Sadece ÖTV ve MTV'den muaf araç sahibi olmakla da sorunlar bitmiyor ayrıca! Bu sorunlara blog yazımda değinmiştim:
https://legalim.org/kas-hastalarinin-yasadigi-sorunlar/ Bu yazımdan, konuyla alakalı bir bölümü sizlerle paylaştım:
"Toplu taşıma araçları da engellilerin sorunsuz seyahat edebilmesi açısından hâlâ yetersizdir. Mesela, minibüsler tekerlekli sandalye ile yolculuğa uygun bir hale getirilmemiştir. Belediye otobüsleri, engellilerin kullanıma uygun olarak dönüştürülmeye çalışılsa da, bu konuda sorunların ve eksikliklerin tam olarak giderilmediği görülmektedir. Otobüs şoförleri, bu konuda eğitimsiz ve duyarsızdır; tekerlekli sandalyeli bir birey gördüklerinde otobüsün rampasını açmayı ve o bireyin sorun yaşamadan otobüse binmesini koordine edemediklerine şahit olunmaktadır. (Hatta otobüse almadıkları da görülmüştür.) Otobüs durakları engellilerin kullanıma uygun değildir. Metro asansörlerinde de sorunlar yaşanabilmektedir; asansörler kullanım dışı, bozuk ya da düşüncesiz insanlar tarafından işgal edilmiş olabilir.
Şehirlerarası bir yolculuk için otobüsle seyahat etmek imkânsızdır desem herhalde yalan olmaz. Tekerlekli sandalye ile otobüse binemezsin, (bu şartlara uygun bir otobüs ülkemizde hizmet vermekte midir, bilemiyorum) ancak tekerlekli sandalyeyi otobüsün bagaj kısmına koyup otobüs koltuğunda oturarak seyahat etme imkânı mevcuttur, tabii otobüsün merdivenlerini çıkıp o koltuğa nasıl oturabilirsin, orası muamma! Gitmek istediğin şehre trenle de ulaşmak çok zordur çünkü şehirlerarası trenler tekerlekli sandalyeler için uygun bir kullanım alanı sunmamakta. Yüksek Hızlı Trenler (YHT) hariç, hızlı trenler tekerlekli sandalye kullanımına uygundur ama bu trenler de her ile ulaşım sağlamamaktadır. Şehirlerarası en rahat ve sorunsuz yolculuk uçakla mümkün gözükmektedir ama bu gibi bir seyahatte her engellinin imkanı dahilinde değildir.
Hâlbuki 2005 yılında çıkarılan 5378 Sayılı Engelliler Kanununa göre, umuma açık hizmet veren her türlü yapılar, açık alanlar, binalar ve toplu ulaşım araçları 2005 yılından itibaren yedi yıl içinde tüm engellilerin ulaşılabilirliğine uygun duruma getirilecekti. 2012 yılında bu süre doldu. Peki, bu süre içerisinde bu haklar uygulandı mı? Tabii ki hayır! Kanunu uygulayamadıkları için yasada bazı maddeleri değiştirerek uygulanma süresini uzattılar. Ellerinden sadece bu kadarı gelebildi! Her zaman olduğu gibi yasalar yine kâğıt üzerinde bırakıldı. Aşağıda, Engelliler Kanununun önemli olan bazı maddelerini listeledim, lütfen dikkatlice okuyun:
Geçici Madde 2- Kamu kurum ve kuruluşlarına ait mevcut resmî yapılar, mevcut tüm yol, kaldırım, yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve benzeri sosyal ve kültürel alt yapı alanları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılmış ve umuma açık hizmet veren her türlü yapılar bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren sekiz yıl içinde engellilerin erişebilirliğine uygun duruma getirilir.
