Evlenme Ödeneği, Çeyiz Yardımı Hakkında Bilgi

MADDE 68 – (1) Sigortalının, ölüm aylığı almakta iken evlenen ve bu nedenle aylığı kesilen kız çocuklarına, Kanunun 37 nci maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında belirtilen usul ve esaslarla evlenme ödeneği ödenir.

(2) Evlenme ödeneğinin ödenmesi için hak sahiplerinin bir dilekçe ile Kuruma başvurması gerekir. Evlenme tarihi nüfus kütüğüne işlenmemişse, dilekçeyle birlikte evlenme cüzdanının bir örneğinin de Kuruma verilmesi zorunludur.

Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK)’dan yetim aylığı almakta olan kız çocuklarının evlenmeleri halinde hem aylıkları kesildiği için hem de evliliklerine destek olmak için kendilerine bilinen adıyla “Çeyiz Parası”, 5510 sayılı Kanun’un 37. maddesi gereğince “evlenme yardımı” ödenmektedir. Sosyal Güvenlik Reformu kapsamında yeniden düzenlenerek evlenme yardımıyla, eski Bağ-Kur yeni 4/b sigortalıların yetim aylığı almakta olan kız çocuklarına da çeyiz parası verilmeye başlanmıştır. Sosyal Güvenlik Reformundan önce devlet memuru olanların eş ve analarına, yetim çocuklarına 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu doğrultusunda çeyiz parası ödenecektir.

Hem eski sigorta kolları açısından hem de yeni dönemdeki kanuna göre çeyiz parasını incelersek;

a) Devlet Memurları Yönünden;

5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nun 90. Maddesi’ne göre, “Evlenmeleri sebebiyle dul ve yetim aylığı kesilen eş ve kız çocuklarla, anaya bir defaya mahsus olmak üzere almakta oldukları dul veya yetim aylıklarının on iki aylık tutarı evlenme ikramiyesi olarak ödenir.”

Emekli Sandığı’ndan eş veya çocuklarından dolayı dul ve yetim aylığı alan eş, kız çocuk ve anaya evlenmeleri durumunda bir defaya mahsus olarak almakta oldukları aylığın 12 katı tutarında çeyiz parası (evlenme yardımı) verilir. Çeyiz parası bir defaya mahsus olduğu için sonraki evliliklerde ikince defa çeyiz parası (evlenme ikramiyesi) ödenmez. Evlenmesi sonucu aylığı kesilen eş, ana veya kız çocuğundan dolayı diğer hak sahiplerinin almakta oldukları aylıkları 12 aylık süre beklemeden yeniden düzenlenerek artırılır. Ancak 12 aylık süre dolmadan evlilik son bulursa 12 aylık süre dolmadan tekrar aylık bağlanmaz.

Diğer taraftan, 1 Ekim 2008 tarihinden önce ölen ancak 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’na göre, 10 tam yıl fiili hizmet süresi bulunmadığı için dul ve yetimlerine aylık bağlanamamış olanlardan en az 1800 gün prim (5 yıl fiili hizmet süresi) olanların dul ve yetimlerine yeni dönemde 5510 sayılı Kanun kapsamında dul ve yetim aylığı bağlanabiliyor. Bu şekilde hizmet azlığı nedeniyle aylık bağlanamayan ancak 5510 Sayılı Kanun uyarınca aylık bağlanmış kız çocuklarının evlenmeleri halinde almakta oldukları aylıkların 24 aylık tutarı kadar çeyiz parası verilir. 5434 Sayılı Emekli Sandığı Kanunu kapsamında memuriyete tabi olanlar için yukarıdaki hükümler uygulanacaktır. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında ilk defa memur olanlar için, yeni dönemdeki hükümler uygulanacaktır.

b) Eski SSK ve Eski Bağ-Kur Yönünden;

Eski SSK kapsamındaki çeyiz parası (Evlilik yardımı) 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun Ek 12. Maddesine göre, sigortalının ölümünden dolayı aylık ve gelir almakta olan hak sahibi kız çocuklarına evlenmeleri halinde bir defaya mahsus olmak üzere, aldıkları aylık ve gelirlerin 24 aylık tutarı çeyiz parası (Evlilik yardımı) olarak verilirdi. 24 aylık süre içersinde evlenmenin son bulması durumunda, 24 aylık süre tamamlanıncaya kadar hak sahibi kız çocuklarına aylık bağlanmayacağı gibi, 24 aylık süre içerisinde diğer hak sahiplerinin aldıkları aylık ve gelirlerinin oranı da artırılmazdı.

