Ameliyat, ileri yaş hastaları için önemli sıkıntıları da beraberinde getiriyor. Yaşlı hastalar genellikle damar sertliği ve vücut yıpranmasına bağlı olarak sıklıkla aort kapakta zaman zaman da mitral kapakta ciddi sorunlarla karşılaşıyor. Bu problemlerin çözümü ne yazık ki klasik yöntemlerle her zaman mümkün olamıyor. Çünkü 90 yaşındaki bir hastaya kapak değiştirme ameliyatı uygulamak çok riskli. Ameliyat sonrası oluşabilecek komplikasyonlar ileri yaştaki hastalarda kötü sonuçlara neden olabiliyor. Hekimler olarak öyle durumlarla karşılaşıyoruz ki, bazen çok yaşlı hastaları ameliyat edemediğimiz için onları kaderlerine terk ediyoruz. Özellikle uzun yıllar sigara kullanımı olan yaşlı hastalar akciğer sorunlarının yanı sıra başka hastalıklarla da karşımıza çıkabiliyor. Bunun yanında geçirdikleri kanser operasyonları, diyabet gibi sorunları yani eşlik eden hastalıkları çok sayıda olabiliyor. Bu tür durumlar yaşlı hastaların ameliyat edilmelerine engel teşkil ediyor.
AORT GENİŞLEMESİ
aort anvrizmasıAort kalpteki kanı vücuda pompalayan en büyük ve en fazla basınca sahip damarıdır. Aortta üzerinde çeşitli sebeplerle meydana gelen bozulmuş ve ya güçsüzleşmiş alanda oluşan genişlemelere Aort Anevrizması adı verilir.
Makalemizin konusunu aort anevrizmasının sebep, muhtemel sonuçları ve tedavisi oluşturmaktadır.
Aort Genişlemesinin Sebepleri Nelerdir?
Sigara,
Ateroskleroz,
Yüksek tansiyon ( %80 )
Göğüs travması geçirilmesi,
Genetik,
Marfan sendromu ( bağ dokusu hastalığı)
İlerlemiş yaş,
Düzenli egzersiz yapmamak,
Yağlı gıdalarla beslenme,
Aort Genişlemesinin Belirtileri Nelerdir?
Sponsorlu Bağlantılar
Aort anevriması patlayıncaya kadar öyle belirgin, herhangi bir belirti vermez. Aort boyunca herhangi bir bölümde oluşabilen anevrizmanın genel belirtilerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
Anevrizma alanında hissedilen kalp vuruşları,
O bölgede ağrı,
Sırt ağrısı,
Patladıktan sonraki belirtileri
Ani, şiddetli ve kalıcı göğüs veya karın ağrısı,
Sırt ya da bacaklara yansıyan şiddetli ağrı,
Terleme, soğukluk, sersemlik,
Tansiyon düşmesi, nabız sayısında artma,
Bilinç kaybı, nefes alırken darlanma,
Aort Genişlemesi Tedavisi nasıl yapılır?
aortTedavi yapılamadığı durumlarda genişleyen yerden damar patlayacağı için kan kaybına bağlı olarak ölümler meydana gelebilir. Bu yüzden müdahale şart duruma gelmektedir. Küçük anevrizmalarda ilaçla tedavi edilebilir.
Büyük anevrizmalarda ise müdahale çoğu zaman cerrahidir. Günümüzde bu operasyon büyük kesiklere gerek kalmadan kasık bölgesinden açılan bir kesi ile stent konularak yapılabilmektedir. Bunun yanın da yapay damar nakli uygulaması da yapılabilmektedir. Süreç bakımından ise hasta yoğun bakımda 46 saat tutulup 2 gün sonra da taburcu edilebilir.
Kalp Kapağı Seçiminde Göze Alınan Kriterler ve Kapak Çeşitleri
Protez kalp kapaklarının kullanım alanına girmesi, kalp kapak hastaları için çok büyük bir gelişme olmuş ve tedavi şansı bulamayan bir çok hastanın ameliyat edilerek sağlığına kavuşturulması mümkün olmuştur. Halen ideal protez kalp kapağı yapma çalışmaları çok yoğun bir şekilde devam ediyor olup doku ve gen mühendisliği çalışmaları sonunda her insan için gerektiğinde kendi hücrelerinden çoğaltılarak kapak üretme rüyasına çok yaklaşılmıştır. Günümüzde protez kalp kapaklarını iki gruba ayırabiliriz: Mekanik ve Bioprotez kalp kapakları
***
İdeal bir protez kalp kapağı nasıl olmalıdır?
Kapak takıldığında uzun süreli sağlam ve fonksiyonel olmalı, beden içinde pıhtı oluşumuna neden olmamalı, ameliyatta kolay takılabilir olmalı, kapak kenarlarından kaçağa neden olmamalı, hemoliz yapmamalı ve enfeksiyona dirençli olmalı.
