alamayanlar bu çalışmanın dışında kalacaklardır. Bu annelerin sorununun farkında olan bir STK temsilcisi olarak konuyu ilgililere defalarca ilettim. TBMM Aileyi Araştırma Komisyonu görevim sırasında engelliler ile ilgili yazdığım raporda da buna yer verdim. Bu sorunu yaşayan annelerin de kamuoyu oluşturması ve engelliler ile ilgili STK ları harekete geçirmesi gerekmektedir.
Evde Bakım Maaşı Tutarları
Evde bakım maaşı için ödenecek tutarlar 2017 için;
2017 yılı için ilk altı ay için:960 TL
Evde Bakım Maaşı Hesabı
Bu tutarların belirlenmesinde Şubat 2014e dek bir asgari ücret tutarı olarak belirlenirken, bu tarihten itibaren hesaplanma yöntemi değişmiş ve aylık memur maaş katsayısının 10.000 gösterge rakamı ile çarpımı ile elde edilen tutar olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla memur maaş katsayısına zam gelirse, evde bakım maaşına da zam gelmektedir. Ödemeler aylık olarak yapılmaktadır.
Kişi Başına Gelir Hesabı
Hane geliri ölçümünde eve giren tüm gelirler toplanır ve kişi sayısına bölünür. Gelir testinde kişi başına belirlenen miktar 2017 yılı için asgari ücretin üçte ikisi yani; 847,1 liradır. Kişi başına düşen gelirin bu tutarın altında olması gerekmektedir.
Engel Oranının Bir Önemi Var mıdır?
Engelli sağlık kurul raporunda engel oranı % 50 nin üzerinde olup, raporunda ağır engelli kısmının evet olarak işaretli olması gerekir. Dolayısıyla engel oranının bir önemi yoktur. Engel oranı % 85 olup raporunda ağır engelli kısmı hayır olarak işaretli bireylere bakım maaşı bağlanmaz. Engel oranı her % 50 nin üzerindeki kişiler ağır engelli olarak değerlendirilmez. Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırılması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Raporları Hakkında Yönetmelikte geçen ağır engelli tanımı burada dikkate alınmalıdır. Tanımda; özür durumuna göre özür oranı %50 ve üzerinde olduğu tespit edilenlerden günlük yaşam aktivitelerini başkalarının yardımı olmaksızın yerine getiremeyeceğine özürlü sağlık kurulu tarafından karar verilen kişiler ağır engelli olarak değerlendirilir. Aynı Yönetmeliğe göre sağlık raporunda ağır engellilik kısmı evet ya da hayır olarak işaretlenir ve boş bırakılamaz. Bu kısım boş bırakılanların İl Sağlık Müdürlüğüne itiraz ederek raporlarının yeniden düzenlenmesini istemeleri gerekir.
Bakıma Muhtaç Engelli Ne Demektir?
Evde bakım maaşı bağlanmasında bakıma muhtaçlığın tespiti önemlidir. Bakıma İhtiyacı Olan Engellilerin Tespiti ve Bakım Hizmeti Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre bakıma ihtiyacı olan engelli; Engellilik sınıflandırmasına göre ağır engelli olduğu belgelendirilenlerden; günlük hayatın alışılmış, tekrar eden gereklerini önemli ölçüde yerine getirememesi nedeniyle hayatını başkasının yardımı ve bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede düşkün olduğu bakım raporu ile tespit edilenlerdir.
Buraya dek ana hatları ile bakım maaşının bağlanması şartlarını açıklamaya çalıştım. Evde bakım maaşının mevzuata dayalı olarak da açıklanması önemlidir. Çünkü başvurularda yaşanan sorunların değerlendirilmesi, var olan bir sorun karşısında hakların bilinmesi önemlidir. Başta bildirim zorunluluğu olmak üzere birçok konunun bu maaşı alan kişilerce bilinmesi gerekmektedir. Çünkü maaşı bağlattıktan sonra bildirim zorunluluğuna uymayanların durumları yetkililerce tespit edildiğinde maaş kesilmekte ve geriye dönük yersiz ödemeler yasal faizi ile birlikte geri istenmektedir. Halen bu durumda olup geri ödeme nedeniyle maddi ve manevi zorluk yaşayan aileler vardır.
Evde Bakım Maaşı Hangi Mevzuata Dayalı Olarak Bağlanmaktadır?
Evde bakım maaşı ödenmesi uygulaması 24.5.1983 ta*rih*li ve 2828 sa*yı*lı Sos*yal Hiz*met*ler Ka*nu*nu*na 01.02.2007 tarihinde ilave edilen Ek Madde (7) deki (19/02/2014 tarihinde değişik hali ile)
Her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı, asgari ücretin aylık net tutarının 2/3ünden daha az olan engellinin ihtiyacı olan engelli sayılacağı ve bunlardan bakıma ihtiyacı olan engellilerin evde bakımının desteklenmesi amacıyla sosyal yardım ödeneceği, ortalama aylık gelir tutarının hesaplanmasında, hanede birden fazla bakıma ihtiyacı olan engelli bulunması halinde, birinci bakıma ihtiyacı olan engelliden sonraki her bakıma ihtiyacı olan engellinin iki kişi sayılacağıifadesi ile sağlanır.
Hanede Birden Fazla Engelli Birey Varsa Nasıl Bir İşlem Yapılır?
