siftah benden
kafa karıştırıcı bir olaydır salt çoğunluk,nitelikli çoğunluk,karar yeter sayısı falan filan..vatandaşlık konularında bir çok yerde geçer bunlar.. meclisin 2/3'ü,3/4'ü1/4'ü vs vs..
Açıklama:
A-TOPLANTIYA KATILANLAR
Karar yeter sayısını belirlemek için öncelikle tespit edilmesi gereken ‘’ toplantıya katılanlar’’ ifadesinden ne anlaşılması gerektiği uygulamada güçlükler yaratmaktadır. İçtüzük mad. 46 da ‘’Genel kurulda bulunup da oya katılmayanlar yeter sayıya dahil edilirler ‘’ hükmüyle, oylama sırasında toplantıya fiilen katılanların, oy kullanmasalar dahi, karar yeter sayısının belirlenmesinde esas alınan toplantıya katılanlara dahil edildiklerini açıkça düzenleyerek, sorunun çözümünü kolaylaştırmıştır. Ancak hükümde çekimser oylar hakkında bir düzenleme yoktur. AYM, 1982 Anayasası döneminde arka arkaya verdiği üç kararıyla içtihat oluşturmuştur. Çekimser oyları, karar yeter sayısının belirlenmesinde esas alan toplantıya katılanlar içine alınmış sayılması için toplantıya katılanların salt çoğunluğunun karar yönünde oy kullanmasını zorunlu görmekle çekimser oyları karar yeter sayısının dışında tutmuştur. Yüce mahkemenin bu içtihadı, meclisten bir karar çıkması için karar yönünde daha fazla bir çoğunluğu gerektirmiştir. Böylece Anayasa 96. maddede getirilen meclisin toplanmasını kolaylaştırıcı düzenleme içtüzük ve AYM içtihadı ile işlerliği azaltılmıştır.
B-SALT ĞOGUNLUK
İçtüzük mad. 146’…..salt çogunluk belli bir sayının yarısından az olmayan çoğunluktur.’ düzenlemesiyle bu konuda yaşanan tereddütleri ortadan kaldırmıştır.
Kabul yeter sayısının, kabul oylarının fazla olması anlamına gelmez . kabul yeter sayısı toplantıya katılanların salt çoğunluğudur. Örneğin 300 milletvekili ile açılan birleşimde yapılan oylamaya 300 milletvekilinin hepsi katılmış oylama sonucu 150 evet, 145 ret, 3 çekimser 2 geçersiz oy çıkmıştır. Bu durumda gerekli karar yeter sayısı sağlanmış olmaz, 151 kabul oyunun olması gerekir.
Her ne kadar içtüzükte salt çoğunluk belli bir sayının yarısından az olamaz şeklinde açıklansa da , belli bir sayının yarısından az olmayan çoğunluk yarısına eşit olan durumu da kapsayacağından, salt çoğunluk belli bir sayının yarısından bir fazla olan çoğunluk olarak esas alınmalıdır. Nitekim TBMM uygulamaları da bu yöndedir Örneğin ‘01.03.2003 tarihli TBMM birleşiminde, Irak’a asker göndermeye ilişkin Başbakanlık Tezkeresinin oylamasına 533 üye katılmış 19 çekimser ve 250 red ve 264 kabul oyu çıkmış olmasına karşın salt çogunluk 268 sağlanamadığından TBMM kararı oluşmamıştır.’ (533/2=266,5 bu durumda 267+1=268 karar yeter sayısıdır.)
C-ASGARİ KARAR YETER SAYISI
TBMM kural olarak toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir. Anayasamıza göre kabul oylarının TBMM üye tamsayısının 1/4+1’den az olamaz. Meclis 550 milletvekilinden oluştuğuna göre bu sayı 139a eşittir. 139 milletvekilinin kabul oyu asgari karar yeter sayısıdır. Örneğin 300 milletvekili ile toplanan mecliste toplantı yeter sayısı mevcuttur yapılan oylamada 154 kabul çıkmıştır yani alınan TBMM meclisi kararı yasaya uygundur ancak 200 milletvekili ile açılan birleşim de toplantı yeter sayısı mevcuttur yapılan oylamada 101 kabul çıkmıştır en az 139 sayısını bulmadığı için anayasaya uygun değildir.
