Kalça protezi öncesi ve sonrası
Merhaba arkadaşlar. Foruma yeni üye oldum. Aslında 2 yıldır takip ediyorum ama konu hakkında detaylı bir yazı hazırlayabilmek için 1 sene bekledim ki yazdığım yazı tamamen objektif olabilsin. Uzun bir yazı olacak. Fakat sıkılmadan okumanızı tavsiye ediyorum.
Adım Yiğit, 25 yaşındayım. Halihazırda bir genetik hastalığım var: Herediter osteokondromatozis. Kemiklerin büyüme plaklarında oluşan tümörler ve bunların sinir ve kaslara baskı yaparak oluşturduğu ağrılardan ibaret. Daha kötü sonuçlar da oluyor fakat konumuz bu değil. Hastalığımından dolayı çeşitli yaşlarda, hem genel hem epidural(belden uyuşturma) anestezi altında 8 defa ameliyat oldum. Aynı zamanda veteriner hekimim. Dolayısıyla konuya hakimim. Neyse biz konumuza dönelim.
2 sene önce geçirdiğim motor kazası sonucu sol femur boyun kırığı oldu. Malesef acil servisin ilgisizliğinden dolayı bu kırık farkedilmedi. Femur boyun kırıklarında ilk 12 saat içinde müdahale edilmesi gerekiyor, zira bu bölgede damarlaşma seyrek olduğu için kırık uçları nekrozlaşarak kemiğin kaynamasını olanaksız hale getiriyor. Benim kırığım kazadan 10 gün sonra opare edildiğinden dolayı kaynama olmadı.
İlk ameliyatım Antalya Medikal Parkta oldu. Bugüne kadar gördüğüm en lüks hastaneydi gerçekten. Ameliyat öncesi ve sonrası gerek doktorlar gerek hemşireler olsun oldukça ilgiliydiler. Sağ olsunlar. Doktorum bacak boyumda bir miktar kısalma olacağını söylemişti, hatta kaynama olasılığının oldukça düşük olduğunu ve kalça protezi düşünmem gerektiğini söyledi. Tabi insan korkuyor. İtiraz ettim çünkü vücudunuzun bir parçasının metal bir aksamla değiştirilme fikri gerçekten korkutucu. Ama korkmayın, neden korkmamanız gerektiğini söyleyeceğim.
Ameliyat sırasında kaslarınız bir miktar kurcalandığından dolayı ağrılarınız oluyor. Bu çok normal. Kasların iyileşme süresi 2-3 hafta arasında değişir. Tamamen iyileşme 40 gün, eski gücünü kazanma 55-60. günde olur. Şimdi buraya dikkatinizi çekmek istiyorum. Çünkü bir çok insanın yaptığı bir hata var: Evet, ağrı kesiciler. Sevgili arkadaşlarım, ağrı vücudun iyileşme süresinde o bölgenin korunması adına gösterdiği bir tepkidir. Normaldir, engellenmemesi gerekir. Bir çok insan ameliyat sonrası günde 2 defa ağrı kesici alıyor iyileşene kadar. Bu çok yanlış. Çünkü;
- Ağrı kesiciler iyileşme süresini uzatır.
- Ağrı kesiciler, ağrıyı ortadan kaldırdığından dolayı bölgeye daha çok yük bindirmenize, zedelemenize olanak verir.
- Ağrı kesiciler böbrek yetmezliği başta olmak üzere karaciğer yetmezliği, metabolik rahatsızlıklara sebep olur.
2 haftada bir şey olmaz demeyin. 28 yaşında böbrek yetmezliği olup diyalize giden insanlar tanıyorum. Lütfen bu konuda dikkatli olun. Uyuyamayacak kadar, dinlenemeyecek kadar çok ağrınız yoksa uzak durun. Sıkın dişinizi. Masaj yapmayı deneyin, dikkatinizi başka yere vermeyi deneyin. Çünkü o ağrıların bazıları psikolojik olabiliyor. Denenmiş test edilmiştir.
