lazulinin çevirdiği
fa1 sayfasının düzeltilmiş halidir:
Bazı cümle düşüklükleri ve karşılığı olmayan kelimeleri kırmızıyla renklendirdim. Metin uzun olduğu için Fransızcasını silmek durumunda kaldım. Tekrar elden geçirilmesi gerekebilir..
http://www.babelfamily.org/fr/index.php?option=com_content&view=article&id=132&Itemid=64&lang=fr
İndeks
Friedreich Ataksisi nedir?
Sayfa #
Bütün sayfalar
1/2
Friedreich Ataksisi nedir?
Sinir sisteminin yavaş ilerleyen dejeneratif ve kalp hastalığıdır.
1863'te bu hastalığı ilk tanımlayan doktorun adını taşıyor, hastalık istemli kasların hareketlerini düzenlemeğe becerisizliğine sebep olur (ataksi) bu hastalığa, denge ve hareket düzenleyen sinir hücrelerinin prematüre ölümünün neden olduğunu söyleyebiliriz.
Hangi yaşta meydana çıkar?
Bu hastalığın belirtileri, çoğunlukla, 15 ve 20 yaşın arasında meydana çıkabilir, ama genelde ergenlikten önce gözetledik. Ayrıca, bazı insanlarda ergenlikten sonra da meydana çıkabilir.
Freidreich Ataksisine bağlı olan diğer nörolojik sorunlar nelerdir?
Friedreich Ataksisi çoğu sorunlara yol açıyor sinirlerin dejerasyonun sebep olanlardan hariç. Hemen bütün hastalarda kardiomiopati belirtileri vardır Bir emektrokardiogram veya kalp ekografisi ile bulunup ortaya çıkartılır. Bununla birlikte bazı hastalarda kalpte hiç bir belirti bulunmayabilir. Kalp normalinden daha iri oluyor (hipertrofik kardiomiopati) ve güç kaybediyor. Kardiopati çok ciddi olabilir ve kalp atışlarının ritminde bozukluğa neden olur ve kalp kasının gücünü düşürür (kardiomiopati) ve bunların genelde en çok görülen belirtileri çarpıntılar, göğüs ağrıları ve nefes almak için zorluluk çekmek (dispne), pankreasın anormal insulin salgılaması hastalarda diabete yol açabilir. Bazıları da skolyoz olabilir (belkemiği eğrilmesi). Sinir hastalıklarında olduğu gibi, FAlıların çoğunda ayak deforme olur.
FA'nın nedeni?
Uzun bir araştırmadan sonra, FA'ya neden olan gen 9'uncu kromozomdaki. Frataxin geni olduğu ortaya çıktı. Genler DNA'nın parçalarıdır bunlar protein üretmek için bilgilere sahiptir. Proteinler moleküldür. Bizim bünyemizi, görünüşümüzü ve çalışmamızı belirler. Normalde X25 geninde üretilen proteinin adı frataxindir.
FA, bu protein üretimi azaldığı an ortaya çıkar ve bunun bir antimi burda. DNA çok uzun nükleotid zinciridir, 4 base? den oluşan küçük chimiques(uyumlu?) birimdir: Guanin (G) Sitosin (C) Adenin (A) ve Timin (T) nükleotid 4 harften oluşan bir alfabeye benziyor. Bir gen, belki yüzlerce binlerce kadar nükleotide sahiptir bunlar sıralamalarının sonucunda şifre veriyor. Bu şifre birçok parçaya bölünüyor, adları: exon, bunlar sessiz DNA sıralamaları tarafından ayrılıyorlar şifreleri bulunmayan adları: intron. En çok görülen DNA sapkınlığı olan ve FA'ya neden olan frataxin genin intronunda bulunuyor. Trinükleotid tekrarlamasının yayılması sonucudur. Yıllardan beri araştırmacılar DNA'da 3 grup sıralaması oluştuğunu biliyorlar, adları trinükleotid ve tekrarlanıyorlar, genin içinde trinükleotid tekrarlaması bulunabiliyor, exanlarda ve intronlarda da ve uzunlukları farklı olabilir değişik «normal» insanlarda.
Bununla birlikte, bu tekrarlamalar çok uzun olduğu an, bulunduğu genin çalışmasını bozabilir. Araştırmalara göre bu tekrarlamalar bir kaç genetik hastalığa neden oluyor. Bunların arasında DMD ve yakın araştırmalara göre: FA var.
