merhabalar herkese! 
(dün akşam bilgileri veremediğim için çok üzgünüm.)
16 Mayıs Pazartesi günü gerçekleştirilen, "Özürlüler ve Kök Hücre" konulu panelden notlar:
panel genel anlamda çok akıcı ve zevkliydi. bir dahaki panele, ütün olanaklarınızı zorlayarak gitmenizi şiddetle öneririm. Ancak bilgi konusunda üzülerek söylemek istiyorum ki, bütün doktorların ortak fikri "Kök Hücre kavramının gereğinden fazla abartıldığı v günümüzde henüz kullanımı için (daha çok omurilik felçliler için ) yeterli araştırma ve donanıma sahip olunmadığı idi. Şimdi konuşmacıların anlattıklarından anladığım ölçüde not alabildiklerimi sizlerle paylaşıyorum.
Prof. Dr. Sema Anak
Öncelikli kök hücrenin tanımı:
- Hem kendi kendini yenileme yeteneğine sahip, hem de diğer hücrelerin yerine geçebilen, onların formunu alabilen mükemmel bir hücre.
Kullanım Amaçları:
-Hematopoetik (Kemik İliği) Naklinde
-Otoimnun Hastalıklarda
-Diabet Hastalıklarında
-Sinir Sistemi Hastalıklarında
^Parkinson Hastalığı
^Alzeimer Hastalığı
-Spinal Kord (Omurilik) Yaralanmalarında
^Belirtmek gerekirse, bu rahatsızlıkta kök hücrenin tamamen iyileştirmesi yada yürümeyi sağlaması günümüz şartlarında mümkün değil, ancak daha fazla uzvu kullanabilme, daha kolay hreket edebilme özellikleri kazandırabilir.
^Mesane kontrolü sağlanması da mümkün.
-Gen Tedavilerinde - Nakillerinde
-Kalp Hastalığı Tamirinde
^By pass gibi. Donür hücreler asimile edilerek kalp kasına döndüştürülebilir. (ancak sadece ümit veren bir gelişme, henüz uygulması yok)
-Düz ve Çizgili Kas Dokusu
^Kök hücre yöntemiyle kas da yapılabilmekte.
-Kas Dokusunda Embryonik Kök hücre Tedavisi
^Transplantasyon ve ilaçlı tedavi ile daha etkin bir sonuç elde edilmekte.
^Bu uygulama 1000 de bir etki sağladı.
Prof. Dr. Emin Kansu
Öncelikle belirtmek istiyorum ki, Sayın Emin Kansu kök hücreleri konunsunda son derece yalın dilli ve eğlenceli bir konuşma düzenledi. Eğer merak ediyorsanız aynı müfredatı içeren ve bilhassa liselerde eğitim veren biyoloji öğretmenleri için TÜBİTAK tarafından hazırlanmış olan "Kök Hücre Araştırmalarında Güncel Kavramlar" adlı kitabı temin etmenizi şiddetle öneririm. Üzerine bu kadar umut bağladığımız konunun ince ayrıntılarını öğrenmek çok daha mutlu edecektir bence
Kök Hücre Biyolojisi ve Plastisitesi/ Kemikte kullanıma Hazır mı?
Kök hücreler bahsedildiği üzere Kemik İliği ve Timus denilen bölgelerde bulunmakta. Bu hücreler bulundukları yerde göç ettiklerinde geri dönüşü olmayan ir yola girmiş oluyor ve bulundukları yerin konumuna uygun ihtiyaçlarını karşılayacak çeşitli hücrelere dönüşüyorlar.
Kemik İliği'nden ayrılanlar ;
-Epitel Hücreler
-Adventisial Hücreler
-Stromal Hücreler
-Fibrolosts Hücreler
-Dendritic Hücreler ' e dönüşebiliyorlar. Ancak bunlar için gerekli olanlar:
-Strokinler
-Büyüme faktörleri
-İnterlökinler
-Kemokinler
Bu dört etken sayesinde yukarıdaki hücrelere dönüşüyorlar.