Eski Bağ-Kur sigortalılar yönünden 1479 Sayılı Kanun’da evlenme yardımı (çeyiz parası) ödenmesi yönünde bir hüküm bulunmadığı için, ölen Bağ-Kur sigortalıların yetim aylığı almakta olan kız çocuklarına çeyiz parası ödenmezdi.

Eski SSK ve Bağ-Kur kapsamındaki sigortalılar için yeni dönemdeki hükümler uygulanacaktır.

c) Yeni Dönem (5510 Sayılı Kanun)

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 37. Maddesi ile belirlenen evlilik yardımı, 4/a, 4/b ve 4/c kapsamında yetim aylığı alan, evlenmeleri nedeniyle gelir veya aylıklarının kesilmesi gereken kız çocuklarının evlenmeleri ve talepte bulunmaları durumunda aldıkları aylık ve gelirlerinin iki yıllık tutarında evlenme ödeneği olarak peşin ödenir. Evlilik yardımı alan kız çocuğunun aylığı kesildiği tarihten itibaren iki yıllık süre içinde boşanması veya dul kalması nedeniyle yeniden hak sahibi olması durumunda, 2 yıllık süre tamamlanıncaya kadar aylık ve gelir bağlanmaz. Ancak bu durumda olanlar genel sağlık sigortası kapsamında sayılırlar.

Evlenme ödeneği verilmesi durumunda, 24 aylık sürenin dolmasından sonra, diğer hak sahiplerinin aylık ve gelirleri yeniden belirlenir.

Evlilik yardımı bir defaya (bir evliliğe) mahsus olarak verilmekte olup, istenilen evlilikte alınabilir. Yani ister ilk evlilikte, isterse ikinci evliliğinde kız çocukları alabilirler.

Evlenme ödeneği için resmi evlilik bağı kurulduktan sonra ödeneği alacak kişinin veya vekilinin dilekçe ile;

- 4/a (SSK’lılar) ve 4/b (Bağ-Kurlular) kapsamındakiler Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sosyal Sigortalar Genel Müdürlüğü Sigortalı Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığı’na,

- 4/c (Devlet Memurları) Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı Kamu Görevlileri Daire Başkanlığı’na,

Başvurmaları gerekmektedir.

Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK)’dan yetim aylığı almakta olan kız çocuklarının evlenmeleri halinde hem aylıkları kesildiği için hem de evliliklerine destek olmak için kendilerine bilinen adıyla “Çeyiz Parası”, 5510 sayılı Kanun’un 37. maddesi gereğince “evlenme yardımı” ödenmektedir. Sosyal Güvenlik Reformu kapsamında yeniden düzenlenerek evlenme yardımıyla, eski Bağ-Kur yeni 4/b sigortalıların yetim aylığı almakta olan kız çocuklarına da çeyiz parası verilmeye başlanmıştır. Sosyal Güvenlik Reformundan önce devlet memuru olanların eş ve analarına, yetim çocuklarına 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu doğrultusunda çeyiz parası ödenecektir.

SORU – 1- Çeyiz parası almak için nereye ve hangi belgelerle müracaat etmek gerekir ve çeyiz parası elden mi bankadan mı alınır?


CEVAP – 1- Çeyiz parasını alacak kız çocukları eğer 4/a (hizmet akdi ile çalışanların sigortalılığı) ve 4/b (kendi nam ve hesabına çalışanların sigortalılığı) sigortalılığı kapsamında iseler ya da 1 Ekim 2008’den sonra ilk defa memurluğa başlayanların kız çocukları iseler, bağlı bulundukları Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine veya Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüklerine başvuru yapmaları gerekir.

Çeyiz parasını 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı kapsamında alacak olanlar ise, “Sosyal Güvenlik Kurumu Kamu Görevlileri Emeklilik İşlemleri Daire Başkanlığı Milli Müdafaa Cad. No: 24 06643 Bakanlıklar/Ankara” adresine müracaatta bulunmaları gerekir.

