Mazeret izni 657 sayılı Kanunun 104. maddesinde düzenlenmiştir. 104. maddenin A bendinde doğuma bağlı mazeret izinleri, B bendinde ise babalık ve ölüme bağlı mazeret izinlerine yer verilmiştir. Bu izinler amirin takdir hakkına bağlı değildir.
Bir de amirin takdir hakkına bağlı izinler bulunmaktadır. Herhangi bir mazeret sebebi belirtilmeyen izinler 104. maddenin C bendindeki izinler bu türdendir. 657'nin 104. maddesinin C bendi şu şekildedir:
" (A) ve (B) fıkralarında belirtilen haller dışında, merkezde atamaya yetkili amir, ilde vali, ilçede kaymakam ve yurt dışında diplomatik misyon şefi tarafından, birim amirinin muvafakati ile bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde, mazeretleri sebebiyle memurlara on gün izin verilebilir. Zaruret halinde öğretmenler hariç olmak üzere, aynı usulle on gün daha mazeret izni verilebilir. Bu takdirde, ikinci kez verilen bu izin, yıllık izinden düşülür."
657 sayılı Kanunda, yıllık izin var iken takdire bağlı mazeret izninin verilmeyeceği şeklinde kısıtlayıcı bir hüküm bulunmamaktadır. Dolaysıyla yıllık izin hakkı varken dahi, idarenin takdirine bağlı mazeret izni vermesinde yasal olarak bir sorun bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, bu hakkın kötüye kullanılmaması için, uygulamaya esas görüşler veren Devlet Personel Başkanlığı bazı hususlara dikkat çekmiştir. 2013 yılında çıkarılan Mütalaalar Özel Bülteninde de yer verilen 04 Nisan 2011 tarih ve 3419 sayılı görüş göre,
1- İdarenin takdirine bağlı mazeret izninin yıllık izne ilave bir izin gibi görülmemesi gerekmektedir.
2- İdare, takdire bağlı mazeret iznini verirken mazeretin niteliğine bakmalıdır. Nitelik olarak önemli görülmeyen mazeretler için memurlar yıllık izne yönlendirilebilir. Bu konudaki takdir hakkı idarededir.
3- 657 sayılı Kanunun 104/C bendi verilecek olan izinler 10+10 gündür. Ancak ikinci 10 günlük izinler yıllık izinden düşülür. Ayrıca ikinci 10 günlük izinler öğretmenlere verilmez.