Timus' a giden hücreler ise T-hücresine dönüşüyorlar. Ancak 10 hücre gidiyorsa 8 i buradan atılıyor, ölüyor. Çünkü E potansiyel otoreaktif olacak olan hücrelerin sağı solu belli olmadığından yok edilmesi gerekli.
Kök hücre çeşitlerinden;
-Totipotent (herşeyi yapabilen bir çeşit)
-Pluripotent (Totipotent' e çok benzemesine karşın daha az yeteneği var)
-Unipotent ( Tek bir işe yarıyordu ama unuttum :S )
Bu hücreler nasıl ve nereden elde edilir?
-Kemik İliğinden
-Periferik Kandan (iğne ile)
-Kordon Kanından
Bu hücrelerin tanınması hiç de kolay birşey değil. Kültür teknikleri ile tanınması mümkün.
İnsan kök hücreleri:
-Embriyonik
-Mezodemal
-Erişkin (Kemik İliği)
-Kordon Kanı
Kas hastalıklarında kök hücre direk olarak kasın içine veriliyor. (mesela kalp kası)
Prof. Dr. Yılmaz Nişancı
Yılmaz Bey kardiyologtu ve daha çok kök hücrenin kalp rahatsızlıklarında kullanımından bahsetti. Ancak biraz monotondu ve sanırım dikkatim dağılmıştı. Pek birşey yakalayamadım.
Akut veya Kronik İskemik Kalp Hastalığı geri dönüşümsüz olarak, kardiyak hücre ölümü ile karakterizedir.
Kök hücre Plastisite yöntemiyle kalbe yerleştirildiğinde, doğal özelliği sayesinde kalp hücresi formunu alır. Bu nedenle hastalığı iyileştirmede büyük ölçüde kullanılmakta.
İskelet kası ile kalp kasının yapıları birbirine çok benzer niteliklere sahiptir. Bu nedenle kullanımı çok mantıklı. Ama! İskelet kası kalbe yakın yerlerde bulunduğunda ritim bozuklukları ve tümöre neden olabilmekte! Buradan da anlayabileceğimiz gibi Kök hücre nakli hangi alanda olursa olsun, pek çok riski içinde barındırmakta.
(Myoblast-Tarnsplantasyon Yöntemi söz konusu değil)- ne olduğunu bilmiyorum.-
-------------------------
Ayrıca toplantıya katılamayan konuşmacılardan T.C. Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Gnele Müdürlüğü'nden Sayın Bekir Keskınkılıç şunu iletti:
"Haziran 2005'te bir üst kurul oluşturulacak ve yasal düzenlemeler meydana getirilecektir."
Oturum Başkanı Prof. Dr. Sayın Nihan Erginel Ünaltuna ise şuna açıklık getirdi:
"İnsanın kendi vücudundan elde edilen Kök hücrenin gene kendisine nakledilmesi pek de akıl karı bir uygulama değil. Çünkü kendi genlerinden bulunan kanser gene kök hücrelerde etki eder ve hiçbir anlamı kalmaz. Ancak şöyle bir uygulama mümkün, Kişiden alınan hastalıklı KÖK hücre gen tedavi yöntemiyle iyileştirilip, tekrar kendisine nakledilebilir."
Çok istememe rağmen dersim başladığı için Prof. Dr. Çoşkun Özdemir ile Prof. DR. Şafak Karamehmetoğlu'nun konuşmalarına katılmadım. Ama kendileriyle özel olarak konuştum ve her zaman onlara ulaşabileceğimiz ve soru yönelteileceğimiz elekronik posta adresleri ile telefon numaralarını aldım.
Prof Dr. Çoşkun Özdemir (Kas Hastalıkları) :
0212 631 13 10-11 0212 593 09 75
e-posta: coskunoz@superonline.com
aynı zamanda Türkiye Kas Hastalıkları Derneği Başkanı olan Sayın Özdemir'e dernektende ulaşabilirsiniz:
0212 663 65 53 - 0212 573 09 75
Prof. Dr. Şafak Sahir Karamehmetoğlu (Omurilik Yaralanmaları) :
0212 414 31 16 - 0212 414 30 00 dahili no: 22153
e-posta: karamehm@istanbul.edu.tr
Sorularınız:
-Hali hazırda serebral palsi konusunda bir çalışma var mı?