Çeyiz parası almak için yukarıda belirttiğimiz yerlere bir dilekçe* ile birlikte müracaat edilmesi gerekir. Dilekçe ekinde evlenme tarihi nüfus kütüğüne işlenmemişse evlenme cüzdanının bir örneğinin de SGK’ya verilmesi gerekir. Nüfus kütüğüne işlenen evlilik işlemleri için ise, evlenme cüzdanının verilmesine gerek yoktur.

Çeyiz parasının elden alınması imkanı yoktur. Müracaat eden kişilerin ya kendileri tarafından açtırılan banka hesap numaralarına ya da SGK tarafından ikametlerine en yakın yerde açılacak banka hesap numaralarına yatırılmaktadır.

SORU – 2- Çeyiz parası alınmasında herhangi bir süre ve zaman-aşımı şartı var mıdır?

CEVAP – 2- Çeyiz parası almak için başvuru mutlaka nikahın resmi kayıtlara intikal ettiği tarihten sonra olmak zorundadır. Nikahtan sonra olmak üzere her zaman için çeyiz parası almak üzere başvuruda bulunulabilir. 5510 sayıl Kanun’un 97. maddesindeki; “…Kısa vadeli sigorta kollarından ve ölüm sigortasından kazanılan diğer haklar, hakkın doğduğu tarihten itibaren beş yıl içinde istenmezse düşer…” hükmünün gereği olarak, çeyiz parası beş yıl içinde istenmediği takdirde bu hak ortadan kalkmaktadır.

SORU – 3- Çeyiz parası almak için ne zaman müracaatta bulunulmalı ve çeyiz parasının başlangıç tarihi ne zamandır?

CEVAP – 3- Çeyiz parası almak için nikah tarihinden sonra başvuru yapılmalıdır. Çünkü çeyiz parası almak için kişinin evlenmiş olduğunun resmi bir belgeyle (nüfus kütüğü veya evlilik cüzdanı vb.) kanıtlanması gerekmektedir. Çeyiz parası, başvuru yapılan tarihi takip eden ödeme döneminden itibaren alınmaya başlanmaktadır.

SORU – 4- Çeyiz parası yalnızca bir evlilik için mi alınabilir?

CEVAP – 4- Çeyiz parası bir defaya mahsus olmak üzere yapılan bir sosyal güvenlik ödeneğidir. Çeyiz parasının birden fazla alınması mümkün olmamakla birlikte, ilk evlilikte alınması şartı da yoktur.

SORU – 5- Bir işverenin yanında sigortalı çalıştığı için müteveffa babasından yetim aylığı alamayan kız çocuğu işten çıkıp akabinde yetim aylığına bağlanıp ta evlenirse, çeyiz parası alabilir mi?

CEVAP – 5- Çeyiz parası almak için önemli olan husus, kız çocuğunun yetim aylığı alıyor olupta söz konusu bu aylığının evlenecek olması dolaysıyla kesilmesi gerektiğidir. Aksi takdirde, her evlenen kız çocuğuna çeyiz parası verilmemektedir. Bu nedenden dolayı, işten ayrılıp ta yetim aylığı almaya başlayan ve yetim aylığı alırken evlenen kız çocuğuna çeyiz parası verilmektedir. Ancak, yetim aylığına müstahak olduğu halde aylık almadığı bir devrede evlenen kız çocuğuna çeyiz parası verilmesi mümkün değildir.

SORU – 6- Çeyiz parası alıp aylıktan çıkanların geride kalanlarının aylıkları ne zamandan itibaren güncellenmektedir?

CEVAP – 6- Çeyiz parası alan bütün 4/a sigortası kapsamındaki kişiler, 4/b sigortası kapsamındaki kişiler ile 1 Ekim 2008’den sonra ilk defa memur olan kişiler üzerinden çeyiz parası alan kişiler aylıktan çıktıklarında, aylık kapsamında kalan diğer hak sahiplerinin aylıkları 24 ay geçtikten sonra arttırılır. Örnek olarak, ölen bir SSK’lı kocanın geride aylık alan bir eşi bir de kız çocuğu varsa ve kız çocuğu çeyiz parası alarak aylıktan çıkmışsa annenin aylığı yüzde 25 oranında 24 ay geçtikten sonra arttırılır.

