TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINAÇıraklık ve staj süreleri için borçlanma imkanı verilmesi amacıyla hazırlanan "31/5/2006 tarihlive
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Bazı Maddelerinde DeğişiklikYapılmasına Dair Kanun Teklifi" gerekçesi ile birlikte ekte sunulmuştur.Gereğini saygıyla arz ederiz.Mustafa Kalaycı Oktay VuralKonya İzmirGENEL GEREKÇE31/5/2006 tarihli ve
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 5'incimaddesine göre; 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak,çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ilehastalık sigortası; meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabitutulan öğrenciler hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanmaktadır.Yine aynı maddeye göre; bu sayılanlar, 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındasigortalı sayılmakta ve bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar hakkındaayrıca genel sağlık sigortası hükümleri uygulanmaktadır.
5510 sayılı Kanunun "Sigortalılığın başlangıcı" başlıklı 7'nci maddesine göre de; sigorta hak veyükümlülükleri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar içinçalışmaya, meslekî eğitime veya staja başladıkları tarihten itibaren başlamaktadır.Ancak;
5510 sayılı Kanunun 38'inci maddesine göre malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarınınuygulanmasında dikkate alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı; malûllük, yaşlılık ve ölümsigortalarına tabi olarak ilk defa kapsama girildiği tarih olarak kabul edildiğinden, çıraklar vestajyerler çıraklık ve staj süreleri için malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortasından sağlanan haklardanyararlanamamaktadır.Bir taraftan; çırak veya stajyer öğrenci olarak çalışanlar 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a)bendi kapsamında sigortalı sayılırken ve de çırak veya stajyer olarak çalışmaya başlanılan tarihsigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edilirken, diğer taraftan da; bu hakların sadece kısa vadelisigorta kolları ile sınırlı tutulması eşitsizliğe ve dolayısıyla mağduriyete neden olmaktadır.– 95 –Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 639)yasemin /HAVALE EDİLDİĞİ KOMİSYONLAR(2/885)ESAS Plan ve Bütçe KomisyonuTALİ Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler KomisyonuBu itibarla; çırak olarak çalışmaya veya staja başlanılan tarih uzun vadeli sigorta kollarıbakımından da sigortalılık başlangıç tarihi olarak esas alınmalı, çıraklık ve staj süresi için borçlanmahakkı verilmelidir.Uygulamada; doğum, askerlik, aylıksız izin, doktora veya uzmanlık, avukatlık stajı gibi hatta birçalışma ya da sigortalılık olmaksızın geçen bazı süreler borçlanılabilmektedir.Ayrıca meslek lisesi stajı veya çıraklık sigortası başlangıcından sonra doğum yapanlar isterlersedoğum borçlanması yapıp emekliliklerini öne alabilmektedir.Anayasanın eşitlik ilkesi de dikkate alınarak, uygulamada adaletin sağlanması için, aslında fiilenbir çalışmaya ve sigortalılığa dayanan çıraklık ve staj süresine borçlanma hakkı tanınmalı, buçalışmalar sigortalılık başlangıç tarihi yönünden de dikkate alınmalıdır.Bu Kanun teklifinde; yaşanan mağduriyetin giderilmesinin yanında mesleki eğitiminözendirilmesine de katkıda bulunmak amacıyla çırak veya stajyer öğrenci olarak çalışılan süreleriçin borçlanma hakkı verilmesi ve sigortalılık başlangıç tarihinin uzun vadeli sigorta kollarıuygulamasında da çırak olarak çalışmaya veya staja başlanılan tarih olarak esas alınmasıöngörülmektedir.MADDE GEREKÇELERİMadde 1- Çırak veya stajyer öğrenci olarak çalışılan süreler için borçlanma hakkı verilmesi vesigortalılık başlangıç tarihinin uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında da çırak olarak çalışmayaveya staja başlanılan tarih olarak esas alınması öngörülmektedir. Böylece, hem kuruma gelirsağlanması, hem de o dönemdeki çalışmaların boşa geçmiş olmasının önlenmesi, bu konudakimağduriyetin giderilmesi ve mesleki eğitimin özendirilmesi amaçlanmaktadır.Madde 2- Yürürlük maddesidir.Madde 3- Yürütme maddesidir.– 96 –Türkiye Büyük Millet Meclisi (S. Sayısı: 639)