Geçici Madde 3- Büyükşehir belediyeleri ve belediyeler, şehir içinde kendilerince sunulan ya da denetimlerinde olan sürücü koltuğu hariç dokuz veya daha fazla koltuğu bulunan araçlarla sağlanan toplu taşıma hizmetlerinin engellilerin erişilebilirliğine uygun olması için gereken tedbirleri alır. Mevcut özel ve kamu toplu taşıma araçları, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren sekiz yıl içinde, sürücü koltuğu hariç dokuz ila on altı oturma yeri olan araçlarla verilen toplu taşıma hizmetleri, turizm taşımacılığı yapılan araçlarla sağlanan taşıma hizmetleri ve özel ve kamu şehirler arası toplu taşıma hizmetleri ile yolcu gemileri 7/7/2018 tarihine kadar engelliler için erişilebilir duruma getirilir.
(Ek:6/2/2014-6518/75 md.) 7/7/2018 tarihine kadar, karayolu ile turizm taşımacılığı yapan veya şehirler arası toplu taşıma hizmeti veren gerçek ve tüzel kişiler, engelli bireyin erişilebilir toplu taşıma hizmeti sağlanmasına ilişkin talebini azami yetmiş iki saat içinde karşılamakla yükümlüdür.
(Ek:6/2/2014-6518/75 md.) 7/7/2018 tarihine kadar, servis taşımacılığı yapan gerçek ve tüzel kişiler, engelli personel veya öğrenciye talep hâlinde erişilebilir taşıma hizmetini sağlamakla yükümlüdür.
Yasada da görüldüğü üzere, verilen bazı hakların en geç 07.07.2018 tarihine kadar uygulanacağı bildirilmektedir. Ama bu tarihte geçti ve yasanın uygulanmadığı ortada. Yasadaki diğer önemli haklarımız ise -değiştirilen, düzenlenen veya eklenen yeni yasa maddeleri sebebiyle- yürürlüğe girdikten sekiz yıl sonraya kadar uygulanabileceği bildiriliyor. Bu da en geç 2020 ile 2022 seneleri demek oluyor. Yani bu senelere kadar, kâğıt üzerinde bize verilmiş bu haklar uygulanmaya başlanmış olacak! Yerseniz tabii! O zaman geldiğinde de verilen süreler yine uzatılacak veya yasa maddeleri değiştirilecektir. (Güncelleme: Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 21 Ocak 2019 tarihinde 96413503-010.06.01-4 sayılı ve 2019/1 nolu genelge yayımlayarak; araçların 07.07.2018 tarihine kadar engellilerin erişimine uygun hale getirilmesi zorunluluğuna iki yıl ek süre ekledi. Yani 2020ye kadar toplu taşıma araçlarında herhangi bir düzenleme ve denetim yapılmayacak. Eksiklikleri ve sundukları engelleri ile aynı şekilde hizmet vermeye devam edecekler.)
Engelli bir bireyin şu an için günümüzde en rahat ve sorunsuz bir şekilde seyahat etmesinin tek yolu hususi bir aracının olmasıdır aslında. Kendisi veya ailesi bu aracı kullanarak ulaşımla ilgili ihtiyaçlarını karşılayabilir. Ama bir otomobile sahip olabilmek engelli bir birey ve ailesi için büyük bir maliyet demektir. Devletimiz, bu konuda bazı kolaylıklar sunmaktadır, belli bir motor hacmini geçmeyen araçlarda Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve ayrıca Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) alınmamaktadır. Tabii bu haktan faydalanmak için de engellilik oranının %40 ve üzeri olması veya raporda özel tertibatlı araç kullanabilir ibaresinin yer alması gerekiyor. (Tüm şartlara İnternet üzerinden ulaşabilirsiniz.)
Şartlara uyan ve imkânı olan engelli insanlarımız ÖTVden muaf bir araç alabilir. Aslında KDVnin de alınmaması ve hatta devletin bir kısım da ödeme takviyesinde bulunması gerekiyor, ama şu an için sadece ÖTV ve MTV muafiyetinde bulunuyor devletimiz, buna da şükür!