Çeyiz parasını 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı kapsamında çeyiz parası alarak aylıktan çıkan alan kişilerin aylık kapsamında kalan ana, baba, eş ve kardeşlerinin dul ve yetim aylıkları ise, 12 aylık sürenin geçmesi beklenilmeden hemen arttırılır.

SORU – 7- Çeyiz parası alarak dul veya yetim aylığı kapsamından çıkan bir kişi evlilik tarihinden birkaç ay sonra bir işyerinde çalışmaya başlarsa almış olduğu çeyiz parasını SGK bu kişiden geri ister mi?

CEVAP – 7- Yetim aylığı alan kız çocuğunun aylığının evlenme nedeniyle kesilmesi durumlarında çeyiz yardımı verilir. Yani aylığın evlilikten önce herhangi bir nedenle kesilmemesi ve devam etmesi gerekir. Bunun dışında çeyiz yardımını aldıktan sonra isterse bir ay sonra bile sigortalı olarak bir işte çalışsa dahi, verilen çeyiz yardımı geri alınmaz. Çeyiz yardımında evlilikten sonraki değil, evlenmeden önceki çeyiz yardımı almak için gerekli şartların taşınıyor olması önemlidir.

SORU – 8- Vefat eden annesi üzerinden yetim aylığı alırken, aylığı evlenmesi nedeniyle kesilen ve SGK’dan iki yıllık maaş tutarında çeyiz parası alan bir kişi iki yıl boyunca annesi üzerinden sağlık yardımlarından yararlanmaya devam edebilir mi?

CEVAP – 8- 5510 sayılı Kanun’un 37. maddesinde, çeyiz parası alan kız çocuklarının 24 ay boyunca genel sağlık sigortası kapsamında sigortalı sayılacakları belirtildiği için, çeyiz parası alan kız çocukları da iki yıl boyunca aylık aldıkları kişi üzerinden sağlık yardımlarından yararlanmaya devam edebilirler. Ancak, çeyiz parasını 12 aylık tutarında alan, yani 5434 sayılı Kanun’un 90. maddesi kapsamında çeyiz parası alanların evlilik tarihinden itibaren 12 ay daha sağlık yardımlarından yararlanma olanakları yoktur.

SORU – 9- 1 Ekim 2008’den önce Bağ-Kur’dan yetim aylığı alan kız çocuğu 1 Ekim 2008’den sonra evlenirse bu kız çocuğuna da çeyiz parası verilebilir mi?

CEVAP – 9- SGK’nın 2008/96 sayılı Genelgesi’nde; “Bağ-Kur sigortalılarından ölüm tarihi 5510 sayılı Kanun’un yürürlük tarihinden (1 Ekim 2008) önce olanların hak sahibi kız çocuklarının Kanun’un yürürlük tarihinden sonra evlenmeleri halinde, bunlara da Kanun’un 37. maddesi uyarınca evlenme ödeneği verilecektir.” hükmü gereğince, soruda belirtilen durumdaki Bağ-Kurlunun kız çocuğuna da çeyiz parası verilecektir.

SORU – 10- Emekli Sandığından evlenme ikramiyesini 12 ay üzerinden almıştım, yeni çıkan yasadan yararlanarak 24 ay üzerinden alabilir miyim?

CEVAP – 10- Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce aylığa girdiğiniz için evlenme ikramiyeniz 12 ay üzerinden ödenmiştir.

01.10.2008 tarihinden sonra aylığa girip evlenen kız çocukları için evlenme ikramiyesi 24 maaş tutarı kadar ödenir.

01.10.2008 tarihinden önce aylık almaya hak kazananlar bu tarihten sonra evlenseler dahi Evlenme İkramiyesi tutarı maaşlarının 12 katı kadardır.


YASAL DAYANAK: 5510 sayılı Kanun 37. maddesi,


5434 sayılı Kanunun 90. maddesi,


SORU – 11- Evlenme ikramiyemi istediğim bankadan alabilir miyim?