Üzgünüm arkadaşlar, ama bu konuda bilinen bir çalışma henüz yok.
-Genelde kas özelde Becker tipli hastalıklarda kök hücre çalışmaları var mı? Varsa ne düzeyde?
Kas hastalıkları üzerine yapılan çok çeşitli ve sayıda çalışma olduğunu belirttiler. Ancak bunların düzeyi konusunda net bir bilgi yok. Bu soruya keşke geleceği gösteren bir küremiz olsa da sorunuzu cevaplayabilsek dendi. Yani anlaşılacağı gibi her an herşey olabilir. Doktorlarda henüz bu konuda emin değil.
-Kas hücreleri dışardan verilebilir mi?
Anladığım kdarıyla iğne ile de bu hücreler verilebiliyormuş. Ama toplantıya katılan diğer arkadaşlarım (Catwoman ve Saroz1) eğer yanlışım varsa düzeltsin lütfen Bu iğne işlemi sadece perifi kan (hücre ayrımı ) için kullanılıyor olabilir.
-Vücut içerisinde henüz çoğalamayan bu hücrenin evrim geçirtilerek çoğaltılması mümkün mü?
Arkadaşlar bu hücre zaten vücut içinde değil, kemik iliği, kordon kanı yada perifik kan ' dan alınıyor. Laboratuvar ortamında koyulması gereken bölgeye uygun hücre tipine dönüşebilmesi için çeşitli eklemeler ve ortam özellikleri veriliyor. böylece konulmak istenen bölüme uygun kök hücreler ortaya çıkıyor.
-Kas hastalıklarında kök hücre tedavisinin ne derece umut verici olduğu?
Daha öncede söylediğim gibi kesin bir bilgi yok. Elbette umut var. Ancak yarın herşey değişebilir ve uygulanmaya başlanabilir.
-Kök hücrelerin naklinde sonra kanser oluşma riski var mı?
Evet arkadaşlar VAR! Bunlar henüz taze çalışmalar, vücudun bun karşı tepkimeleri, sonuçları henüz gözlenemediğinden bilinemiyor. Her şey olabilir. Ve her türlü risk mevcut. Ayrıca konuyu Gaziantepteki doktora getirmekte fayda görüyorum. Birçoğumuzun bildiği gibi Antepte bir doktor kök hücreler nakli ile ilgileniyor ve pek çok hastayı iyileştirdii söyleniyo. Ancak belirtmek isterimki bu doktor anladığım kadarıyl pek de yasal bir şey yapmıyor. Çünkü türkiyede bu işlem için bir onay verilmemiş! Üstelik burada yeterli donanım olmadığından doktor bey kan v hücre örneklerini alıp, yurtdışına gönderiyor ve orada ne olduğu belirsiz ortamlarda hijyenik mi değil mi bilmeden çeşitli işlemlr yapılıyor ve doğal olarak kontrol edilemeden (enfeksyon riskine karşı) hastaya naklediliyor. Son derece riskli bir yöntem ve knumacılar kesinlikl uzak durulması gerektiğini söyledi!
-Kök hücre çalışmlarının neticelenip, hastalarda kullanılabilmesi için öngörülen bir zmaan beklentisi var mı?
Hayır, henüz yok. Hiçbir şey belli değil. Aşırı ve abartılı umutlanmalardan kaçınalım!
-Kemik Kanserlerinde kök hücreler tedavisi ne aşamada?
Bununla ilgili bir teori var üstelik Sema hanımla özel konuşmamda bana bu yöntemi anlattı ancak çok fazla tıbbi terimden dolayı sadce anlayabildiklerimi aktarıyorum. Sema Hanım teorininçok mantıklı olduğunu söylüor ama henüz uygulanmıyormuş. Kemik iliğinden alınan kök hücreler grekli işlemler yapıldıktan sonra, tümörlü bölgeye uygulanabiliyor. Bu işlede doz yok gibi, Geerektiği sürece verilebilir, ama zaten hassas olan kemiklerde sürekli bu işlem tekrarlandığında ne olbilir?
Kısacası benim anlayışsızlığımın eseri olarak, maalesef bu konuda gerekli bilgiyi toparlayamadım.