FA'da trinükleotid tekrarlaması FA genin birinci intronunda bir GAA trinükleotid tekrarlaması; FA'lı bir hastada 100 ve 2000 GAA triplet sayabiliriz, oysa FA'lı olmayan insanlarda 40'tan az sayılır. Bu frataxin protein ifadesini azaltır bunun nedeninin intron içinde çok sayıda tekrarlama olduğunu söyleyebiliriz. Her ne kadar tekrarlama uzun ise frataxin sayısı azalıyor ve FA'nın belirtileri daha çabuk gözlenir oluyor.
Önemli olan, bu genetik hastalığın bir aile içinde nasıl aktarıldığıdır. Herkes binlerce gene sahip bu genler bizim görüntümüzü ve vücudun çalışmasını sağlar. Bütün genler çifttir, yarısı anneden diğer yarısı babadan. Kromozom üzerinde gruplandılar ve 23 çift kromozom var bunların 22 autosom denilir, bu demektir ki erkek ve kadınların kromozomları aynıdır. 23'üncü kromozom çifti cinsel kromozom kadınlar için XX erkekler için XY. FA'nın geni 9'uncu kromozomda yani bir autosomik kromozomda. Bir hata bulunduğunda, bu gen autosomik çekinik (resesif) modu takip ederek kalıtsal olarak aktarılıyor. Bu hastalık hem erkek hem kızı dokunabilir (autosomik) ve baba ve anneni ayni hatalı genin kopya sahip olsa resesif (çekinlik) çocuklarına hastalığı aktarır. Anne ve baba taşıyıcı ise, bütün hamileliklerde çocuklarının hasta olmasının %25 riski var bir tane hatalı kopya alırsa (50% risk) çocuk taşıyıcı olur anne ve babası gibi ve (25%) çocuğunun hastalığı atlama şansı olur. Böylece, FA'lıların 2 genin bir uzamış GAA tekrarlaması görebiliyoruz. FA'lıların bazen bir genin GAA tekrarlaması daha uzun olabilir diğer genin kopyasından, normalinden daha büyük ve başka farklı hata diğer frataxin genin kopyasında
Nörolojik belirtileri nedir?
Bu hasatlık bacakları, kolları, kafa ve boyunu etkiliyor. Bacaklarınız ne durumda olduğuna dâhil hissinizi kaybettirir.
Belirtiler arasında, ayakta kalma dengesizliği ve yürüme zorluğu. Hastalık ilerledikçe başka belirtirler de görülür, kollarda becerisizlik yazma zorluğuna yol açar, özellikle bacaklarda genel güçsüzlük, konuşma ve eklem sorunları (dizanteri), ses tonunda ve şiddetinde düzensizlik bu sorunlar söz söyleme kasının kontrolü kaybetmesinden oluşur. Göz kası kontrolünü kaybettikten sonra FA'lılarda genelde gözlerin hareketleri düzensiz olur. Bazı insanlar görsel ve işitsel incelikleri kaybedebilir bunun nedeni optik ve işitme siniri yıpranmasıdır.
8-10 sene içerisinde ilk belirtiler çıktığında FA, yürüyemezlikle sonuçlanır. Belli bir süre sonra hastalıkta durgunluk yaşanabilir ve uzun süre aynıi seviyede kalır. FA akılı etkilemiyor.
FA nasıl tespit oluyor?
FA'yı tespit etmek için tüm fiziksel testleri yaparız. Bu testler; refleks testi ve duyumsal tepki olabilir. Teşhisi onaylamak için laboratuar teste başvurabiliriz, elektromiogram (emg) bu kas hücrelerinin ve sinir hücrelerinin elektriğe etkinliğini ölçer. Doktorlar kalbin atışlarının normal olup olmadığını görmek için elektrokardiograme (ecg) de başvurabilir. Kan ve idrar testleri diabet sorununu bulmak için yardımcı olabilir. Skolyoz tespit etmek için rayon X kullanılıyor. Frataxin geninin bulunduğu yıl olan 1996'dan sonra hastalar ve ailelerinde tespit etmek için genetik test yapılabilmektedir.
Araştırmalar ne durumda?
FA araştırmaları değişik yönlerden devam ediyor. Hastalığın genetik hatası GAA uzamasına bağlı ve araştırmalar bu GAA uzamasını kısaltmaya uğraşıyorlar çünkü frataxine deyimni dusuruyora ve aynı şekilde tekrarlama sayısı çünkü hastalığın şiddetini ve meydana çıktığı anı belirliyor.
<< Önceki sayfa - Sonraki sayfa >>