D-NİTELİKLİ ÇOĞUNLUK
Anayasaya göre belirli işlemlerde özel çoğunluk aranmıştır. Bu durumda Anayasada belirtilen nitelikli çoğunluklar sağlanmadan alınan kararlar geçersizdir. Anayasaya göre nitelikli çoğunluğun arandığı durumlar ve gerekli olan oranlar şöyledir :
*Anayasanın değiştirilmesi, üye tamyayısının 3/5 ‘i veya 2/3 2ü
*Genel veya özel af ilanı, üye tamsayısının 3/5’i
*Cumhurbaşkanının seçilmesi,ilk iki turda üye tamsayısının 2/32ü son iki turda üye tamsayısının salt çoğunluğu
*Meclis başkanı seçilmesi, ilk iki turda üye tamsayısının2/3’ü, üçüncü turda üye tamsayısının salt çoğunluğu, dördüncü turda özel çoğunluk gerekli değildir.
*Bakanın Yüce Divana sevki, üye tamsayısının salt çogunluğu
*Gensoru sonucunda güven oylaması, üye tamsayısının salt çoğunluğu
*Cumhurbaşkanının vatana ihanetten suçlandırılması, üye tamsayısının 2/4’ü
*Güven isteminin reddi, üye tamsayısının salt çoğunluğu
* Devamsızlık nedeniyle milletvekillinin düşürülmesi, üye tamsayısının salt çoğunlugu
Burada, Meclis üye tamsayısının salt çoğunluğu =276 milletvekili
3/5 =330 ‘’
2/3 =367 ‘’ dir.
Kaynakça
-1982 Anayasa Hukukuna göre Türk Anayasa Hukuku Bülent TANÖR-Necmi YÜZBAŞIOĞLU İsatanbul Ekim 2002 4. Bası
-Türk Anayasa Hukuku Ergun ÖZBUDUN Ankara 2005 8. Bası-Anayasa Hukuku İdare Hukuku Altın Seri Ankara 2006
Bunun gibi dostlar..Bilgi paylaşırken aklınızdan "kendime rakip doğurmayım" gibi düşünceler geçmesin..amaç,paylaşarak öğrenmek...
kafa karıştırıcı bir olaydır salt çoğunluk,nitelikli çoğunluk,karar yeter sayısı falan filan..vatandaşlık konularında bir çok yerde geçer bunlar.. meclisin 2/3'ü,3/4'ü1/4'ü vs vs..
Açıklama:
A-TOPLANTIYA KATILANLAR
Karar yeter sayısını belirlemek için öncelikle tespit edilmesi gereken ‘’ toplantıya katılanlar’’ ifadesinden ne anlaşılması gerektiği uygulamada güçlükler yaratmaktadır. İçtüzük mad. 46 da ‘’Genel kurulda bulunup da oya katılmayanlar yeter sayıya dahil edilirler ‘’ hükmüyle, oylama sırasında toplantıya fiilen katılanların, oy kullanmasalar dahi, karar yeter sayısının belirlenmesinde esas alınan toplantıya katılanlara dahil edildiklerini açıkça düzenleyerek, sorunun çözümünü kolaylaştırmıştır. Ancak hükümde çekimser oylar hakkında bir düzenleme yoktur. AYM, 1982 Anayasası döneminde arka arkaya verdiği üç kararıyla içtihat oluşturmuştur. Çekimser oyları, karar yeter sayısının belirlenmesinde esas alan toplantıya katılanlar içine alınmış sayılması için toplantıya katılanların salt çoğunluğunun karar yönünde oy kullanmasını zorunlu görmekle çekimser oyları karar yeter sayısının dışında tutmuştur. Yüce mahkemenin bu içtihadı, meclisten bir karar çıkması için karar yönünde daha fazla bir çoğunluğu gerektirmiştir. Böylece Anayasa 96. maddede getirilen meclisin toplanmasını kolaylaştırıcı düzenleme içtüzük ve AYM içtihadı ile işlerliği azaltılmıştır.
B-SALT ĞOGUNLUK
İçtüzük mad. 146’…..salt çogunluk belli bir sayının yarısından az olmayan çoğunluktur.’ düzenlemesiyle bu konuda yaşanan tereddütleri ortadan kaldırmıştır.