Yukarıdaki hükme göre evinde iki bakıma muhtaç kişi bulunanlar için bir bakıma muhtaç engelliden sonraki her bir bakıma muhtaç engelli kişi 2 kişi sayılır. Burada dikkat edilmesi gereken konu engelli kişilerin sağlık raporunda ağır engelli ifadesinin olmasıdır. Eğer bir engelli ağır engelli, diğeri hafif engelli ise ya da her ikisi de hafif engelli ise bu hüküm o hane için uygulanmaz.
Evde Bakım Maaşı Uygulamasında Dikkate Alınan Yönetmelik Hangisidir?
30.07.2006 tarihli Bakıma İhtiyacı Olan Engellilerin Tespiti ve Bakım Hizmeti Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik ile engellilere verilecek bakım hizmetleri düzenlenmiştir.
Engellinin Bakımını Üstlenip Kendisine Maaş Bağlanacak Kişiler Kimlerdir?
Engelli birey için kimlere bakım maaşı bağlanacağı önemli bir konudur. Yönetmelikte yer alan hükme göre; üveyler dahil olmak üzere bakıma ihtiyacı olan engellinin; eşi, çocukları ile çocuklarının eşleri, ana ve babası ile bunların ana ve babası, torunları ile torunlarının eşleri, kardeşleri ile kardeşlerinin eşleri, kardeşlerinin çocukları ile kardeş çocuklarının eşleri, eşinin ana ve babası, eşinin kardeşleri, eşinin kardeşlerinin eşleri ile çocukları, amcaları ve amcalarının eşleri, amca çocukları ile bunların eşleri, halaları ile halalarının eşleri, hala çocukları ile bunların eşleri, dayıları ve dayılarının eşleri, dayı çocukları ile bunların eşleri, teyzeleri ve teyzelerinin eşleri, teyze çocukları ile bunların eşlerinden her birine bakım maaşı bağlanabilir.
Müracaat nereye yapılır ve hangi belgeler istenir?
Müracaatlar İl/İlçe Sosyal Hizmetler Müdürlüklerine yapılır.
Müracaatta istenen belgeler:
1. T.C. Kimlik Numarası beyanı,
2. Engelli sağlık kurulu raporu,
3. Bakmakla yükümlü olunan bireyler kapsamındaki kişilerin gelir ve mal durumuna ilişkin yazılı beyanı ve taahhüdü ile beyanın içeriğine dair belgeler,
4. İki adet vesikalık fotoğraf,
5. Varsa öğrenim durumunu gösterir belge veya sureti,
6. Engellinin vasisi var ise, vesayete ve vasi atanmasına ilişkin mahkeme kararı. Bedensel engelli olanlar için vasi kararı istenmez.
7. Anne babanın boşanmış olması hâlinde, boşanmaya ilişkin mahkeme kararı,
8. İl müdürlüklerince, beyan edilen T.C. Kimlik Numarası üzerinden elde edilecek nüfus cüzdanı sureti, aile nüfus kayıt örneği ve ikametgâh adres belgesi dosyaya eklenecektir.
Müracaat Sonrası Yetkililer Tarafından Değerlendirme Nasıl Yapılır?
Belgeleri tamamlanan engelli ve ailesi hakkında, bakım hizmetleri değerlendirme heyeti, engelliyi ve ailesini ikametgâhında, ikametgâh adresinde yaşamıyorlar ise fiilen yaşadıkları yerde ziyaret ederek, bakım raporunu hazırlar. Ayrıca, terk edilmiş ve kimsesiz engellilerin belirtilen belgeleri tamamlayamaması durumunda, İl Müdürlüğünce belgelerin tamamlanması için yardım sağlanır. Bakım raporunun hazırlanması sürecinde, engelliye ait veya bakmakla yükümlü olunan birey sayısına göre engelliye düşen gelir ile engellinin ve ailesinin fiziksel, zihinsel, duygusal, psiko-sosyal ve demografik özellikleri ve özgeçmişleri, engeli ve engelliyi kabullenme durumu tespit edilerek engellinin hakları, yararlanabileceği özel eğitim, mesleki rehabilitasyon, tıbbi tedavi ve rehabilitasyon, sosyal yardımlar, koruyucu aile, evlat edindirme gibi hizmetler hakkında değerlendirme yapılır, varsa kanaat ve teklif belirtilir. Ayrıca gözlemlenen yaşam standardı ile beyan edilen gelir arasında farklılık görülmesi hâlinde, gelire ilişkin ilave bilgi ve belge istenir ve resmi veya özel kişi, kurum ve kuruluşların bilgilerinden yararlanılır.
Yönetmelikte Geçen Bakmakla Yükümlü Olunan Bireyler İfadesinden Ne Anlaşılmalıdır?
Bu Yönetmeliğin uygulanmasında, üveyler de dâhil olmak üzere bakıma ihtiyacı olan engellinin kendisi ve kendisi ile birlikte aynı evde yaşayan eşi, çocukları ile ana ve babası, çocuklarının eşleri, evli olmayan torunları, ana ve babasının ana ve babası, evli olmayan kardeşleri, eşinin ana ve babası, eşinin evli olmayan kardeşleri; başka bir adreste bulunsa dahi evli olmayan ve eğitimini devam ettiren çocukları ile aynı durumdaki kardeşleri ve eşinin kardeşleri ile aynı evde yaşamakta iken er veya erbaş olarak askere gitmiş olan babası, çocuğu ve kardeşi; ayrı adreslerde ikamet etse dahi engelli üzerinde velayeti devam eden anne ve babası veya kanunen bakmakla yükümlü kimsesi bulunamayan engelli
ile aynı evde yaşayan ve bakım hizmeti vermeyi yazılı olarak taahhüt eden akraba, vasi ve bunlarla birlikte aynı evde yaşayan kişileri ifade eder.
