STAJYER ÖĞRENCİLERİN SİGORTA BAŞLANGICI;
Birçoğumuz aslında iş hayatına ticaret lisesinde, meslek lisesinde,çıraklık eğitim merkezlerinde yada zorunlu staja tabi okullarda okurken yaptığımız stajlarla başlarız.İş hayatına girmekle de hemen sosyal güvenlikle tanışırız.Okullarımız bize birer sosyal güvenlik numarası,eski adıyla sigorta numarası alır ve sigortalı oluruz.Okullarımızı bitirdikten sonraki işe girişlerimizde ise hep bu sigorta numarasını kullanırız.Ancak, emekliliğimiz yaklaştığında yada ne zaman emekli olacağımızı merak edipte emeklilik hesabı yaptırdığımızda staja tabi çalışmalarımızın hizmet dökümlerimizde görülmediğine tanık oluruz.SGK bilgisayar kayıtlarında işe başlama tarihi olarak staja başladığımız tarih gözükse bile staj dönemindeki çalışmalarımıza ait sigortalılık günlerini(prim günlerini)sistemden göremeyiz.
STAJ SÜRELERİ EMEKLİLİĞİ ETKİLERMİ?
Staj sürelerindeki sigortalılığımız, emeklilik hesabında, sigortalılık günü olarak emeklilik günü hesabına dahil edilmez.Yani sigortalılarımız zorunlu staja tabi olarak çalışmışlar ve okulları sigortalılıklarını bildirmiş ve primini ödemiş olsa bile staja tabi bu süreler sigortalılık günlerinden sayılmaz.Çünkü staja tabi çalışmalarda okullar yada çıraklık eğitim merkezleri sadece kısa vadeli sigorta kollarından prim ödemektedir.Staj sigortalılık türünde emeklilik hesabında dikkate alınan malullük,yaşlılık ve ölüm sigorta primi ödenmez.Bu nedenle de staj sürelerindeki çalışmalar hem SGK'nın hizmet cetvellerinde gözükmez hem de emeklilik hesabına dahil edilmez.
STAJ SÜRESİNDE NİÇİN SİGORTALI OLUNUR?
Staja tabi çalışmalarda okullar yada çıraklık eğitim merkezleri sadece kısa vadeli sigorta kollarından prim ödediğinden, sigortalı olan öğrenci, staj yaptığı sürede iş kazası geçirmesi,meslek hastalığına yakalanması yada hastalanması halinde sağlık hizmetinden yararlanır yada raporlu kaldığı süreler ile iş kazası geçirmesi halinde meslekte kazanma gücü kaybına uğramışsa , gelir ve ödenek alma haklarından yararlanır.Yani stajyer öğrenci yada çırak hastalanır,meslek hastalığına yakalanır yada iş kazasına uğrarsa tüm sağlık hizmetleri SGK tarafından verilir.Bununla beraber karşılaşacağı bu olaylar karşısında raporlu kalırsa yada sürekli iş göremez olursa,geçici yada sürekli iş göremezlik geliri/ödeneği verilir.Staj ve çıraklık döneminde öğrenci sadece hastalık,iş kazası ve meslek hastalığına karşı sigortalanmaktadır.
STAJ BAŞLANGICI SİGORTALILIK BAŞLANGICI SAYILIRMI?
Her ne kadar sigortalı staja başladığında aldığı sigorta numarasını tüm çalışma hayatı boyunca kullansa bile staja başlama tarihi, emeklilik hesabında dikkate alınacak olan sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edilmez.Yine bu da stajyerlik döneminde malullük,yaşlılık,ölüm sigortası primi ödenmemiş olmasından kaynaklanmaktadır.Staj süresindeki sigortalılık başlangıcı hastalık,iş kazası ve meslek hastalığı için sigortalılık süresinden sayılırken,emeklilik için gerekli olan sigortalılık süresine ilave edilmez
STAJ SÜRESİNİN EMEKLİLİK HESABINA ETKİSİ YOKTUR;
Emeklilik hesabı üç şart esas alınarak yapılır.Bunlardan birincisi sigorta başlangıç tarihi,ikincisi ödenen prim günü,üçüncüsü ise sigortalının yaşıdır.Emeklilikte yaşta kademeye takılanların hangi yaşta emekli olacakları sigortalılıklarının hangi tarihte başladığına bakılarak hesaplanır.Bu açıdan da bakıldığında staj süresindeki sigortalılık, emeklilik hesabında dikkate alınan bu üç şartı da etkilememekte ve hesabın yapılmasında dikkate alınmamaktadır.Çünkü staj süresince ödenen primler emeklilikte dikkate alınan prim gününden sayılmamakta,stajla başlayan sigortalılık ,emeklilikte dikkate alınan sigorta başlangıcı olarak kabul edilmemekte ve sigortalılık başlangıcına göre hesaplanan kademeli yaş tespitinde de dikkate alınmamaktadır.İlk defa stajla beraber sigortalı olan okurlarımızın sigortalılık başlangıçları normal sigortalı oldukları tarih itibariyle başlayacaktır.Bu edenle, stajyer öğrencilerimizin normal sigortalı oldukları tarihi esas alarak emeklilik hesabı yapmaları gerekmektedir.
HÜKÜMETE BİR ÖNERİ;
Hükümet özelliklede 2006 yılından sonra sosyal güvenlik alanında çok önemli düzenlemelere imza attı.Şu an uygulamada olan Kanunla borçlanılacak sürelerde, sigortalıların yada vatandaşların lehine olacak düzenlemeler yapıldı.Hatta daha önceki uygulama Kanunlarında olmayan bazı haklar ilk defa bu kanunla verildi.Örneğin;Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık öğrenim süreleri, sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri, hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri yeni yasa ile borçlanılacak süreler kapsamına alındı.Hal böyle olunca Kanun koyucu çıraklar ile stajyer öğrencilerin staj sürelerini borçlanma kapsamında değerlendirmediğinden Anayasanın eşitlik ilkesine aykırı davranılarak çıraklar ve stajyer öğrenciler aleyhine bir düzenleme ortaya çıkmış oldu.Bu adaletsizliğin adaletli bir yapıya kavuşması için çıraklara ve stajyer öğrencilere çıraklık ve staj yaptıkları ve sigortalı oldukları süreleri, malullük,yaşlılık ve ölüm sigortalısı kapsamında borçlanma hakkı verilmelidir.Bu hakkın verilmesi halinde geriye doğru staj sürelerini borçlanan sigortalıların sigorta başlama tarihleri staja başlama tarihleri olacak ve bu konuda dertli olan sigortalılarımızın ve okurlarımızın dertleri ortadan kalkacaktır.Bu düzenlemeyi yapan, adaletsiz ve eşitlik ilkesine uymayan uygulamayı ortadan kaldırmakla çok büyük dua alacaktır.Ülkemizde bu konuda mağdur olan bir çok kişi bulunmaktadır.
