16 Aralık 2009'da Sosyal Hizmelter Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) Danışma Kurulu'nun toplantısı varmış.
Yoksulluk ile Mücadele Ağı çalışmaları vesilesiyle kendisiyle tanışmış olduğum bir hocamız da bu Danışma Kurulu'nda üye. Toplantı tarihine dek SHÇEK hizmetlerine dair sorunlarımızı kendisine iletebiliriz ve toplantıda gündeme gelmesini sağlayabiliriz diye düşündük.
Evde Bakım Hizmeti ile ilgili sorunları ve önerilerinizi yazar mısınız lütfen.
Ben başlayayım:
Yoksulluk ile Mücadele Ağı çalışmaları vesilesiyle kendisiyle tanışmış olduğum bir hocamız da bu Danışma Kurulu'nda üye. Toplantı tarihine dek SHÇEK hizmetlerine dair sorunlarımızı kendisine iletebiliriz ve toplantıda gündeme gelmesini sağlayabiliriz diye düşündük.
Evde Bakım Hizmeti ile ilgili sorunları ve önerilerinizi yazar mısınız lütfen.
Ben başlayayım:
- Evde Bakım aylıkları çok düzensiz ve gecikmeli olarak ödeniyor. Öyle ki, arada karambole giden ve ödenmeyen aylıklar dahi olabiliyor bazı illerde. Bu aksamalar kendilerini bu gelire göre planlayan aileler için büyük mağduriyete neden oluyor.
Aylıkların tüm kentlerde belli bir tarih aralığında yatırılması için düzenleme yapılmalıdır. - Evde Bakım hizmetinden yararlanmak için kuruma başvurulduğunda hangi tarihte eve heyetin geleceği başvuru sahibine hiç bir şekilde bildirilmiyor. Öyle ki, "aman heyet gelir de evde bulamaz" düşüncesiyle sağlık ihtiyaçlarını dahi gidermeksizin aylarca evden çıkmayan sakatlar ve aileler var!
Başvuru esnasında veya heyet gelmeden bir hafta önce eve ne zaman heyetin geleceği -en azından hafta aralığı itibarı ile- bildirilmelidir. Ayrıca olası bir gelip de bulamama halinde heyetin yeniden eve gelmesi için 1 haftalık bir süre sınırlaması getirilerek başvurunun aylarca uzamaması sağlanmalıdır. - Başvurunun hangi aşamada olduğunun ve sonuçlanıp sonuçlanmadığının takibi için hiç bir mekanizma bulunmamaktadır. Başvuru sahipleri için bunu öğrenmenin tek yolu müdürlüklere gitmek ve orada cevap aramaktır. Ve bu hem Bakıma Muhtaç Özürlü kişiler ve aileleri için zordur hem de kurum çalışanları açısından ekstra bir iş yüküdür.
SHÇEK web sitesinde bir evrak takip sistemi kurulmalı ve ülke genelindeki tüm başvurular bu şekilde takip edilebilmelidir (tıpkı 2022 sayılı yasa kapsamındaki takip sistemi gibi). - İller arasında akıl almaz uygulama farklılıkları bulunmaktadır. Uygulamada A ilinde aylık bağlama kriterleri ile B ilindeki kriterler arasında neredeyse hiç bir norm birliği bulunmayabiliyor. Bir ilde "lüks eşya" sayılan ev mobilyaları nedeniyle hizmetten yararlandırılmamak olasıyken, başka bir ilde aynı eşyalar hizmetten yararlanmak için engel sayılmayabiliyor.
Kimlerin bu hizmetten yararlanabileceğine dair heyetin neleri değerlendireceği, hangi eşya ve standartların hizmetten yararlanmaya engel sayılacağı madde madde bir form haline getirilmeli ve bu form SHÇEK web sitesinde yayınlanmalıdır. - SHÇEK'nun çeşitli tarihlerde web sitelerinden yayınladığı görüşlere rağmen uygulamada bazı illerde bu görüşlere ve yönetmeliğe aykırı kararlar verilip bakım hizmetinden yararlanmanın engellendiği görülmektedir. Bu tür haksızlıkların ortadan kalkması için aşağıdaki temel bilgilerin çok net olarak teşkilata bildirilmesi sağlanmalıdır:
a) Bakıma muhtaçlık başvurusunda vasilik kararı istenmemeli, sadece, şayet vasisi var ise, vesayete ve vasi atanmasına ilişkin mahkeme kararı istenmelidir.
b) Aynı evde yaşayıp bakıma ihtiyaç duyan iki kardeş var ise her ikisi için de evde bakım hizmeti verilmelidir.
c) Aynı evde yaşayıp bakıma ihtiyaç duyan iki kardeş için gelir hesabı yapılırken, biri için alınan evde bakım aylığı diğerinin gelir hesabına dahil edilmemelidir
d) Aynı evde yaşayıp bakıma ihtiyaç duyan ve bu hakkı elde eden iki kardeş bir akrabaları tarafından bakılabilmelidir. - Son günlerde, bazı illerde, Evde Bakım Hizmetinden yararlanan kişilerin ikametlerini değiştirip bunu kuruma bildirdiklermeleri halinde aylıkların kesilmesi/bekletilmesi söz konusu olmaya başladı. Bu da yaşamlarını bu gelire bağlayan kişilerin aylarca aylık alamamasına ve mağdur olmasına neden olmaktadır. Zira böylesi bir durumda ancak aylar sonra yeniden eve heyet gelebiliyor ve bekletilen aylığın yeniden açılması da ayları bulan bir bürokratik süreçle olabiliyor.
İkamet değişikliklerinde aylıklar kesilmemeli ve/fakat 1 ay içinde yeni eve heyetin gelmesi sağlanmalı. - İlgili yönetmeliğin 7. maddesinin 5. bendinde "Bakıma muhtaç özürlü veya yasal temsilcisi, bakmakla yükümlü birey sayısındaki ve özürlünün ve bireylerin gelirlerindeki değişikliği bir ay içinde il müdürlüğüne bildirmek zorundadır" denmektedir. Buradaki bildirim yükümlülüğü o kadar geniş ve koşulsuzdur ki, bakım hizmetinden yararlanan kişinin yaşamı ciddi anlamda baskı altına alınmaktadır. Ayrıca bu bildirimde önce -5. maddedekine benzer şekilde- aylığın kesilmesi ve ancak gerekli kontrollerin ardından yeniden bağlanması riski de göz ardı edilmemesi gereken bir olasılıktır
Bu maddeye, "değişiklik bakım hizmetinden yararlanma hakkını ortadan kaldıracak şartlara neden oluyorsa" şartı eklenmelidir. - Yeri geliyor hizmetten yararlanmak ancak bir yılı bulabilecek bir süreç sonunda mümkün olabiliyor. Bu süre zaten kendi başına büyük mağduriyetlere neden olmaktayken, bir de, eve heyet gelip bankaya hesap açtırıldıktan sonra 3-4 ay aylığın bağlanmaması söz konusu oluyor.
En azından heyetin eve gelip "bakım hizmetinden yararlanması ugundur" raporu verdiği tarihten itibaren aylık hak edilmeli ve bu tarihten itibaren aylık birikmeye başlayarak toplu olarak defaten hesaba yatırılmalıdır.
