[FONT=Arial]SIK SORULAN SORULAR (TAK SONDA NASIL YAPILIR?)
Tak Yaparken Unutulmaması Gerekenler[/FONT]
[FONT=Arial]Kateterizasyon saatiniz geldiğinde koşullarınız ne olursa olsun kateterinizi takınızve idrar torbanızı boşaltınız.Uygulama saatinizde su ve sabun bulamazsanız bile kateterizasyonunuzu yapınız unutmayınız ki önerilen sıklıkta TAK yapmak bulunduğunuzu ortamın temiz olmasından daha acil ve önemlidir,işiniz ne olursa olsun vakti geldiğinde TAK ınızı yapınız.
İdrar kültürü vermeniz gereken bir durumda idrar kültürü yaptırdığınız kurumun önerisi doğrultusunda yeni bir kateter takarak idrar örneği veriniz.
Evden ayrıldığınızda yanınızda uzun saatler geçirdiğiniz işyeri gibimekanlarda yanızıa mutlaka sonda bulundurunuz,aynı sondayı mecbur kalmadıkca kullanmayınız
Uygulama saatinde kateterizasyon yapma olanağınızın olmayacağınızı bildiğiniz durumlarda ( seyahat halinde olmak – bu durumlarda yanınıza birkaç adet torbalı sonda kit almalısınız)uygulama saatinden önce ve daha sık kateterizasyon yapabilirsiniz.unutulmamalıki belirtilenden daha sık TAK yapmak daha az sonda yapmaktan her zaman daha iyidir.[/FONT]
[FONT=Arial]Tak Uygularken İzlenecek Sıra[/FONT]
[FONT=Arial]Ellerinizi su ve sabunla yıkayınız ve kurulayınız.
İşlem bölgesini kadınlar yukarıdan aşağıya tek yönlü erkek hastalar ise idrar deliğinden yanlara doğru olacak şekilde su ile veya ev dışında ise alkolsuz ıslak mendille siliniz.
Kendi kendinize deneyerek en uygun ve rahat pozisyonu alınız ( bu pozisyon genellikle kadınlar için oturur erkekler için ayakta pozisyondur.)
Temiz bir sonda alınız sulu yada jel soketli ( pre – lube ) ise idrar deliğinize ileri doğru yumuşak hareketlerle idrar gelinceye kadar ilerletiniz.idrar akımı kesilinceye kadar bekleyiniz.içerde idrar kalmadığından emin olmak için karın kaslarını kasınız.Buna rağmen idrar gelmiyorsa sondanızı yavaşça çıkarınız.( eğer idrar mıktarınızın ölçülmesi söylenmişse ölçülü bir kaba akıtınız, aksi belirtilmemişse torbanıza veya tuvalete akıtınız.)
Ellerinizi yıkayıp kurulayınız.
Aşağıdakilerden bir yada bir kaçı görüldüğünde doktor yada hemşirenizle bağlantıya geçiniz;
-Bulanık koyu renkli idrar
-Kanlı İdrar
-Ateş, titreme
-Böğür ağrısı
-İdrar kaçırma ( daha önceden böyle bir probleminiz yok veya yeniden başlamışsa )
-Ağrılı idrar yapma
-İdrar kokusunun değişmesi ve kötü kokulu idrar
-İdrar mıktarının fark etilebilir oranda azalması
– Mide bulantısı kusma[/FONT]
[FONT=Arial]Kaynak; İstanbul ünv. Çapa tıp fakültesi üroloji anabilimdalı temiz aralıklı kateterizasyon uygulama kılavuzundan alınmıştır.[/FONT]
[FONT=Arial]Tak Nedir[/FONT]
[FONT=Arial]TAK ( Temiz aralıklı kateterizasyon) değişik sebeplerle kendi kendine idrarını yapamayan kişilere uygulanan idrar torbasını ( mesane) belli aralıklarla temiz bir şekilde özel yapım sondalarla ( tek kullanımlık) boşaltma işlemidir.[/FONT]
[FONT=Arial]TAK KULLANMA SÜRESİ NE KADARDIR?
Tak kullanma süresi hastalığın durumuna göre geçici bir süre için yada ömür boyu uygulanır[/FONT]
[FONT=Arial]TAK YAPMAK NEDEN ÖNEMLİDİR ?