Kimlerin Geliri Toplam Gelire Dahil Edilir?
Bakmakla yükümlü olunan bireyler tanımında belirtilen tüm bireylerin gelirleri, toplam gelire dâhil edilir.
Durumu Acil Olanlar İçin Bir Öncelik Var Mıdır?
Evet. Durumu acil olanlara öncelik tanınır. Acil durumlar hariç başvuru sırasına göre işlem yapılır.
İnceleme sırasında yalan ve yanlış beyanda bulunulduğu tespit edilirse nasıl bir işlem yapılır?
Geliri hakkında yalan veya yanlış beyanda bulunan veya sahte belge veren veya gelirini saklayan kişi ile geliri hakkındaki değişikliği süresinde bildirmeyenler hakkında gerekli yasal işlem yapılır.
Başvurusu kabul edilmeyen engelliler için yapılacak işlemler ve itiraz süresi nedir?
Eğer başvurunuz kabul edilmezse mutlaka yazılı cevap isteyiniz. Aksi halde olumsuz sonuca itiraz şansınız olmayacaktır. İl müdürlükleri, engellinin veya yasal temsilcisinin talebinin olumsuz değerlendirildiği, engelliye veya yasal temsilcisine 30 gün içinde yazılı olarak bildirilir.
Engelli veya yasal temsilcisi tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde bakım raporuna itiraz edebilir.
İtiraz talebi il müdürlüğünce değerlendirilir, gerek görülmesi hâlinde yeniden bakım raporu hazırlanması için farklı personelden oluşan bakım hizmetleri değerlendirme heyeti görevlendirilerek işlem yapılır. Yapılacak itirazlarda ikinci Bakım Hizmetleri Değerlendirme Heyetinin verdiği karar nihai karardır. İtiraz konusu sağlık kurulu raporu kaynaklı ise il müdürlüğü durumu il sağlık müdürlüğüne bildirerek Engellilik Ölçütü, Sınıflandırması ve Engellilere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmeliğe göre işlem yapılmasını ister. İl müdürlüğü yeni sağlık kurulu raporu doğrultusunda gerekli işlemi yapar.
Başvurusu kabul edilen engelliler için yapılacak işlemler nelerdir?
Bakım raporu ve istenmiş tüm belgeleri içeren dosya oluşturulur. Evde bakım maaşının yatırılacağı banka hesabının açılması istenir. Genellikle Ziraat Bankasından hesap açılması istenecektir. Eğer başka bir bankada hesap açtırmak istersiniz bunu yetkilere bildirmeniz gerekir.
Evde bakım maaşı bağlanan engellilerin durumlarının takibi nasıl yapılır?
Sosyal Hizmetler Müdürlüklerince görevlendirilen yetkililer yılda en az bir kez veya ihtiyaç duyulduğu zaman bakım hizmetini verecek kişiye, bakım hizmetinin verilmesinde uygulanacak usul ve esaslar dâhilinde rehberlik eder ve bakım hizmetinin bireysel bakım planı doğrultusunda verilip verilmediğini inceler, bakmakla yükümlü olduğu birey sayısında değişiklik olup olmadığını gözlemler ve gelirlerinde değişiklik olup olmadığı hakkında bilgi alır.
Tespitlerine, gözlemlerine ve aldığı bilgilere ilişkin rapor hazırlayarak il müdürlüğüne bildirir. İl müdürlüğü rapora göre işlem yapar.
Yetkililerin eve gelmesi sırasında evde bulunulmaması halinde yaşanacak mağduriyetin önlenmesi için; eğer engelli bireyin özel eğitime götürülmesi gerekiyorsa ya da hastaneye gitmesi gerekiyorsa ziyarette bulunan yetkililere bunu ispat etmeniz gerekecektir. Bir sonraki ziyaret planlamasını yetkililer ile görüşerek planlayabilirsiniz. Bakım verilen kişinin yalnız olması, bakım veren kişinin evde olmaması halinde bakım maaşının kesilmesi yönünde görüş bildirilebileceği bilinmelidir. Bu nedenle yetkililerle iletişim halinde olunuz.
Bildirim zorunluluğu olan konular nelerdir?
Bakım maaşı bağlanması için sizden ne gibi şartlar istenmişse bu şartların değişmesi halinde değişen her konuyu Sosyal Hizmetler İl Müdürlüklerine bildirmek zorunludur. Bu konular şunlardır:
1. Bakmakla yükümlü birey sayısındaki değişiklikler bir ay içinde bildirilmelidir (birey sayısındaki azalış ve artış). Birey sayısındaki azalış ile kişi başına düşen gelir artacağından hem maaş kesilecek hem de artışın tespit edildiği tarihten itibaren ödenen maaşlar yasal faiziyle geri istenecektir.
2. Engellinin ve bireylerin gelirlerindeki değişiklikler bir ay içinde bildirilmelidir (hanede bir kişinin işe başlaması ya da maaşa gelen zam gibi gelir artışı). Aksi takdirde hem maaş kesilecek hem de artışın tespit edildiği tarihten itibaren ödenen maaşlar yasal faiziyle geri istenecektir.
3. Bakım hizmeti alan engelli bireyin vefatı halinde en geç on beş gün içinde bildirimde bulunulur. Aksi takdirde sorumlular hakkında hukuki veya idari işlem yapılır.
4. Engelli bireyin ikametgâh adresinin değişmesi hâlinde akrabası tarafından en geç on beş gün içinde il müdürlüğüne bildirilmesi zorunludur. Aksi takdirde sorumlular hakkında hukuki ve idari işlem yapılır.
