09/01/2025 tarihli ve 7538 sayılı “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun
15/01/2025 tarihli ve 32783 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanması ile birlikte engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlananlara yaşlılık aylığı bağlanmasına ilişkin uygulama yürürlükten kaldırılarak yeni düzenlemeye gidilmiştir.
Düzenlemeye ilişkin usul ve esaslar SGK tarafından yayımlanan 2025/4 sayılı Genelgeyle açıklanmıştır. Genelgede; engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlandığını tespit edilmiş olanlarla, uygulamanın değiştirildiği tarihten sonra ilk defa aylık talebinde bulunacaklarla ilgili açıklamalara yer verilirken, mevcut durumda bu kapsamda yaşlılık aylığı alanlardan kontrol muayenesi bulunanlarla ilgili yapılacak işlemler de belirtilmiştir.
7538 sayılı Kanunla birlikte engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlananlara yaşlılık aylığı bağlanmasına ilişkin 506 sayılı Kanunun geçici 87. maddesi ile
5510 sayılı Kanunun geçici 10. maddesinin ikinci fıkrası yürürlükten kaldırıldığından, 7538 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği, 15/01/2025 (dahil) tarihinden sonra bu kapsamda talepte bulunanlara aylık bağlanmayacaktır. Diğer bir ifadeyle, haklarında düzenlenmiş geçerli vergi indirim belgesi olanlardan, 15/01/2025 tarihinden önce aylık talebinde bulunanlara 506 sayılı Kanun hükümlerine göre, bu tarihten sonra aylık talebinde bulunanlara ise
5510 sayılı Kanunun 28. Maddesinde (yaşlılık sigortasından sağlanan haklar ve yararlanma şartları) belirtilen koşullara göre yaşlılık aylığı bağlanacaktır.
Düzenleme Öncesinde Süreç Nasıl İşliyordu?
Düzenlemeden önce engelliliği bulunan 4/a (işçi) sigortalılar, işyerlerinden sevk alarak bağlı oldukları vergi dairesine vergi indirimi için başvuruda bulunup, başvuru sonucunda, Hazine ve Maliye Bakanlığı Merkez Sağlık Kurulu tarafından yüzde 40 ve üstü engellilik oranı kabul edildiği taktirde, aldıkları yazıyı SGK’ya vererek erken emeklilik koşullarından yararlanabiliyorlardı. Yapılan düzenleme sonrasında engellilik derecelerine göre emeklilik hakkı yerine çalışma gücü kaybı getirilerek tüm süreç SGK uhdesine alınmıştır.
Yeni düzenleme kapsamında sevk işlemleri nasıl yapılacak?
15 Ocak 2025 tarihinden sonra emeklilik talebinde bulunanlar için yaş sınırı olmadan erken emeklilik şartları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
15 Ocak 2025 tarihinden önce herhangi bir sağlık kurulu raporu almamış veya raporu geçerli sayılmamış, çalışma gücü kaybını tespit ettirmek isteyen sigortalıların sevk işlemleri SGK tarafından yetkilendirilmiş hastanelere yapılacaktır.
Bu sevk işlemi için en az 16 yıl sigortalılık süresi ve 3 bin 700 prim gün sayısının tamamlanmış olması şartı aranacaktır.
Bu şartı sağlayan sigortalıların sevk işlemi yapılacak ve sevke ilişkin masraflar SGK tarafından karşılanacaktır.
Ancak:
3 bin 700 prim gün sayısının hizmet borçlanması yoluyla tamamlanması veya
Ödenmiş prim gün sayısının 3 bin 700 günden az olması
durumlarında sevk işlemi yapılacak, ancak sevke ilişkin tüm masraflar sigortalılar tarafından karşılanacaktır.
Sevk işlemleri, sigortalıların en son bağlı bulunduğu SGK Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü veya Sosyal Güvenlik Merkezleri tarafından gerçekleştirilecektir.
Yeni düzenlemeye göre birden fazla hastalığın oranlarının hesaplanmasında kullanılan Balthazard formülü artık uygulanmayacak; oran, SGK’nın Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde belirlenecektir. Vergi indirimine esas engelli raporunda birden fazla hastalık için belirlenen engellilik oranları toplanarak o kişinin genel engellilik oranı bulunabiliyorken SGK sağlık kurullarının raporlarında ise sadece en yüksek engellilik oranını gösteren hastalık sonucu ortaya çıkan çalışma gücü kaybı dikkate alınmaktadır.
Kontrol muayenesi (durum değişikliği kontrolü) tarihi olanların durumu nasıl değerlendirilecektir?
Kontrol muayenesi 3 durumda yaptırılabilir:
Hazine ve Maliye Bakanlığı Merkez Sağlık Kurulu tarafından engellilik derecesi tespiti yapılırken kontrol muayene tarihi belirlenmişse,
Hastanelerden alınan sağlık kurulu raporlarının gerçeği yansıtmadığı yönünde SGK’ya yapılan ihbar veya şikâyetler sonucunda engellilik dereceleriyle ilgili tereddüde düşülmüşse,
SGK denetim elemanlarının yaptığı inceleme ve soruşturmalar sonucunda düzenlenen raporlarda kişilerin kontrol muayenesine tabi tutulması istenmişse.
SGK’nın 2025/4 sayılı genelgesinde, yukarıda belirtilen nedenlerden dolayı kontrol muayenesine gönderilen sigortalıların işlemlerinde Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerinin esas alınacağı belirtilmiştir.
Bu kapsamda, kontrol muayenesi değerlendirmesi çalışma gücü kayıp oranı baz alınarak yapılmayacak, Balthazard formülü uygulanacaktır. Böylece kişilerin kontrol muayenesi sonucu hak kaybı yaşanmasının önüne geçilmiştir.
Ancak, kontrol muayenesi sonrasında aylık hakkı düşen sigortalıların yeniden emeklilik başvurusunda bulunmaları hâlinde, yeni emeklilik şartları ve çalışma gücü kayıp oranı belirlenerek emekli edilebilecektir.
Saygılar.