(dün akşam bilgileri veremediğim için çok üzgünüm.)
16 Mayıs Pazartesi günü gerçekleştirilen, "Özürlüler ve Kök Hücre" konulu panelden notlar:
panel genel anlamda çok akıcı ve zevkliydi. bir dahaki panele, ütün olanaklarınızı zorlayarak gitmenizi şiddetle öneririm. Ancak bilgi konusunda üzülerek söylemek istiyorum ki, bütün doktorların ortak fikri "Kök Hücre kavramının gereğinden fazla abartıldığı v günümüzde henüz kullanımı için (daha çok omurilik felçliler için ) yeterli araştırma ve donanıma sahip olunmadığı idi. Şimdi konuşmacıların anlattıklarından anladığım ölçüde not alabildiklerimi sizlerle paylaşıyorum.
Prof. Dr. Sema Anak
Öncelikli kök hücrenin tanımı:
- Hem kendi kendini yenileme yeteneğine sahip, hem de diğer hücrelerin yerine geçebilen, onların formunu alabilen mükemmel bir hücre.
Kullanım Amaçları:
-Hematopoetik (Kemik İliği) Naklinde
-Otoimnun Hastalıklarda
-Diabet Hastalıklarında
-Sinir Sistemi Hastalıklarında
^Parkinson Hastalığı
^Alzeimer Hastalığı
-Spinal Kord (Omurilik) Yaralanmalarında
^Belirtmek gerekirse, bu rahatsızlıkta kök hücrenin tamamen iyileştirmesi yada yürümeyi sağlaması günümüz şartlarında mümkün değil, ancak daha fazla uzvu kullanabilme, daha kolay hreket edebilme özellikleri kazandırabilir.
^Mesane kontrolü sağlanması da mümkün.
-Gen Tedavilerinde - Nakillerinde
-Kalp Hastalığı Tamirinde
^By pass gibi. Donür hücreler asimile edilerek kalp kasına döndüştürülebilir. (ancak sadece ümit veren bir gelişme, henüz uygulması yok)
-Düz ve Çizgili Kas Dokusu
^Kök hücre yöntemiyle kas da yapılabilmekte.
-Kas Dokusunda Embryonik Kök hücre Tedavisi
^Transplantasyon ve ilaçlı tedavi ile daha etkin bir sonuç elde edilmekte.
^Bu uygulama 1000 de bir etki sağladı.
Prof. Dr. Emin Kansu
Öncelikle belirtmek istiyorum ki, Sayın Emin Kansu kök hücreleri konunsunda son derece yalın dilli ve eğlenceli bir konuşma düzenledi. Eğer merak ediyorsanız aynı müfredatı içeren ve bilhassa liselerde eğitim veren biyoloji öğretmenleri için TÜBİTAK tarafından hazırlanmış olan "Kök Hücre Araştırmalarında Güncel Kavramlar" adlı kitabı temin etmenizi şiddetle öneririm. Üzerine bu kadar umut bağladığımız konunun ince ayrıntılarını öğrenmek çok daha mutlu edecektir bence
Kök Hücre Biyolojisi ve Plastisitesi/ Kemikte kullanıma Hazır mı?
Kök hücreler bahsedildiği üzere Kemik İliği ve Timus denilen bölgelerde bulunmakta. Bu hücreler bulundukları yerde göç ettiklerinde geri dönüşü olmayan ir yola girmiş oluyor ve bulundukları yerin konumuna uygun ihtiyaçlarını karşılayacak çeşitli hücrelere dönüşüyorlar.
Kemik İliği'nden ayrılanlar ;
-Epitel Hücreler
-Adventisial Hücreler
-Stromal Hücreler
-Fibrolosts Hücreler
-Dendritic Hücreler ' e dönüşebiliyorlar. Ancak bunlar için gerekli olanlar:
-Strokinler
-Büyüme faktörleri
-İnterlökinler
-Kemokinler
Bu dört etken sayesinde yukarıdaki hücrelere dönüşüyorlar.
Timus' a giden hücreler ise T-hücresine dönüşüyorlar. Ancak 10 hücre gidiyorsa 8 i buradan atılıyor, ölüyor. Çünkü E potansiyel otoreaktif olacak olan hücrelerin sağı solu belli olmadığından yok edilmesi gerekli.