5. Bakıcı değişikliği de bildirimi zorunlu durumlardandır. Bakıcı değişikliğini de 15 gün içinde bildirmelisiniz. Aksi takdirde hem maaş kesilecek hem de artışın tespit edildiği tarihten itibaren ödenen maaşlar yasal faiziyle geri istenecektir.
6. Engelli sağlık raporu bir ya da iki yıllık ise; süresi bitmeden yenilenmeli ve yeni rapor yetkililere verilmelidir. Aksi takdirde rapor bitiminde maaş kesilecek, yeniden bağlanması için yeni bir başvuru gerekebilecektir.
Evde bakım maaşı için engelli birey ile bakıcısı aynı evde oturmalı mıdır?
Bakıma ihtiyacı olan engelli ile akrabanın aynı adreste ikamet etmesi esastır. Ancak, bakıma ihtiyacı olan engelliye bakacak başka kişinin bulunamaması durumunda bakım hizmetleri değerlendirme heyetinin de bakım hizmetinin verilmesinde sorun veya yetersizlik olmayacağına kanaat getirmesi şartıyla, bakım hizmeti her gün rahatlıkla gelinip gidilebilecek yakınlıktaki farklı adresteki akraba tarafından da verilebilir. Bu durumda, bakıma ihtiyacı olan engellinin yirmi dört saat içindeki tüm bakım ihtiyacının giderilmesi ve fiilen en az sekiz saat bakıma ihtiyacı olan engelli ile birlikte olunması ve bakım raporunda sekiz saatten az olmamak üzere kaç saat birlikte olunacağının belirtilmesi gereklidir.
Bakım hizmetlerinin engellinin akrabası veya bakıcı personel tarafından ikametgâhında verilmesi ifadesinde ne anlaşılmalıdır?
Bakıma ihtiyacı olan engellinin veya yasal temsilcisinin talep etmesi hâlinde, bakım hizmeti Genel Müdürlüğün denetim ve rehberliğinde bakıma ihtiyacı olan engellinin akrabası veya bakıcı personel tarafından engellinin veya akrabasının ikametgâhında verilebilir.
Bu durumda engellilere sunulan bakım hizmeti ücreti, engellinin akrabasına veya bakıcı personeli istihdam eden bakım merkezine il müdürlüğü tarafından aylık olarak ödenir.
Aynı evde bir bakıcı birden fazla engelli birey için bakıcılık yapabilir mi?
Bir akraba, bakıma ihtiyacı olan bir engelliye veya bakmakla yükümlü olunan bireyler tanımındaki aynı evde yaşayan bakıma ihtiyacı olan iki engelliye bakım hizmeti verebilir. Bu durumda her bir engelli birey için ayrı maaş ödemesi alır.
Engelli Bireyin Bakım Verecek Bir Akrabası Yoksa Ne Olacak?
Engelli birey herhangi bir kurumda bakılmak istemeyebilir. Bu durumda eğer bakım verecek bir akrabası da yoksa engelli birey kendisine bir vasi atar. Vasisinin bakım hizmetini vermeyi talep etmesi ve bakım hizmetleri değerlendirme heyetinin uygun görmesi şartıyla, vasi bu Yönetmelikteki esaslar dâhilinde akraba kabul edilerek bakıma ihtiyacı olan engelliye bakım hizmeti verebilir ve bu hizmet karşılığında bakım ücreti alabilir.
Evde Bakım Maaşında Gerekli Bildirim Yapmadığı İçin Yapılan Yersiz Ödemeler Hakkında Ne Gibi Bir İşlem Tahsis Edilir?
ASPB Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğünce 19 Kasım 2012 tarihinde yayınlanan Evde Bakım Ücreti Geri Ödemeleri Hakkındaki Genelgede şu ifade vardır:
Bakıma ihtiyacı olan engelli ve engelliye evde ikametgâhında bakım hizmeti veren kişi; engelli bireye düşen gelirin birinci fıkrada belirtilen gelir ölçütünü aşması halinde, en geç üç ay içinde söz onuşu gelir değişikliğini ile müdürlüğüne bildirmek zorundadır. Gelir değişikliğinin bu tarihten sonra bildirilmesi ya da il müdürlüğünce bu durumun tespit edilmesi halinde bakım hizmeti verilmesi dolayısıyla yapılan ödemeler durdurulur ve söz konusu değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren, yasal faizi ile birlikte, bakım hizmetini veren kişiden genel hükümlere göre takip ve tahsil edilir.
Yersiz ödenen miktar geri ödenirken yeniden evde bakım için şartlar oluşmuşsa ne yapılır?
Geri ödemeler yapılırken hane içi gelirde kişi başına asgari ücretin üçte birinden az gelir olursa yeniden başvuru hakkı doğar. Yeni başvurunun yapılması borçlu olunan geri ödemeleri durdurmaz.
Diğer şartlar hakkında açıklamalar
Engelli bireyin özel eğitim alması: Engelli bireyin Özel Eğitim ve Rehabilitasyon hizmeti alması evde bakım maaşının bağlanmasına engel değildir.
Süreğen hastalığa sahip bireyler: Parkinson, demans, MS, böbrek
Evde bakım maaşı alan annelerin sigortalanıp emekli edilmelerini sağlayacak olan çalışma 2013 yılında başlamış ancak halen tamamlanmamıştır. Çalışma kanunlaşıp Resmi Gazetede yayınlanmadığı sürece, bu konudaki haberler yanıltıcı olabilir.