CEVAP – 11- Evlenme ikramiyesi ödeme emri ile gönderildiği için sgk nın yaptığı anlaşma gereği sadece Ziraat Bankalarından ödenmektedir.

Kaç para bu yardım? ben %40 engelliyim istifade edebilir miyim

ben 2011 yılında işe başladım annemden ve babamdan maas alıyordum işe başlayınca sözleşmeli yani 4/bli oldugum için annemin maasını durdurmak zorunda kaldım ekim 2013 te kadro alınca babamın maası da kesildi şimdi evlilik parası almak için basvuru yapıcam yapabiliyor muyum? yani böyle bir hakkım var mı ?

Çeyiz parası mantıksal olarak 2 senelik anne babadan kalan maaşın toplu şekilde alınması sanırım anladığım kadarıyla.

Çeyiz parası

hezgin;

Öncelikle acil olarak biri bana dönüş yapar ise sevinirim
Babam öleli 17 yıl oldu annem babam yerime bizim adımıza maaş aldı ancak 18 doldurduktan sonra maaşımız kesildi
Bende siğortalı bir işe girdim şuan 27 yaşındayım evlendim 7 ay oldu ancak işten çıkarılıcam nisan sonu bende siğortasız kalıcam yine başvursam çeyiz parası alabilirmiyim?

Çeyiz parası "bir defaya mahsus "olmak üzere verilir..İkinci kez alamazsınız

İyi günler eşimin ilk evliliğinden eşi emekli sandığı çalışanı olarak vefaat ettiği için dul maaşı almaktaydı. ikinci evliliğini benimle yaptı ve sosyal güvenlik kurumuna çeyiz yardımı için başvurdu ancak olumsuz cevap aldı orada sadece kız çocuklarına verilir yazıyor. oysa yaptığımız araştırmalarda; 5510 sayılı Yasa'nın bütün hükümleriyle birlikte yürürlüğe girdiği tarihi olan 1 Ekim 2008'den önce, T.C. Emekli Sandığı kapsamında olan kişilere çeyiz parası (evlenme ikramiyesi) 5434 sayılı Kanun'un 90. maddesindeki hükümlere göre verilmekteydi.

5434 sayılı Kanun'un 90. maddesinin metni; "Evlenmeleri sebebiyle dul ve yetim aylığı kesilen eş ve kız çocuklarla anaya bir defaya mahsus olmak üzere almakta oldukları dul veya yetim aylıklarının oniki aylık tutarı evlenme ikramiyesi olarak ödenir. Bunlardan evlenme tarihinden itibaren oniki aydan önce boşananlarla evliliğin butlanına veya feshine karar verilenlere yeniden aylık bağlanması halinde, ödenmiş bulunan evlilik ikramiyesinin oniki aydan eksik süreye ait kısmı tahsil edilinceye kadar aylıkları ödenmez." şeklindeydi.

Kanun metnindeki bu hükümlerden anlaşılacağı üzere, 1 Ekim 2008'den önce 5434 sayılı Emekli Sandığı kanunu kapsamındaki kişilerden çeyiz parasını; dul ve yetim aylığı alıyor olup ta evlenmeleri nedeniyle bu aylıkları kesilmek zorunda bulunan eş, kız çocuk ve ana bir defaya mahsus olmak üzere alabilmekteydi. Çeyiz parasını alma bakımından eşin erkek veya kadın olması arasında herhangi bir farklılık yoktu. Emekli Sandığı'ndaki çeyiz parası, evlenmesi nedeniyle aylığı kesilen eş, çocuk ve ananın aldığı aylığın 12 katı tutarında idi. Evlenme ikramiyesi (çeyiz parası) alan kişiler 12 aydan önce boşandıkları takdirde 12 ay geçmeden dul ve yetim aylıkları bağlanmamaktaydı. deniliyor buna göre eşim evlilik yardımı alırmı? almaz mı?

Engelli yetim kız evlense de yetim aylığı kesilmiyor ise çeyiz parası alabilir mi peki?
Yetim kız ceyiz parasi aliyor ama evlenince bir daha yetim maaşı alamiyor.
Engelli yetimde durum nasıl acaba