[size=7]
Türk Hava Yolları KİT idi HİT oldu (çaktırmadan)[/size]
17 Haziran 2006
[size=4]Geçen Mayıs 22'de Özelleştirme İdaresi Türk Hava Yolları'nın % 25'ini yatırımcılara satarak tarihinde ilk defa halka arz yoluyla bir kamu iktisadi teşekkülünü özel şirket haline getirdi.
Yükselmekte olan ekonomilerden para kaçışının başladığı heyecanlı günlere rastladığı için bu önemli gelişme pek dikkat çekmedi.
Arz, THY'nin İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem gören hisse oranını % 53.57'ye çıkardı. Bu şekilde THY Türkiye'de ilk kamu iktisadi teşekkülü olmayan kamu iktisadi teşekkülü olma unvanını kazandı. THY'de hükümetin kontrol ettiği hisseler % 50'nin altına düştü ama THY hükümet tarafından kontrol edilmeye devam ediyor.
Bu bir özelleştirme mi?
Hayır. Bir bankacının deyişiyle, "Gerçek özelleştirme halka satış değildir. Kontrolün değişmesidir. THY'nin özelleştirilmesi için kontrol hissesinin stratejik bir alıcıya satılması gerekiyordu. Bu olmadı."
Kamu hisseleri neden % 50'nin altına düşürüldü o zaman?
Hükümete THY'de özgürlük sağlamak için.
THY KİT statüsün kaybettiği, Türk Ticaret Kanunu'na tabi bir anonim şirket haline geldiği için, KİT'lere uygulanan kontrol mekanizmasının dışına çıktı. Bir uzmanın deyişiyle, "Yönetimi kamunun elinde, denetimde kamunun elinden çıktı."
THY artık devlet denetimlerinin hiçbirine dahil değil. Mesela, bundan böyle bakanlıkların veya cumhurbaşkanının denetçileri THY'den içeri giremeyecekler. Yürütülmekte olan denetimler varsa duracak. Satın almalarda, maaş tespitinde, personel politikasında (yani işçi almada) herhangi bir özel şirket gibi davranılacak. Şirket parçaya bölünebilecek, parçalar satılabilecek veya ortaklıklara girebilecek.
Sonuç?
Türk Hava Yolları KİT, yani, kamu iktisadi teşekkülü idi, HİT, yani, hükümet iktisadi teşekkülü oldu.
Bu iyi mi, kötü mü?
İyi oldu pek denemez. THY KİT statüsünü kaybetmeden ana sözleşmesi değiştirilmeli, çiftlik gibi yönetilmesine mani olacak iyi yönetişim kurallarına kavuşturulmalıydı. Büyük kurumsal yatırımcıların temsil edilmesini sağlamak için yönetim kurulunda yer açılmalıydı. Bunlar yapılmadı.
"Şirket kontrolsüz bir biçimde siyasi otoritenin emrine girdi" dedi burada konuştuğum bir analist. "Yarın bu gidince başka bir siyasi otoritenin emrine girecek.
İyi mi, kötü mü'nün dışında sorulması gereken başka bir soru daha olabilir. Bir KİT'in HİT'e çevrilmesi yasal mı? Bir hükümet, devlete ait ve bu yıl üç milyar dolarlık ciro bekleyen (geçen yıl 2.3 milyar dolar) bir şirketi devletin kontrolünden çıkarıp kontrolsüz bir biçimde kendi kontrolü altına sokabilir mi?
Umalım ki hükümet şık bir iş yapmadığının farkındadır ve THY'de modern çağın gereklerini yerine getirir.[/size]