Çocuğu ağır engelli olup çalışmayan ancak hane geliri nedeniyle evde bakım maaşı alamayanlar bu çalışmanın dışında kalacaklardır. Bu annelerin sorununun farkında olan bir STK temsilcisi olarak konuyu ilgililere defalarca ilettim. TBMM Aileyi Araştırma Komisyonu görevim sırasında engelliler ile ilgili yazdığım raporda da buna yer verdim. Bu sorunu yaşayan annelerin de kamuoyu oluşturması ve engelliler ile ilgili STK ları harekete geçirmesi gerekmektedir.
Evde Bakım Maaşı Tutarları
Evde bakım maaşı için ödenecek tutarlar 2017 için;
2017 yılı için ilk altı ay için:960 TL
Evde Bakım Maaşı Hesabı
Bu tutarların belirlenmesinde Şubat 2014e dek bir asgari ücret tutarı olarak belirlenirken, bu tarihten itibaren hesaplanma yöntemi değişmiş ve aylık memur maaş katsayısının 10.000 gösterge rakamı ile çarpımı ile elde edilen tutar olarak belirlenmiştir. Dolayısıyla memur maaş katsayısına zam gelirse, evde bakım maaşına da zam gelmektedir. Ödemeler aylık olarak yapılmaktadır.
Kişi Başına Gelir Hesabı
Hane geliri ölçümünde eve giren tüm gelirler toplanır ve kişi sayısına bölünür. Gelir testinde kişi başına belirlenen miktar 2017 yılı için asgari ücretin üçte ikisi yani; 847,1 liradır. Kişi başına düşen gelirin bu tutarın altında olması gerekmektedir.
Engel Oranının Bir Önemi Var mıdır?
Engelli sağlık kurul raporunda engel oranı % 50 nin üzerinde olup, raporunda ağır engelli kısmının evet olarak işaretli olması gerekir. Dolayısıyla engel oranının bir önemi yoktur. Engel oranı % 85 olup raporunda ağır engelli kısmı hayır olarak işaretli bireylere bakım maaşı bağlanmaz. Engel oranı her % 50 nin üzerindeki kişiler ağır engelli olarak değerlendirilmez. Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırılması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Raporları Hakkında Yönetmelikte geçen ağır engelli tanımı burada dikkate alınmalıdır. Tanımda; özür durumuna göre özür oranı %50 ve üzerinde olduğu tespit edilenlerden günlük yaşam aktivitelerini başkalarının yardımı olmaksızın yerine getiremeyeceğine özürlü sağlık kurulu tarafından karar verilen kişiler ağır engelli olarak değerlendirilir. Aynı Yönetmeliğe göre sağlık raporunda ağır engellilik kısmı evet ya da hayır olarak işaretlenir ve boş bırakılamaz. Bu kısım boş bırakılanların İl Sağlık Müdürlüğüne itiraz ederek raporlarının yeniden düzenlenmesini istemeleri gerekir.
Bakıma Muhtaç Engelli Ne Demektir?
Evde bakım maaşı bağlanmasında bakıma muhtaçlığın tespiti önemlidir. Bakıma İhtiyacı Olan Engellilerin Tespiti ve Bakım Hizmeti Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik hükümlerine göre bakıma ihtiyacı olan engelli; Engellilik sınıflandırmasına göre ağır engelli olduğu belgelendirilenlerden; günlük hayatın alışılmış, tekrar eden gereklerini önemli ölçüde yerine getirememesi nedeniyle hayatını başkasının yardımı ve bakımı olmadan devam ettiremeyecek derecede düşkün olduğu bakım raporu ile tespit edilenlerdir.
Buraya dek ana hatları ile bakım maaşının bağlanması şartlarını açıklamaya çalıştım. Evde bakım maaşının mevzuata dayalı olarak da açıklanması önemlidir. Çünkü başvurularda yaşanan sorunların değerlendirilmesi, var olan bir sorun karşısında hakların bilinmesi önemlidir. Başta bildirim zorunluluğu olmak üzere birçok konunun bu maaşı alan kişilerce bilinmesi gerekmektedir. Çünkü maaşı bağlattıktan sonra bildirim zorunluluğuna uymayanların durumları yetkililerce tespit edildiğinde maaş kesilmekte ve geriye dönük yersiz ödemeler yasal faizi ile birlikte geri istenmektedir. Halen bu durumda olup geri ödeme nedeniyle maddi ve manevi zorluk yaşayan aileler vardır.
Evde Bakım Maaşı Hangi Mevzuata Dayalı Olarak Bağlanmaktadır?
Evde bakım maaşı ödenmesi uygulaması 24.5.1983 ta*rih*li ve 2828 sa*yı*lı Sos*yal Hiz*met*ler Ka*nu*nu*na 01.02.2007 tarihinde ilave edilen Ek Madde (7) deki (19/02/2014 tarihinde değişik hali ile)
Her ne ad altında olursa olsun her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle, hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir tutarı, asgari ücretin aylık net tutarının 2/3ünden daha az olan engellinin ihtiyacı olan engelli sayılacağı ve bunlardan bakıma ihtiyacı olan engellilerin evde bakımının desteklenmesi amacıyla sosyal yardım ödeneceği, ortalama aylık gelir tutarının hesaplanmasında, hanede birden fazla bakıma ihtiyacı olan engelli bulunması halinde, birinci bakıma ihtiyacı olan engelliden sonraki her bakıma ihtiyacı olan engellinin iki kişi sayılacağıifadesi ile sağlanır.
Hanede Birden Fazla Engelli Birey Varsa Nasıl Bir İşlem Yapılır?