İdrar torbasının belirli aralıklarda boşaltılmaması mesane içinde idrarın sürekli kalmasına neden olur ,mesanenin sürekli dolu olması istem dışı kaçırmalara neden olabilir,mesane için idrar bakteriler için ideal ortam oluşturduğundan enfeksiyon riski artar, oluşacak basınçtan dolayı idrarın geri kaçması( reflü) ile böbrekler zarar görür. Bu ve benzer sıkıntılar gidermek için TAK uygulanır.
TAK IN YARARLARI NELERDİR ?
İdrar kaçırmanızı büyük ölçüde engellemiş olursunuz
TAK arası daha sağlıklı ve kuru bir yaşam sağlamakta
İdraryolu enfeksiyonlarını düşürür
Böbreğin zarar görme riskini azaltır[/FONT]
[FONT=Arial]TAK KİMLERE UYGULANIR ?
TAK yöntemi çocuk ,yetişkin , erkek , bayan tüm hasta guruplarına uygulanır[/FONT]
[FONT=Arial]TAK SADECE EVDEM UYGULANIR ?
TAK uygulamasının bir avantajı istediğiniz herde uygulanabilmesi bunun için sadece evde uygulamak gerekmez ,bu nedenle işte ,dışarıda, yolculukta her yerde uygulanabilmektedir ve böylece bireyin sosyal yaşantısı devam eder.[/FONT]
[FONT=Arial]TAK HANGİ SIKLIKLA UYGULANIR ?
TAK yapma sıklığı günlük tüketilen sıvıya ve böbreklerde üretilen idrara göre değişir ancak genellikle çocuklarda günde 6-8 kere yetişkinlerde ise 4-6 kere uygulama yapılmaktadır .Böbreklerin sürekli kuru kalmasını sağlayacak şekilde TAK yapma sıklığı Dr unuz tarafından sizlere bildirilir.[/FONT]
[FONT=Arial]TAK İŞLEMİNİ ÇOCUKLAR NASIL UYGULAR ?
Çocuklarda TAK uygulaması 5 yaşına kadar anne babasının yada bakımından sorumlu olan kişinin uygulaması gerekmektedir.Ancak 5 yaş sonrası çocuk kendi kendine TAK uygulama işlemini gerçekleştirebilir. Çocuğun ilk TAK uygulamasını Dr yada ilgili, hemşire tarafından öğretilmesi gerekmektedir.
TEMİZLİK İÇİN ÖZEL SIVI YADA İLAÇLI SU GEREKİRMİ?
Kateterizasyon öncesi özel bir solusyonla temizlik yapmaya gerek yoktur.Bu amaçla su ve sabun yada tek kullanımlık alkol içermeyen ıslak mendillerden yararlanılabilinir.[/FONT]
[FONT=Arial]TAK YAPAN BİREYİN SIVI ALIMI NASIL OLMALIDIR ?
Genellikle sıvı kısıtlaması söz konusu değildir.Aksine daha az Tak uygulamak için birey kendi kendine sıvı kısıtlamasına gitmemelidir.[/FONT]
[FONT=Arial]KABIZLIKLA TAK ARASINDA BAĞLANTI VARMIDIR ?
Genellikle TAK yapan bireylerde kabızlık görülebilmektedir. Ayrıca idrar torbası (mesane) nın depolayacağı idrar mıktarının azalmasına neden olabilmektedir.Bu nedenle TAK uygulayan birey kabız kalmamaya dikkat etmelidir.Dr undan kabızlığı önleyici tedbirler konusunda bilgi alabilirsiniz.[/FONT]
[FONT=Arial]TAK SONDASI NE SIKLIKLA DEĞİŞTİRİLMELİDİR. ?[/FONT]
[FONT=Arial]Kateterizasyon amaçlı kullanılan sondalar 2 tiptir
tip jelli sonda olup her seferinde değiştirilmelidir
tip sonda bir hafta süreyle uygun solüsyonla temizlenerek ve su bazlı kayganlaştırıcı kullanarak – catajel ( vazelin kullanmayınız)kullanılır.sondada bükülme eğrilme sertleşme görünürse değiştirilmeli.[/FONT]
[FONT=Arial]TAK YAPAN KİŞDE İDRAR YOLU ENFEKSİYONU GÖRÜLÜRMÜ ?
TAK uygulamasına rağmen idrar yolu enfeksiyonu görülebilir.Ancak bu enfeksiyon çoğunlukla kendiliğinden geçen ve tedavi gerektirmeyen enfeksiyonlardır.[/FONT]