İlk ameliyatımdan ve ilk iyileşme sürecini atlattıktan sonra yürümekte çok zorlandım. Bunun için bir baston aldım. Başta garipsesem de daha sonra oldukça sahiplendim bastonumu. Üstüne figürler çizdim. Bir nevi yanımdan ayırmadığım kankamdı. Her gün 30-60 dklık yürüyüşler yapıyordum. Evdeki spor bisikletini kullandım. Doktorun verdiği egzersizleri yaptım. Amacım kan dolaşımımı hızlandırarak iyileşmeyi sağlamaktı. 90 kiloydum o zamanlar. Tabi bu dezavantaj. Kilo da vermeliydim. Ama insan yattığı yerden kilo veremiyor gerçekten. Bu süre içinde İzmir EMOT hastanesinde 2 ameliyat daha oldum. Bacağım 2 cm kadar kısalmıştı. Bu oldukça depresif bir durum yarattı bende. Doktorum da Protezden başka alternatif olmadığını söylediğinde daha da yıkıldım. Neden:
- Bacak bacak üstüne atamayacaktım.
- Depar atarak koşamayacaktım.
- Yere bağdaş kurarak oturamayacaktım.
- 20 kilo üstünü kaldıramayacaktım.
- Yüksekten atlayamayacaktım.
Şimdi burda duralım ve düşünelim. Yapamayacak olduğunuz bu hareketler hayatınızda ne ifade ediyor? Tamam belki depar atamamak(ki yapabiliyorum şu an)
ama diğerlerinin hayatımızdaki önemi nedir? Ben aksiyon sahnelerinde oynayan bir dublör değilim. Ya da bacak bacak üstüne atmak... Sizlere de bunu söylemişlerdir ve üzülmüş olabilirsiniz. Ama üzülmeyin. İnanın bunlar gereksiz hareketler. 20 kilo üstünü kaldırmak(yapabiliyorum) neden? İş icabı gerekli olabilir. Ama durumu izah ettiğinizde yardım etmeyecek insan var mı? Yardım kültürümüzde var. Sıkıntı yapmayın. Bu yazdıklarımın hepsini yapabiliyorum. Siz de yapacaksınız. Belki çift taraflı protezi olanlar yapamayabilir, ama dediğim gibi bunlar zaten ihtiyacımız olmayan hareket ve figürler.
Protezim takıldıktan sonra protezi hissedeceğimi, orda sanki hep yabancı bir madde varmış gibi olacağını düşünmüştüm. Yanılmışım. Ameliyattan sonra 1 ay boyunca öne eğilmeniz yasaklanacak. Protezin yerinden oynamaması için önemli bir şey. Çok önemli dahi olsa sakın yapmayın. Yataktan nasıl kalkacağınızı, nasıl oturacağınızı sorun, bunları öğrenin. Youtube'tan bakarsanız bunlar hakkında detaylı videolar var. "Hip joint replacement recovery" yazarsanız tonlarca video çıkacak. Bunları izleyin. Diğer önemli bir şey daha, doktorunuzun verdiği egzersizleri eksiksiz yapın. Egzersizleri nasıl yapacağınızı, sınırların neler olduğunu, neleri yapmamanız gerektiğini öğrenin. Youtube'taki o videolarda yabancı hastanelerin önerdiği egzersizler var, diğer doktorların önerdiği egzersizler var. Bunları da ekleyin. Üşenmeden yapın. Çok tekrar ettim ama bu egzersizler iyileşme süresinde ve iyileşme kalitesinde hayati öneme sahip. Hangi kası, hangi egzersizin çalıştırdığını öğrenin. Her kasınızı eşit oranda güçlendirmeye çalışın. Çünkü ameliyat sonrasında oluşan ağrılar, hem ordaki zedelenme hem hareketsizlikten dolayı olur. Egzersizler bu ağrıların geçmesini sağlayacak. Hem de bölgenin kanlanarak daha iyi iyileşmesini sağlayacak.