Kök hücre çeşitlerinden;
-Totipotent (herşeyi yapabilen bir çeşit)
-Pluripotent (Totipotent' e çok benzemesine karşın daha az yeteneği var)
-Unipotent ( Tek bir işe yarıyordu ama unuttum :S )
Bu hücreler nasıl ve nereden elde edilir?
-Kemik İliğinden
-Periferik Kandan (iğne ile)
-Kordon Kanından
Bu hücrelerin tanınması hiç de kolay birşey değil. Kültür teknikleri ile tanınması mümkün.
İnsan kök hücreleri:
-Embriyonik
-Mezodemal
-Erişkin (Kemik İliği)
-Kordon Kanı
Kas hastalıklarında kök hücre direk olarak kasın içine veriliyor. (mesela kalp kası)
Prof. Dr. Yılmaz Nişancı
Yılmaz Bey kardiyologtu ve daha çok kök hücrenin kalp rahatsızlıklarında kullanımından bahsetti. Ancak biraz monotondu ve sanırım dikkatim dağılmıştı. Pek birşey yakalayamadım.
Akut veya Kronik İskemik Kalp Hastalığı geri dönüşümsüz olarak, kardiyak hücre ölümü ile karakterizedir.
Kök hücre Plastisite yöntemiyle kalbe yerleştirildiğinde, doğal özelliği sayesinde kalp hücresi formunu alır. Bu nedenle hastalığı iyileştirmede büyük ölçüde kullanılmakta.
İskelet kası ile kalp kasının yapıları birbirine çok benzer niteliklere sahiptir. Bu nedenle kullanımı çok mantıklı. Ama! İskelet kası kalbe yakın yerlerde bulunduğunda ritim bozuklukları ve tümöre neden olabilmekte! Buradan da anlayabileceğimiz gibi Kök hücre nakli hangi alanda olursa olsun, pek çok riski içinde barındırmakta.
(Myoblast-Tarnsplantasyon Yöntemi söz konusu değil)- ne olduğunu bilmiyorum.-
-------------------------
Ayrıca toplantıya katılamayan konuşmacılardan T.C. Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Gnele Müdürlüğü'nden Sayın Bekir Keskınkılıç şunu iletti:
"Haziran 2005'te bir üst kurul oluşturulacak ve yasal düzenlemeler meydana getirilecektir."
Oturum Başkanı Prof. Dr. Sayın Nihan Erginel Ünaltuna ise şuna açıklık getirdi:
"İnsanın kendi vücudundan elde edilen Kök hücrenin gene kendisine nakledilmesi pek de akıl karı bir uygulama değil. Çünkü kendi genlerinden bulunan kanser gene kök hücrelerde etki eder ve hiçbir anlamı kalmaz. Ancak şöyle bir uygulama mümkün, Kişiden alınan hastalıklı KÖK hücre gen tedavi yöntemiyle iyileştirilip, tekrar kendisine nakledilebilir."
Çok istememe rağmen dersim başladığı için Prof. Dr. Çoşkun Özdemir ile Prof. DR. Şafak Karamehmetoğlu'nun konuşmalarına katılmadım. Ama kendileriyle özel olarak konuştum ve her zaman onlara ulaşabileceğimiz ve soru yönelteileceğimiz elekronik posta adresleri ile telefon numaralarını aldım.
Prof Dr. Çoşkun Özdemir (Kas Hastalıkları) :
0212 631 13 10-11 0212 593 09 75
e-posta: coskunoz@superonline.com
aynı zamanda Türkiye Kas Hastalıkları Derneği Başkanı olan Sayın Özdemir'e dernektende ulaşabilirsiniz:
0212 663 65 53 - 0212 573 09 75
Prof. Dr. Şafak Sahir Karamehmetoğlu (Omurilik Yaralanmaları) :
0212 414 31 16 - 0212 414 30 00 dahili no: 22153
e-posta: karamehm@istanbul.edu.tr
Sorularınız:
-Hali hazırda serebral palsi konusunda bir çalışma var mı?