Kabul yeter sayısının, kabul oylarının fazla olması anlamına gelmez . kabul yeter sayısı toplantıya katılanların salt çoğunluğudur. Örneğin 300 milletvekili ile açılan birleşimde yapılan oylamaya 300 milletvekilinin hepsi katılmış oylama sonucu 150 evet, 145 ret, 3 çekimser 2 geçersiz oy çıkmıştır. Bu durumda gerekli karar yeter sayısı sağlanmış olmaz, 151 kabul oyunun olması gerekir.
Her ne kadar içtüzükte salt çoğunluk belli bir sayının yarısından az olamaz şeklinde açıklansa da , belli bir sayının yarısından az olmayan çoğunluk yarısına eşit olan durumu da kapsayacağından, salt çoğunluk belli bir sayının yarısından bir fazla olan çoğunluk olarak esas alınmalıdır. Nitekim TBMM uygulamaları da bu yöndedir Örneğin ‘01.03.2003 tarihli TBMM birleşiminde, Irak’a asker göndermeye ilişkin Başbakanlık Tezkeresinin oylamasına 533 üye katılmış 19 çekimser ve 250 red ve 264 kabul oyu çıkmış olmasına karşın salt çogunluk 268 sağlanamadığından TBMM kararı oluşmamıştır.’ (533/2=266,5 bu durumda 267+1=268 karar yeter sayısıdır.)
C-ASGARİ KARAR YETER SAYISI
TBMM kural olarak toplantıya katılanların salt çoğunluğu ile karar verir. Anayasamıza göre kabul oylarının TBMM üye tamsayısının 1/4+1’den az olamaz. Meclis 550 milletvekilinden oluştuğuna göre bu sayı 139a eşittir. 139 milletvekilinin kabul oyu asgari karar yeter sayısıdır. Örneğin 300 milletvekili ile toplanan mecliste toplantı yeter sayısı mevcuttur yapılan oylamada 154 kabul çıkmıştır yani alınan TBMM meclisi kararı yasaya uygundur ancak 200 milletvekili ile açılan birleşim de toplantı yeter sayısı mevcuttur yapılan oylamada 101 kabul çıkmıştır en az 139 sayısını bulmadığı için anayasaya uygun değildir.
D-NİTELİKLİ ÇOĞUNLUK
Anayasaya göre belirli işlemlerde özel çoğunluk aranmıştır. Bu durumda Anayasada belirtilen nitelikli çoğunluklar sağlanmadan alınan kararlar geçersizdir. Anayasaya göre nitelikli çoğunluğun arandığı durumlar ve gerekli olan oranlar şöyledir :
*Anayasanın değiştirilmesi, üye tamyayısının 3/5 ‘i veya 2/3 2ü
*Genel veya özel af ilanı, üye tamsayısının 3/5’i
*Cumhurbaşkanının seçilmesi,ilk iki turda üye tamsayısının 2/32ü son iki turda üye tamsayısının salt çoğunluğu
*Meclis başkanı seçilmesi, ilk iki turda üye tamsayısının2/3’ü, üçüncü turda üye tamsayısının salt çoğunluğu, dördüncü turda özel çoğunluk gerekli değildir.
*Bakanın Yüce Divana sevki, üye tamsayısının salt çogunluğu
*Gensoru sonucunda güven oylaması, üye tamsayısının salt çoğunluğu
*Cumhurbaşkanının vatana ihanetten suçlandırılması, üye tamsayısının 2/4’ü
*Güven isteminin reddi, üye tamsayısının salt çoğunluğu
* Devamsızlık nedeniyle milletvekillinin düşürülmesi, üye tamsayısının salt çoğunlugu
Burada, Meclis üye tamsayısının salt çoğunluğu =276 milletvekili
3/5 =330 ‘’
2/3 =367 ‘’ dir.
Kaynakça
-1982 Anayasa Hukukuna göre Türk Anayasa Hukuku Bülent TANÖR-Necmi YÜZBAŞIOĞLU İsatanbul Ekim 2002 4. Bası
-Türk Anayasa Hukuku Ergun ÖZBUDUN Ankara 2005 8. Bası-Anayasa Hukuku İdare Hukuku Altın Seri Ankara 2006
Bunun gibi dostlar..Bilgi paylaşırken aklınızdan "kendime rakip doğurmayım" gibi düşünceler geçmesin..amaç,paylaşarak öğrenmek...