Benim egzersiz programımda 10-12 adet değişik hareket vardı. Kendim oluşturmuştum. Günde 6 defa tekrarlıyordum bunları. Öne eğilme yasağı kalktıktan sonra biraz daha zorlayıcı, esneme ve güçlendirmeye dayalı hareketlere başladım. Günlük yürüyüşlerimi 1 saatten 2 saate çıkardım. 4 ay boyunca sürdürdüm bunu. Özellikle esneme hareketleri (parmak ucuna dokunma, açma germe) ağrılarıma çok iyi geliyordu. Bu süreçte çok ilginç bir şey oldu:
Bacağım fizyolojik olarak iyileşmişti, fakat bastona o kadar alışmışım ki, bastonu elime almadığımda topallıyordum. Bastonun üstüne yüklenmem gerekmiyordu. Elimde olsun yeter. O zaman hiç topallamıyordum. Psikolojinin önemini vurgulamak istiyorum burda. Yürüyüşlerinizde topallamamak için zorlayın kendinizi. "Aman zaten yürüyorum" diye geçiştirmeyin. Daha fazlasını yapabilirsiniz. Bu durum beyninizin yarattığı bir durum. Aşabilirsiniz. Bir de protezin gıcırtısını hissetme durumu var. 4. aydan sonra konsantre olsanız da duyamıyorsunuz. Geçiyor bu durum.
2. ayın sonunda artık rahatla yürüyüşler yapabiliyordum. Çok uzun yürüyüşlerde(3-4 saat) ağrım oluyordu. Bu ağrıma durumu 4-5. aylara kadar sürdü. Üzülmüştüm açıkçası. Sol bacağımın üstüne yatamıyordum. Yani insan istiyor. İşte hafif tempo koşular olsun, topallığın tamamen geçmesi olsun... Bunlar 6. aydan sonra düzelmeye başladı. Şu an 14 ay oldu. Hemen hemen eskiden yaptığım her şeyi yapabiliyorum. Şöyle bahsedeyim hayatımdan:
- Araba kullanabiliyorum.
- Bisiklet sürebiliyorum.
- Yürüme limitimi hiç denemedim ama 4-5 saat geze geze yürüdüğüm oldu. Zerre kadar ağrı duymadım.
- Koşabiliyorum, gerektiğinde daha hızlı koşabiliyorum.
- Dans edebiliyorum, harmandalı oynayabiliyorum(bkz. tek ayak üstünde zıplamak)
- Damacana falan kaldırabiliyorum.
- Kamyonet kasasından atlayabiliyorum.
- Bir defasında tam ameliyatlı kalçamın üstüne düştüm, odak noktası orasıydı. Ama anlık sızlama dışında bir şey olmadı.
- Bağdaş kuramıyorum.
- Bacak bacak üstüne atabiliyorum. İkisini de.
Özetle bacağım %90-95 lik performansta çalışıyor. Bunları yaparken kontrole gittiğimde(2 ay önce) doktorumla incelediğimizde protez 10/10 durumdaydı. Hiç bir gevşeme, kayma vs. yoktu. Bunları da başlarda bahsettiğim egzersiz programına borçluyum. Sizlere de tavsiye ediyorum.
Eğer sizin de böyle bir sorununuz varsa ve endişeleniyorsanız sizi anlıyorum. Kendi tecübelerimi aktarmaya çalıştım. Umarım kafanızdaki soru işaretlerini giderebilmişimdir. Eğer başka bir sorunuz olursa yigitaking@hotmail.com adresine mail atabilir ya da bu mail adresiyle facebook araması yapıp direkt oradan mesaj atabilirsiniz. Elimden geldiğince bilgi vermeye çalışırım. Geçmiş olsun, sevgilerle.
Edit: Bacağımda şu anda kısalık yok. Belki vardır fakat 1 cm e kadar olan kısalıkları ölçmek mümkün değil. Gerçekten mümkün değil. Zaten yürüyüşünüzde bir değişikliğe yol açmıyor. Vücudumuzun 2 yarısı bir değil zaten. Bunun için endişelenmeyin ayrıca.