Üzgünüm arkadaşlar, ama bu konuda bilinen bir çalışma henüz yok.
-Genelde kas özelde Becker tipli hastalıklarda kök hücre çalışmaları var mı? Varsa ne düzeyde?
Kas hastalıkları üzerine yapılan çok çeşitli ve sayıda çalışma olduğunu belirttiler. Ancak bunların düzeyi konusunda net bir bilgi yok. Bu soruya keşke geleceği gösteren bir küremiz olsa da sorunuzu cevaplayabilsek dendi. Yani anlaşılacağı gibi her an herşey olabilir. Doktorlarda henüz bu konuda emin değil.
-Kas hücreleri dışardan verilebilir mi?
Anladığım kdarıyla iğne ile de bu hücreler verilebiliyormuş. Ama toplantıya katılan diğer arkadaşlarım (Catwoman ve Saroz1) eğer yanlışım varsa düzeltsin lütfen
Bu iğne işlemi sadece perifi kan (hücre ayrımı ) için kullanılıyor olabilir.-Vücut içerisinde henüz çoğalamayan bu hücrenin evrim geçirtilerek çoğaltılması mümkün mü?
Arkadaşlar bu hücre zaten vücut içinde değil, kemik iliği, kordon kanı yada perifik kan ' dan alınıyor. Laboratuvar ortamında koyulması gereken bölgeye uygun hücre tipine dönüşebilmesi için çeşitli eklemeler ve ortam özellikleri veriliyor. böylece konulmak istenen bölüme uygun kök hücreler ortaya çıkıyor.
-Kas hastalıklarında kök hücre tedavisinin ne derece umut verici olduğu?
Daha öncede söylediğim gibi kesin bir bilgi yok. Elbette umut var. Ancak yarın herşey değişebilir ve uygulanmaya başlanabilir.
-Kök hücrelerin naklinde sonra kanser oluşma riski var mı?
Evet arkadaşlar VAR! Bunlar henüz taze çalışmalar, vücudun bun karşı tepkimeleri, sonuçları henüz gözlenemediğinden bilinemiyor. Her şey olabilir. Ve her türlü risk mevcut. Ayrıca konuyu Gaziantepteki doktora getirmekte fayda görüyorum. Birçoğumuzun bildiği gibi Antepte bir doktor kök hücreler nakli ile ilgileniyor ve pek çok hastayı iyileştirdii söyleniyo. Ancak belirtmek isterimki bu doktor anladığım kadarıyl pek de yasal bir şey yapmıyor. Çünkü türkiyede bu işlem için bir onay verilmemiş! Üstelik burada yeterli donanım olmadığından doktor bey kan v hücre örneklerini alıp, yurtdışına gönderiyor ve orada ne olduğu belirsiz ortamlarda hijyenik mi değil mi bilmeden çeşitli işlemlr yapılıyor ve doğal olarak kontrol edilemeden (enfeksyon riskine karşı) hastaya naklediliyor. Son derece riskli bir yöntem ve knumacılar kesinlikl uzak durulması gerektiğini söyledi!
-Kök hücre çalışmlarının neticelenip, hastalarda kullanılabilmesi için öngörülen bir zmaan beklentisi var mı?
Hayır, henüz yok. Hiçbir şey belli değil. Aşırı ve abartılı umutlanmalardan kaçınalım!
-Kemik Kanserlerinde kök hücreler tedavisi ne aşamada?
Bununla ilgili bir teori var üstelik Sema hanımla özel konuşmamda bana bu yöntemi anlattı ancak çok fazla tıbbi terimden dolayı sadce anlayabildiklerimi aktarıyorum. Sema Hanım teorininçok mantıklı olduğunu söylüor ama henüz uygulanmıyormuş. Kemik iliğinden alınan kök hücreler grekli işlemler yapıldıktan sonra, tümörlü bölgeye uygulanabiliyor. Bu işlede doz yok gibi, Geerektiği sürece verilebilir, ama zaten hassas olan kemiklerde sürekli bu işlem tekrarlandığında ne olbilir?
Kısacası benim anlayışsızlığımın eseri olarak, maalesef bu konuda gerekli bilgiyi toparlayamadım.