Yukarıdaki hükme göre evinde iki bakıma muhtaç kişi bulunanlar için bir bakıma muhtaç engelliden sonraki her bir bakıma muhtaç engelli kişi 2 kişi sayılır. Burada dikkat edilmesi gereken konu engelli kişilerin sağlık raporunda ağır engelli ifadesinin olmasıdır. Eğer bir engelli ağır engelli, diğeri hafif engelli ise ya da her ikisi de hafif engelli ise bu hüküm o hane için uygulanmaz.
Evde Bakım Maaşı Uygulamasında Dikkate Alınan Yönetmelik Hangisidir?
30.07.2006 tarihli Bakıma İhtiyacı Olan Engellilerin Tespiti ve Bakım Hizmeti Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik ile engellilere verilecek bakım hizmetleri düzenlenmiştir.
Engellinin Bakımını Üstlenip Kendisine Maaş Bağlanacak Kişiler Kimlerdir?
Engelli birey için kimlere bakım maaşı bağlanacağı önemli bir konudur. Yönetmelikte yer alan hükme göre; üveyler dahil olmak üzere bakıma ihtiyacı olan engellinin; eşi, çocukları ile çocuklarının eşleri, ana ve babası ile bunların ana ve babası, torunları ile torunlarının eşleri, kardeşleri ile kardeşlerinin eşleri, kardeşlerinin çocukları ile kardeş çocuklarının eşleri, eşinin ana ve babası, eşinin kardeşleri, eşinin kardeşlerinin eşleri ile çocukları, amcaları ve amcalarının eşleri, amca çocukları ile bunların eşleri, halaları ile halalarının eşleri, hala çocukları ile bunların eşleri, dayıları ve dayılarının eşleri, dayı çocukları ile bunların eşleri, teyzeleri ve teyzelerinin eşleri, teyze çocukları ile bunların eşlerinden her birine bakım maaşı bağlanabilir.
Müracaat nereye yapılır ve hangi belgeler istenir?
Müracaatlar İl/İlçe Sosyal Hizmetler Müdürlüklerine yapılır.
Müracaatta istenen belgeler:
1. T.C. Kimlik Numarası beyanı,
2. Engelli sağlık kurulu raporu,
3. Bakmakla yükümlü olunan bireyler kapsamındaki kişilerin gelir ve mal durumuna ilişkin yazılı beyanı ve taahhüdü ile beyanın içeriğine dair belgeler,
4. İki adet vesikalık fotoğraf,
5. Varsa öğrenim durumunu gösterir belge veya sureti,
6. Engellinin vasisi var ise, vesayete ve vasi atanmasına ilişkin mahkeme kararı. Bedensel engelli olanlar için vasi kararı istenmez.
7. Anne babanın boşanmış olması hâlinde, boşanmaya ilişkin mahkeme kararı,
8. İl müdürlüklerince, beyan edilen T.C. Kimlik Numarası üzerinden elde edilecek nüfus cüzdanı sureti, aile nüfus kayıt örneği ve ikametgâh adres belgesi dosyaya eklenecektir.
Müracaat Sonrası Yetkililer Tarafından Değerlendirme Nasıl Yapılır?
Belgeleri tamamlanan engelli ve ailesi hakkında, bakım hizmetleri değerlendirme heyeti, engelliyi ve ailesini ikametgâhında, ikametgâh adresinde yaşamıyorlar ise fiilen yaşadıkları yerde ziyaret ederek, bakım raporunu hazırlar. Ayrıca, terk edilmiş ve kimsesiz engellilerin belirtilen belgeleri tamamlayamaması durumunda, İl Müdürlüğünce belgelerin tamamlanması için yardım sağlanır. Bakım raporunun hazırlanması sürecinde, engelliye ait veya bakmakla yükümlü olunan birey sayısına göre engelliye düşen gelir ile engellinin ve ailesinin fiziksel, zihinsel, duygusal, psiko-sosyal ve demografik özellikleri ve özgeçmişleri, engeli ve engelliyi kabullenme durumu tespit edilerek engellinin hakları, yararlanabileceği özel eğitim, mesleki rehabilitasyon, tıbbi tedavi ve rehabilitasyon, sosyal yardımlar, koruyucu aile, evlat edindirme gibi hizmetler hakkında değerlendirme yapılır, varsa kanaat ve teklif belirtilir. Ayrıca gözlemlenen yaşam standardı ile beyan edilen gelir arasında farklılık görülmesi hâlinde, gelire ilişkin ilave bilgi ve belge istenir ve resmi veya özel kişi, kurum ve kuruluşların bilgilerinden yararlanılır.
Yönetmelikte Geçen Bakmakla Yükümlü Olunan Bireyler İfadesinden Ne Anlaşılmalıdır?
Bu Yönetmeliğin uygulanmasında, üveyler de dâhil olmak üzere bakıma ihtiyacı olan engellinin kendisi ve kendisi ile birlikte aynı evde yaşayan eşi, çocukları ile ana ve babası, çocuklarının eşleri, evli olmayan torunları, ana ve babasının ana ve babası, evli olmayan kardeşleri, eşinin ana ve babası, eşinin evli olmayan kardeşleri; başka bir adreste bulunsa dahi evli olmayan ve eğitimini devam ettiren çocukları ile aynı durumdaki kardeşleri ve eşinin kardeşleri ile aynı evde yaşamakta iken er veya erbaş olarak askere gitmiş olan babası, çocuğu ve kardeşi; ayrı adreslerde ikamet etse dahi engelli üzerinde velayeti devam eden anne ve babası veya kanunen bakmakla yükümlü kimsesi bulunamayan engelli
ile aynı evde yaşayan ve bakım hizmeti vermeyi yazılı olarak taahhüt eden akraba, vasi ve bunlarla birlikte aynı evde yaşayan kişileri ifade eder.