Takılan kapağın seçimi, hastanın tercihine, hastanın yaşına, protez kapağın özeliklerine , elde edilebilirliğine, maliyetine ve cerrahın tercihine göre olmaktadır.
Genel olarak kalp kapaklarında darlık ve/veya yetmezlik nedenlerinden dolayı işlevsel bozukluk görülür.
Aort stenozu (darlık) en sık aort kapağı hastalığı iken, en sık mitral kapak hastalığı mitral yetmezliktir.
***
Kapak ameliyatları seçenekleri
Genel olarak iki tane seçenek üzerinde durulur: kapak tamiri (repair) ya da protez kapak takılması (replasman).
Elimizde olsa, bütün kapakları tamir edip hastaların yabancı maddeye maruz kalmadan, kendilerine ait dokularla kalmalarını tercih ederiz.
Ne yazık ki aort kapaklarını nadiren tamir edebiliyoruz, bunun aksine mitral kapakları daha sık tamir (repair) yapabiliyoruz.
Prostetik kapak seçimi
Genel olarak iki seçenek mevcuttur: mekanik (metal) kapak ve bioprostez (doku) kapakları
Peki, bu kadar çeşit metal ve doku protez kalp kapağı çeşitlerinden hangilerini seçmelisiniz?
***
Mekanik (metal) kalp kapakları
– Avantajları
Çeşitli ölçülerde üretilip, kolayca elde edilebilirler.
Metal kapakların takılmaları genelde kolaydır .
Mekanik kapaklarda bozulmalar nadir görülür ve ikinci bir operasyon ile yenisiyle değiştirilmelerine genellikle gerek duyulmaz.
Vücud tarafından yabancı madde olarak kabul edilmedikleri için, özel anti-reaksiyon ilaçların alınmasını gerektirmez.
– Dezavantajları
En büyük dezavantajı trombojenik olmalarıdır, mekanik kalp kapağı takılmış hasta hergün Coumadin (kan sulandırıcı) kullanması gerekir, aksi taktirde takılan kapakta pıhtı oluşarak kötü sonuçlar doğurabilir. Coumadin i kullanırken yemeğinize, kullandığınız ilaçlara da dikkat etmelisiniz, çünkü bazı yiyecekler ve kullandığınız ilaçlar, Coumadin in anti-koagulant etkisini azaltabilir veya artırabilir. Coumadin tedavisinin etkinliğinin değerlendirilmesi ve doz ayarlaması yapılabilmesi için belli aralıklarla PT-INR değerleri için kan tahlili yapılmalıdır.
Ayrıca coumadin teratonejik bir ilaçtır, gebelerde kullanılmaz, doğurganlık çağındaki genç kadın hastalar için çok uygun kapaklar değillerdir.
Son olarak, mekanik kapaklar sıkça, hastanın kendi ya da yanında bulunan kişiler tarafından duyulan özel bir mekanik protez kalp kapağı sesi ortaya çıkarır. Hastalar bazen bu sesten şikayetçi olabilirler.
Bioprostez (doku) kalp kapakları
– Avantajları
Doku kapağı takılan hastanın kan sulandırıcı ilaç (Coumadin) kullanımına ihtiyaç yoktur, yine de bazı cerrahlar dokuların tam iyileşmelerine kadar hastalarını ameliyattan sonra 8-12 haftalık Coumadin terapisine tabi tutabilirler.
Uzun vadede, günlük Aspirin yeterli olur. Bu şekilde uzun süreli anti-koagulan ilaç kullanımının getireceği risk ve takip rahatsızlığı ortadan kalkmış olur.
Doğurganlık çağındaki genç kadın hastaların, hamilelikte coumadin kullanmak zorunda kalmamaları (coumadin teratonejik bir ilaçtır, gebelerde kullanılmaz) en büyük avantajlarındandır.
İlginc olsa da, doku kapakları vücud tarafından yabancı madde olarak kabul edilmez ve buna bağlı olarak özel anti-reaksiyon ilaç kullanımı gerektirmez,
İnsan kapağı da dahil (homogreft/kadavradan alınmış kapak), doku kapaklarının çalışmaları sessizdir, açılıp kapandıklarında ses yapmazlar.
*****
– Dezavantajları
Doku kalp kapakları ömürlük kapaklar değillerdir. İlginçtir, kapakların ömürleri hastanın yaşıyla da ilgilidir. Öyle ki, genç hastaların kapaklar üzerinde kalsium depositleri biriktirmeleri yaşlılara göre daha hızlıdır. Bizim taktığımız bioprotez kalp kapaklarının ömürleri 15-20 yıl arasındadır. Bioprotez kapak kullanılan hastalar için ikinci operasyon gerekebileceği ve ikinci operasyonun getirebileceği riskler en önemli dezavantajları oluşturur.