Bir araba sahibi olmak güzel ama tam olarak yine de yeterli değil. Aslında bu yetersizlik aracın bagaj yönünden kaynaklanıyor. Manüel bir tekerlekli sandalye katlanarak aracın bagajına girebilir ama aynı şey akülü bir tekerlekli sandalye için çok zor veya imkânsızdır. Sandalyenin aküsünü sökmek ve katlamak gerekir, sonra da kaldırıp arabanın bagajına yerleştirmek tabii. Ama akülü sandalyeler manüel bir sandalye gibi hafif değildir, bu sebeple tek başına kimse kaldıramaz; ancak 2 veya 3 kişinin yardımı ile bagaja koyulabilir. (Aküsü çıkmayan ve katlanmayan sandalyeler zaten bagaja sığmayacaktır.) Hadi diyelim ki bir şekilde akülü sandalye katlanarak ve birilerinin yardımı ile bagaja kondu; peki, manüel sandalye de gidilecek yerde lazım olacaksa, onu nasıl bagaja sığdıracaksınız? Daha önce de bahsettiğim gibi, her alanda akülü sandalyeyi kullanamayabilirsiniz, böyle alanlarda manüel bir sandalyeye ihtiyaç duyulacaktır. Ama hem akülü hem de manüel sandalyenin aynı anda bagaja sığması imkânsızdır. Veya şöyle düşünelim; ailenizle birlikte uzak bir yere -şehir dışı- gideceksiniz ve tekerlekli sandalyenizden birini bagaja koydunuz, bavullarınızı nereye koyacaksınız, bagaja mı? Bagajı unutun, çünkü yer kalmadı! Birkaç eşyanızı veya bir bavulunuzu koyabilirseniz şanslısınız!
Küçük bagajı olan binek otomobiller, tekerlekli sandalye kullanan bireyler ve aileleri için yetersiz gelecektir, bu kesin. Bu sorunun çaresi ise bagajı geniş olan ticari -veya binek statüsünde üretilen- camlı panelvan araçlardır. (Örn: Vito, Transporter, Caravelle, Tourneo Connect, vb. modeller) Bu araçların bagajları geniştir ve rahatlıkla hem akülü hem de manüel sandalyeyi bagaja koyabilirsiniz, ayrıca diğer eşyalarınızı, bavullarınızı da koyabileceğiniz yer kalacaktır. Tek sorun ise bu tür araçların diğer binek otomobillere göre daha pahalı olmasıdır. ÖTVnin olmaması, yeterli bir ucuzluk sunmaya yetmiyor ne yazık ki.
Peki, bagajı geniş olan camlı bir panelvan sahibisiniz diyelim, artık seyahat etmenizin üzerindeki tüm engeller kalktı mı? Hayır! Tam olarak sorunlar bitmedi çünkü sırada, ağır olan akülü sandalyenizin bu aracın bagajına koyulması var! Ve aynı şekilde de indirilme işlemini de unutmayın. Bu sorunu çözmek için de araçta kullanılmak üzere tasarlanmış çok güzel katlanıp açılan rampa sistemleri mevcut. İç içe geçen veya farklı şekilde manüel olarak katlanıp açılan rampalar olduğu gibi, elektronik sistemli kendi başına açılıp kapanan elektrikli otomatik rampa sistemleri de var. Bu rampa sistemleri sayesinde akülü tekerlekli sandalyeyi kolayca aracın bagajına koyabilir ve indirebilirsiniz. Kimseden yardım almanıza, akülü sandalyeyi parçalara bölmenize de gerek kalmaz. Ama türüne bağlı olarak da bu rampaların fiyatları değişmektedir; otomatik olanları çok pahalı, manüel katlanıp açılanları ise bir nebze de olsa daha ucuzdur. Bu konuda da devlet herhangi bir ödeme desteği sunmamaktadır. Yani, geniş bagajlı bir araç almakla da sorun ve masraflar bitmiyor, bir de özel rampa sistemi yaptırmanız gerekiyor." (...)
Yazının devamını ve yaşanan diğer sorunları da okumak isterseniz:
https://legalim.org/kas-hastalarinin-yasadigi-sorunlar/