Kimlerin Geliri Toplam Gelire Dahil Edilir?
Bakmakla yükümlü olunan bireyler tanımında belirtilen tüm bireylerin gelirleri, toplam gelire dâhil edilir.
Durumu Acil Olanlar İçin Bir Öncelik Var Mıdır?
Evet. Durumu acil olanlara öncelik tanınır. Acil durumlar hariç başvuru sırasına göre işlem yapılır.
İnceleme sırasında yalan ve yanlış beyanda bulunulduğu tespit edilirse nasıl bir işlem yapılır?
Geliri hakkında yalan veya yanlış beyanda bulunan veya sahte belge veren veya gelirini saklayan kişi ile geliri hakkındaki değişikliği süresinde bildirmeyenler hakkında gerekli yasal işlem yapılır.
Başvurusu kabul edilmeyen engelliler için yapılacak işlemler ve itiraz süresi nedir?
Eğer başvurunuz kabul edilmezse mutlaka yazılı cevap isteyiniz. Aksi halde olumsuz sonuca itiraz şansınız olmayacaktır. İl müdürlükleri, engellinin veya yasal temsilcisinin talebinin olumsuz değerlendirildiği, engelliye veya yasal temsilcisine 30 gün içinde yazılı olarak bildirilir.
Engelli veya yasal temsilcisi tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde bakım raporuna itiraz edebilir.
İtiraz talebi il müdürlüğünce değerlendirilir, gerek görülmesi hâlinde yeniden bakım raporu hazırlanması için farklı personelden oluşan bakım hizmetleri değerlendirme heyeti görevlendirilerek işlem yapılır. Yapılacak itirazlarda ikinci Bakım Hizmetleri Değerlendirme Heyetinin verdiği karar nihai karardır. İtiraz konusu sağlık kurulu raporu kaynaklı ise il müdürlüğü durumu il sağlık müdürlüğüne bildirerek Engellilik Ölçütü, Sınıflandırması ve Engellilere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmeliğe göre işlem yapılmasını ister. İl müdürlüğü yeni sağlık kurulu raporu doğrultusunda gerekli işlemi yapar.
Başvurusu kabul edilen engelliler için yapılacak işlemler nelerdir?
Bakım raporu ve istenmiş tüm belgeleri içeren dosya oluşturulur. Evde bakım maaşının yatırılacağı banka hesabının açılması istenir. Genellikle Ziraat Bankasından hesap açılması istenecektir. Eğer başka bir bankada hesap açtırmak istersiniz bunu yetkilere bildirmeniz gerekir.
Evde bakım maaşı bağlanan engellilerin durumlarının takibi nasıl yapılır?
Sosyal Hizmetler Müdürlüklerince görevlendirilen yetkililer yılda en az bir kez veya ihtiyaç duyulduğu zaman bakım hizmetini verecek kişiye, bakım hizmetinin verilmesinde uygulanacak usul ve esaslar dâhilinde rehberlik eder ve bakım hizmetinin bireysel bakım planı doğrultusunda verilip verilmediğini inceler, bakmakla yükümlü olduğu birey sayısında değişiklik olup olmadığını gözlemler ve gelirlerinde değişiklik olup olmadığı hakkında bilgi alır.
Tespitlerine, gözlemlerine ve aldığı bilgilere ilişkin rapor hazırlayarak il müdürlüğüne bildirir. İl müdürlüğü rapora göre işlem yapar.
Yetkililerin eve gelmesi sırasında evde bulunulmaması halinde yaşanacak mağduriyetin önlenmesi için; eğer engelli bireyin özel eğitime götürülmesi gerekiyorsa ya da hastaneye gitmesi gerekiyorsa ziyarette bulunan yetkililere bunu ispat etmeniz gerekecektir. Bir sonraki ziyaret planlamasını yetkililer ile görüşerek planlayabilirsiniz. Bakım verilen kişinin yalnız olması, bakım veren kişinin evde olmaması halinde bakım maaşının kesilmesi yönünde görüş bildirilebileceği bilinmelidir. Bu nedenle yetkililerle iletişim halinde olunuz.
Bildirim zorunluluğu olan konular nelerdir?
Bakım maaşı bağlanması için sizden ne gibi şartlar istenmişse bu şartların değişmesi halinde değişen her konuyu Sosyal Hizmetler İl Müdürlüklerine bildirmek zorunludur. Bu konular şunlardır:
1. Bakmakla yükümlü birey sayısındaki değişiklikler bir ay içinde bildirilmelidir (birey sayısındaki azalış ve artış). Birey sayısındaki azalış ile kişi başına düşen gelir artacağından hem maaş kesilecek hem de artışın tespit edildiği tarihten itibaren ödenen maaşlar yasal faiziyle geri istenecektir.
2. Engellinin ve bireylerin gelirlerindeki değişiklikler bir ay içinde bildirilmelidir (hanede bir kişinin işe başlaması ya da maaşa gelen zam gibi gelir artışı). Aksi takdirde hem maaş kesilecek hem de artışın tespit edildiği tarihten itibaren ödenen maaşlar yasal faiziyle geri istenecektir.
3. Bakım hizmeti alan engelli bireyin vefatı halinde en geç on beş gün içinde bildirimde bulunulur. Aksi takdirde sorumlular hakkında hukuki veya idari işlem yapılır.
4. Engelli bireyin ikametgâh adresinin değişmesi hâlinde akrabası tarafından en geç on beş gün içinde il müdürlüğüne bildirilmesi zorunludur. Aksi takdirde sorumlular hakkında hukuki ve idari işlem yapılır.
5. Bakıcı değişikliği de bildirimi zorunlu durumlardandır. Bakıcı değişikliğini de 15 gün içinde bildirmelisiniz. Aksi takdirde hem maaş kesilecek hem de artışın tespit edildiği tarihten itibaren ödenen maaşlar yasal faiziyle geri istenecektir.
6. Engelli sağlık raporu bir ya da iki yıllık ise; süresi bitmeden yenilenmeli ve yeni rapor yetkililere verilmelidir. Aksi takdirde rapor bitiminde maaş kesilecek, yeniden bağlanması için yeni bir başvuru gerekebilecektir.
Evde bakım maaşı için engelli birey ile bakıcısı aynı evde oturmalı mıdır?
Bakıma ihtiyacı olan engelli ile akrabanın aynı adreste ikamet etmesi esastır. Ancak, bakıma ihtiyacı olan engelliye bakacak başka kişinin bulunamaması durumunda bakım hizmetleri değerlendirme heyetinin de bakım hizmetinin verilmesinde sorun veya yetersizlik olmayacağına kanaat getirmesi şartıyla, bakım hizmeti her gün rahatlıkla gelinip gidilebilecek yakınlıktaki farklı adresteki akraba tarafından da verilebilir. Bu durumda, bakıma ihtiyacı olan engellinin yirmi dört saat içindeki tüm bakım ihtiyacının giderilmesi ve fiilen en az sekiz saat bakıma ihtiyacı olan engelli ile birlikte olunması ve bakım raporunda sekiz saatten az olmamak üzere kaç saat birlikte olunacağının belirtilmesi gereklidir.
Bakım hizmetlerinin engellinin akrabası veya bakıcı personel tarafından ikametgâhında verilmesi ifadesinde ne anlaşılmalıdır?
Bakıma ihtiyacı olan engellinin veya yasal temsilcisinin talep etmesi hâlinde, bakım hizmeti Genel Müdürlüğün denetim ve rehberliğinde bakıma ihtiyacı olan engellinin akrabası veya bakıcı personel tarafından engellinin veya akrabasının ikametgâhında verilebilir.
Bu durumda engellilere sunulan bakım hizmeti ücreti, engellinin akrabasına veya bakıcı personeli istihdam eden bakım merkezine il müdürlüğü tarafından aylık olarak ödenir.
Aynı evde bir bakıcı birden fazla engelli birey için bakıcılık yapabilir mi?
Bir akraba, bakıma ihtiyacı olan bir engelliye veya bakmakla yükümlü olunan bireyler tanımındaki aynı evde yaşayan bakıma ihtiyacı olan iki engelliye bakım hizmeti verebilir. Bu durumda her bir engelli birey için ayrı maaş ödemesi alır.
Engelli Bireyin Bakım Verecek Bir Akrabası Yoksa Ne Olacak?
Engelli birey herhangi bir kurumda bakılmak istemeyebilir. Bu durumda eğer bakım verecek bir akrabası da yoksa engelli birey kendisine bir vasi atar. Vasisinin bakım hizmetini vermeyi talep etmesi ve bakım hizmetleri değerlendirme heyetinin uygun görmesi şartıyla, vasi bu Yönetmelikteki esaslar dâhilinde akraba kabul edilerek bakıma ihtiyacı olan engelliye bakım hizmeti verebilir ve bu hizmet karşılığında bakım ücreti alabilir.
Evde Bakım Maaşında Gerekli Bildirim Yapmadığı İçin Yapılan Yersiz Ödemeler Hakkında Ne Gibi Bir İşlem Tahsis Edilir?
ASPB Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğünce 19 Kasım 2012 tarihinde yayınlanan Evde Bakım Ücreti Geri Ödemeleri Hakkındaki Genelgede şu ifade vardır:
Bakıma ihtiyacı olan engelli ve engelliye evde ikametgâhında bakım hizmeti veren kişi; engelli bireye düşen gelirin birinci fıkrada belirtilen gelir ölçütünü aşması halinde, en geç üç ay içinde söz onuşu gelir değişikliğini ile müdürlüğüne bildirmek zorundadır. Gelir değişikliğinin bu tarihten sonra bildirilmesi ya da il müdürlüğünce bu durumun tespit edilmesi halinde bakım hizmeti verilmesi dolayısıyla yapılan ödemeler durdurulur ve söz konusu değişikliğin meydana geldiği tarihten itibaren, yasal faizi ile birlikte, bakım hizmetini veren kişiden genel hükümlere göre takip ve tahsil edilir.
Yersiz ödenen miktar geri ödenirken yeniden evde bakım için şartlar oluşmuşsa ne yapılır?
Geri ödemeler yapılırken hane içi gelirde kişi başına asgari ücretin üçte birinden az gelir olursa yeniden başvuru hakkı doğar. Yeni başvurunun yapılması borçlu olunan geri ödemeleri durdurmaz.
Diğer şartlar hakkında açıklamalar
Engelli bireyin özel eğitim alması: Engelli bireyin Özel Eğitim ve Rehabilitasyon hizmeti alması evde bakım maaşının bağlanmasına engel değildir.
Süreğen hastalığa sahip bireyler: Parkinson, demans, MS, böbrek
ben de başkaları yararlanırken yanlışlıklara yol açmasın diye yanlış olan kısımları yukarıda yazdım.
